بررسی پرونده جنجالی ثبت سفارش ۶۴۸۱ خودرو

بررسی‌ها نشان می‌دهد نام شرکت پ. در لیست ۱۰۰ شرکت و شخص متخلف در زمینه ثبت سفارش‌های فاقد اصالت قرار دارد. این شرکت در ثبت سفارش ۱۱۸۱ دستگاه خودرو به ارزش ۴۳ میلیون و ۵۱۸ هزار و ۲۵۱ دلار تخلف کرده است که تمام تخلف انجام گرفته مربوط به پرداختی‌ها پس از تاریخ ۱۳ دی ماه ۱۳۹۵ (ممنوعیت ثبت سفارش برای غیرنمایندگی ها) بوده است.

در سال جاری موضوع واردات خودروها با ثبت سفارش‌های فاقد اصالت به یکی از موضوعات داغ بازار خودرو تبدیل شده بود. حالا که به روزهای پایانی سال ۱۳۹۷ نزدیک می‌شویم، نامه منتشر شده از طرف گمرک، نشان می‌دهد که ظاهراً شماری از ۱۹۳۴ خودروی ترخیص شده (از ۶۴۸۱ دستگاه خودرو) با اخذ تعهد از صاحبان کالا ترخیص شده‌اند و این موضوع حاشیه جدیدی را در پرونده خودروهای وارد شده با ثبت سفارش فاقد اصالت ایجاد کرده است.

بازار خودرو در سال جاری حاشیه‌های بسیاری را به خود دید. یکی از این حاشیه‌ها مربوط به ماجرای خودروهای با ثبت سفارش‌های فاقد اصالت بود. حواشی موضوع ثبت سفارش‌های فاقد اصالت برای واردات خودرو در طول سال ۹۶ تا انتهای سال جاری ادامه یافته و ظاهراً دادگاه مربوط به این پرونده بزرگ در سال ۹۸ برگزار خواهد شد. محمد شریعتمداری وزیر سابق صنعت، معدن و تجارت در حالی که در مورخه ۲ مرداد ۱۳۹۷ در برنامه حالا خورشید شبکه سه حضور یافته بودگفت: ۱۰۰ شرکت و شخص در این زمینه تخلف نموده‌اند. وی ادامه داد: این ۱۰۰ شرکت یا شخص با بکارگیری متخصصان خبره فناوری اطلاعات، وارد سامانه ثبت سفارش واردات کالا (ثبتارش) شدند و با اعمال تغییراتی در نام کالاها، تاریخ ثبت سفارش، تاریخ مجوزها، تاریخ تمدید ثبت سفارش‌ها و غیره، آن‌ها را تبدیل به «واردات خودرو» کردند. شریعتمداری افزود: این تخلف با همکاری عده‌ای واردکننده، کاربران رایانه و کارمندانی متخلف در دولت‌های دهم و یازدهم اتفاق افتاده است.

وزیر سابق صنعت در این برنامه در خصوص ترخیص یا عدم ترخیص این خودروها گفت: از مجموع ۶۴۸۱ رکوردی که ما عقیده داریم در ثبت سفارش آن تخلف شده، ۴۵۴۷ خودرو به نقل از جوابیه گمرک، نه اظهار شده و نه وارد. اما ۱۹۳۴ خودرو بنا به اظهار گمرک آمده و بیش از ۳۰۰ خودرو بنا به اعلام سیستم شماره گذاری پلاک هم نشده است.

این روزها نامه‌ای منتشر شده که ماجرای ۱۹۳۴ خودروی ترخیص شده را به مسیر جدیدی وارد کرده است. این نامه نشان می‌دهد که ظاهراً شماری از ۱۹۳۴ خودروی خارج شده با اخذ تعهد از صاحبان کالا ترخیص شده‌اند و این موضوع حاشیه جدیدی را در پرونده خودروهای وارد شده با ثبت سفارش فاقد اصالت ایجاد کرده است. در متن نامه که به تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۹۶ و از طرف گمرک جمهوری اسلامی ایران به شرکت پ. می‌باشد، یاد شده است:

نظر به تعهد رسمی مقبوله در دفتر اسناد رسمی که به خاطر عدم تأیید سازمان توسعه تجارت در مورد خودروهای ترخیصی به این گمرک ارائه نموده‌اید، لذا مقتضی است ظرف مدت ۱۰ روز نسبت به ایفای تعهد یاد شده عمل نمایید. بدیهی است در غیر این صورت از طریق مبادی ذیربط و قانونی اقدام خواهد شد.

بر اساس این مکاتبه مهلت ۱۰ روزه‌ای به صاحب کالا (شرکت پ) داده شده تا با توجه به تعهد رسمی ثبت شده در دفتر اسناد رسمی در مورد خودروهای ترخیص شده نسبت به ایفای تعهد مذکور عمل نماید.

اخذ تعهد در مورد اسناد و مدارک مربوط به فرآیندهای سازمان توسعه تجارت، در گمرکات یک رویه بوده است و شرکت‌ها بعضاً از آن استفاده می‌کرده‌اند. البته گویا این رویه برای همه شرکت‌ها آن چنان که باید ممکن نبوده است! این شرکت پ. هم همان رویه را طی نموده و تعهد داده که مدارک را ظرف مدت مشخصی به گمرک تحویل دهد که ظاهراً در موعد مقرر این اتفاق نیافتاده است و به همین منظور گمرک مهلت ده روزه داده تا شرکت پ. به تعهداتش عمل کند در غیر اینصورت گمرک از طریق مبادی ذیربط و قانونی اقدام خواهد کرد. به هر حال گویا گرفتن تعهد یک رویه بوده و تخلف محسوب نمی‌شود، ولی اینکه در آبان ماه ۱۳۹۶ و در زمان بسته بودن سایت ثبت سفارش این اتفاق افتاده است، ماجرا کمی مشکوک به نظر می‌رسد.

همچنین، ترخیص خودرو توسط گمرک با گرفتن تعهد از شرکت پ. در حالی در ۲۳ آبان ماه ۹۶ اتفاق افتاده است که محمد شریعتمداری در برنامه حالا خورشید گفت: پس از گذشت یکی دو ماه از ورود به وزارت خانه، به مجموعه حراست وزارت صنعت، گزارش‌هایی رسید که نشان می‌داد ممکن است در سامانه ثبت سفارش، نفوذ شده باشد. وی افزود: در اینجا، حراست در آذر ماه ۹۶ وارد شد و با استفاده از متخصصین حوزه فناوری اطلاعات که از خارج از وزارت صنعت بودند، تمامی رکوردهای ثبت سفارش شده از تاریخ ۱۲/۱۰/۹۵ (آغاز بخشنامه اول) تا آذر ۹۶، بررسی کردند و در نتیجه شمار ۶۴۸۱ رکورد پیدا شد که نشان می‌داد در ثبت سفارش آن، دستکاری و تخلف انجام گرفته است. از این صحبت‌های شریعتمداری می‌توان نتیجه گرفت که، با توجه به اینکه شریعتمداری در ۲۹ مرداد ماه سال ۹۶ به عنوان وزیر صمت انتخاب شد بنابراین وزارت صمت نهایتاً در مهرