۱۴ نکته مهم در مورد روغن موتور خودروها!

پایه بیش‌تر روغن‌های موتور که به آن‌ها، روغن‌های مینرال یا معدنی گفته می‌شود، نفت خام است که ضمن فرآیندهای پیچیده به محصول برای مصرف نهایی در خودروها تبدیل می‌شود. البته روغن موتور در سال‌های گذشته به جز نوع مینرال، به دو نوع نیمه سنتتیک و تمام سنتتیک هم تقسیم می‌شود که در حقیقت انواعی از روغن مهندسی شده هستند. وظایفی که روغن‌های روان کار در موتور خودرو بر عهده دارند، به طور گزیده عبارتند از:

روان کاری: به حداقل رساندن اصطکاک و ساییدگی بین قطعات در حین کارکرد.

انتقال حرارت: خارج ساختن حرارت ایجاد شده در پیشرانه و خنک کردن قطعات متحرک.

آب بندی: با تشکیل لایه‌ای از روغن بین پیستون و سیلندر در پیشرانه‌های درون سوز به لحاظ جلوگیری از فرار گازهای متراکم.

ضربه گیری: جذب قسمتی از ارتعاشات و ضربات حین انجام اعمال مکانیکی روی قطعات.

انتقال مواد: انتقال ذرات ناشی از سایش قطعات و نیز ترکیبات حاصل از تجزیه روغن و سوخت.

بخش عمده وظایف یاد شده را مواد افزودنی که به روغن پایه اضافه می‌شوند، انجام می‌دهند. این مواد در عین حال، رنگ روغن را اندکی تیره می‌کنند، اما از شفافیت آن نمی‌کاهند. برای آن که همیشه خودرویی سرحال داشته باشیم، بهتر است موارد زیر را ریز به ریز اجرا کنیم.

۱- رنگ روغن به تنهایی ملاک مناسبی برای تشخیص کیفیت روغن موتور نیست و تنها افراد مجرب می‌توانند تا اندازه‌ای با بررسی ظاهری و نهایتاً با انجام آزمایش‌های مربوطه، در خصوص کیفیت روغن اظهار نظر کنند. مواد افزودنی مورد استفاده در روغن موتور، اغلب باعث تیره شدن رنگ آن می‌شوند. روغن موتورهای مرغوب در اثر جذب براده‌های فلزات ناشی از سایش قطعات روی یکدیگر، دوده ناشی از احتراق، گرد و غبار و دیگر آلاینده‌ها، تیره‌تر می‌شوند. ولی فرق روغن کارکرده و کارنکرده در شفافیت آن‌هاست، به صورتی که روغن مناسب و دارای افزودنی‌های ویژه، شفاف و کمی تیره است. ولی روغن کارکرده علاوه بر تیره بودن، کدر هم می‌باشد و این کدر (سیاه) شدن رنگ روغن موتور حین کارکرد، نشانه افت کیفیت روغن نبوده، بلکه نشانه عملکرد صحیح روغن در پیشرانه و مصرف تدریجی افزودنی‌های روغن موتور است و چون سیاه شدن رنگ روغن موتور نشانه فرا رسیدن زمان تعویض آن نبوده و تا کیلومتر پیمایش توصیه شده خودروساز و کمپانی تولید کننده روغن موتور، کارایی لازم را خواهد داشت. بدین سبب چنان چه رنگ روغن بعد از مدتی کارکرد تغییر نکند، نشانه عدم توانایی انتقال مواد زائد و رسوبات از لابه لای قطعات و در نتیجه نامناسب بودن آن است.

۲- نوع روغن موتور مصرفی باید با نوع پیشرانه خودرو متناسب باشد. در این خصوص لازم است به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کرده و توصیه سازنده خودرو مد نظر قرار گیرد.

۳- مصرف کننده روغن موتور، باید از استاندارد سطح کیفی و پیمایش واقعی روغن موتور شناخت کافی داشته باشد.

۴- استفاده از روغن‌های مظروف تولید شده به دست سازندگان معتبر که روی بسته بندی آن‌ها، مشخصات مربوطه شامل سطح کیفی و کیلومتر کارکرد مناسب درج شده است، مطمئن‌تر است.

۵- تنظیم موتور جهت جلوگیری از وارد شدن فشارهای اضافی روی قطعات آن و همینطور بررسی شرایط روغن موتور ضروری است.

۶- وضعیت عملیاتی کارکرد پیشرانه از قبیل مدت زمان فعالیت، میزان بار وارده، دما، رطوبت و دیگر عوامل محیطی، تأثیر مستقیم بر کارایی و کیفیت روغن موتور دارند.

۷- تعویض به موقع فیلترهای هوا و روغن و هم شست وشوی بدنه پیشرانه، سبب افزایش عمر روغن می‌گردد.

۸- کیفیت لاستیک و تنظیم باد آن، از وارد شدن بار اضافی بر پیشرانه کاسته و زمان تعویض روغن موتور را به عقب می‌اندازد.

۹- راکد ماندن روغن در داخل پیشرانه علتی بر حفظ کیفیت آن نیست، بلکه باید بعد از چهار تا شش ماه برای روغن‌های با سطح کیفی پایین و شش تا ۱۲ ماه برای روغن‌های تولید شده با سطح کیفی بالا، روغن کارنکرده را تعویض کرد. برای تعیین زمان دقیق‌تر بایستی به توصیه‌های سازنده خودرو، توجه کرد.

۱۰- سطح روغن نشان داده شده روی میله اندازه گیری یا همان گژ واقع در مخزن روغن، همواره باید میان دو علامت L و H باشد. در مجموع اگر به خط پائینی یا L نزدیک‌تر باشد بهتر از این است که به H یا خط بالایی برسد.

۱۱-در صورت کاهش میزان روغن، مقدار اضافه شده باید از همان نوع قبلی باشد.

۱۲-داشتن گران روی یا ویسکوزیته مناسب از مشخصه‌های مهم روغن موتور است. استهلاک بیش‌تر، افزایش حرارت قطعات پیشرانه، مصرف سوخت بالاتر و دیر روشن شدن در هوای سرد از معایب عدم انتخاب صحیح روغن موتور با گران‌روی مناسب است.

۱۳- به منظور داشتن اطمینان خاطر از کارکرد مناسب، استفاده از روغن‌های چند درجه‌ای یا مالتی‌گرید که به آن‌ها چهارفصل هم گفته می‌شود بهتر است.

۱۴- شرایطی مانند رانندگی با سرعت بالا ویا طولانی مدت، دماهای بالا، نقاط با شیب تند، پیمودن مسافت‌های خیلی کوتاه، خاموش و روشن کردن متناوب پیشرانه، حرکت در ترافیک‌های سنگین شهری و درصد بالای گوگرد سوخت (در موتورهای دیزلی) مصرف روغن موتور را افزایش داده، از کیفیت و عمر آن می‌کاهد.

منبع: ایران جیب