آیا همکاری با کمپانی‌های فرانسوی تصمیم درستی بود؟

بررسی‌های انجام شده نشان می‌دهد که خروجی‌های قراردادهای مشترک با خودروسازان خارجی، آنطورکه باید به اهداف مدنظر نرسیده است.

حضور خودروسازان خارجی مخصوصاً فرانسوی‌ها، بحث جدیدی نیست و از سابقه طولانی برخوردار بوده است ولی زمانی که به بررسی نتایج و خروجی‌های قراردادهای مشترک با خودروسازان خارجی توجه می‌کنیم، می‌بینیم که بیشتر قراردادهای خودرویی آنطور که باید و شاید به اهداف مدنظر نرسیده و این بخث به ذهن تبادر می‌شود که این سمت خارجی بوده که سود واقعی را در مشارکت با خودروسازان ما برده و به قول معروف سر صنعت خودروسازی ایران بی کلاه مانده است و نتوانسته به بازارهای جهانی صادرات داشته باشد و از سوی دیگر به ارتقا تکنولوژی و دانش فنی که مورد توقع بوده، دست نیافته است.

مدتی پیش مدیرعامل ایران خودرو در دانشگاه شریف در رابطه با بحث شراکت با فرانسوی‌ها ابراز عقیده کرده و گفته بود: در باب کار با فرانسه بسیار موافقم که اشتباه کردیم. ما قرار بود در سیاست خارجی خود با ایجاد وابستگی استراتژیک برای رنو و پژو، آن‌ها را به رقابت بیاندازیم. اما نتیجه برعکس شد! در آخر سایپا و ایران خودرو افتادند به جان هم که چه کسی کدام خودروی فرانسوی را تولید کند.

به نظر می‌رسد که سیاستمداران صنعتی کشور، استراتژی مشخصی در رابطه با قراردادهای خودرویی نداشته‌اند و حالا وقت آن رسیده است که برنامه جامعی با همفکری صاحبنظران صنعت خودرو در رابطه با مشارکت با شرکت‌های خودروسازی جهان طرح ریزی شود.

در پیمودن مسیر مشارکت با خودروسازان خارجی، اشتباه کردیم

امیرحسین کاکایی، عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت و کارشناس خودرو، تجارت و کشاورزی بیان کرد: اینکه بگوییم در کل مشارکت خودروسازان ما با فرانسوی‌ها اشتباه بود، غلط است.

او افزود: بالاخره برای اینکه توان این را داشته باشیم که خودروساز بزرگی بشویم و در این صنعت در دنیا مطرح باشیم، مجبوریم با شرکت‌های بزرگ خودروسازی دنیا مشارکت کنیم اما نکته‌ای که مهم است، این است که ما در پیمودن این راه؛ اشتباهات زیادی داشتیم.

کاکایی خاطرنشان کرد: برای ایران که با استکبار جهانی رودررو مبارزه می‌کند، ضروری است که به طور شفاف در مسائل اقتصادی با کشورهای دیگر عمل کند.

وی ادامه داد: چین برای اینکه در ابتدا خودروساز شود، دروازه‌های کشور خود را به روی شرکت‌های خارجی خودروسازی باز کرد، اما در برابره سیاست‌های پیچیده توانست به دانش ساخت خودرو و انتقال تکنولوژی دست یابند.

عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت بیان کرد: ولی متاسفانه ما نتوانستیم این سیاست‌ها را به کار ببریم و نتیجه این شد که طراحانی که در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ موتور خودروهای داخلی را طراحی کردند، حالا دیگر در صنعت خودرو نیستند و در واقع سرمایه انسانی در این بین از دست رفت و مسئولان صنعتی به فکر تربیت افراد جدیدی در این حیطه هستند.

سیاست‌های ما در حیطه مشارکت خودرویی، شفاف نبود

کاکایی با اشاره به صحبت‌های مدیرعامل ایران‌خودرو در دانشگاه صنعتی شریف،‌ گفت: بی شک منظور آقای یکه زارع اشتباه بودن فعل مشارکت با فرانسوی‌ها نیست، بلکه باید توجه داشت هر شرکتی در دنیا به فکر تأمین منافع خود است و این ما هستیم که در این حوزه سیاست‌های شفافی اتخاذ نکردیم.

او خاطرنشان کرد: مشکل این است که ما خارجی پرست هستیم و مبادی مشارکت با خارجی‌ها را نمی‌دانیم؛ برای مثال زمانیکه آل ۹۰ به ایران آمد قرار بود با فرانسوی‌ها همکاری کرده و این خودرو را به خارج صادر کنیم ولی متاسفانه دو شرکت خودروساز بزرگ ما در تولید این خودرو باهم رقابت کردند و طرف فرانسوی از این موضوع به نفع خود بهره برداری کرد.

کارشناس خودرو ادامه داد: باید دقت داشت که حالا در دنیا همهٔ شرکت‌های خودروسازی به سمت بزرگ سازی نشان تجاریشان رفته‌اند، مثلاً رنو و نیسان ادغام شده‌اند و یا شرکت هیوندای، کیا را خریداری کرده ولی متاسفانه در ایران با وجود ۵ خودروساز بزرگ و نیمه بزرگ و حضور ۴۰ خودروسازی، باز به دنبال ایجاد یک قطب سوم هستیم و مجموعه این مطالب در صنعت خودروسازی کشور ایجاد تضاد کرده است.

وی خاطرنشان کرد: در نتیجه همین سیاست‌های غلط بود که تولید آل ۹۰ با تأخیر و قیمت بالاتر از قیمت جهانی صورت گرفت و رومانی که با ما آغاز به ساخت این خودرو کرده بود، موفق شد صادراتش را گسترش دهد و بعد از خروج آل ۹۰ از خط تولیدش با محصولات جدید دیگر خط تولید خود را به روز کرد.

کاکایی ابراز کرد: باید از بازی شرکت‌های خودروسازی جهانی درس عبرت بگیریم؛ برای مثال با وجود اینکه رنو کارنامه قابل قبول‌تری از پژو در ایران داشت، از ۴ سو خودروسازی ملی ما را مورد هجوم قرار داد.

او اضافه کرد: مشکل درواقع از شرکت‌هایی مانند رنو و پژو نیست؛ بلکه این ما هستیم که به دلیل فقدان سیاست‌گذاری درست همیشه از این شرکت‌های خارجی بازی خورده‌ایم.

عضو هیئت علمی دانشگاه علم و صنعت یادآور شد: متاسفانه اوضاع تولید داخلی در حاتیسیت که هیچگاه قیمت تمام شده خودرو با استانداردهای جهانی مساوی در نمی‌آید و در نتیجه خودرو ملی قابل صادرات نیست و از سوی دیگر عمل نکردن به تعهدات صادراتی باعث کاستی بازارهای جهانی برای خودروی ایرانی شده است.

کاکایی ابراز کرد: با وجود اینکه ایران بازار پر قدرتی برای خرید خودرو دارد ولی سرمایه گذاری در این بازار جواب نمی‌دهد و عامل اصلی این بحث سوده ده نبودن خودرو سازان داخلی است که موجب شده مذاکرات با شرکت‌های خارجی به طول بی‌انجامد مانند حرکتی که رنو با سازمان گسترش انجام و بعد از یک سال و اندی هنوز جای کارخانه و مسائل دیگر مشخص نشده است.

وی تاکید کرد: باید تمرکزمان را از روی دیدگاه تنها مقصر شناختن طرف خارجی به سمت افزایش سیاست و برنامه ریزی در حوزه قراردادهای خودرویی تغییر دهیم به خصوص در انتقال تکنولوژی که مهم‌ترین هدف مشارکت با خودروسازان جهانی است، با دقت و به قول ژاپنی‌ها آبزیرکاه عمل کنیم.

کاکایی در خاتمه یادآور شد: در این سال‌ها فقط حرف در مورد انتقال تکنولوژی زده‌ایم ولی درواقع اتفاق خاصی در این زمینه نیفتاده و تنها توجه مسئولان ما به سمت تولید صرف بوده است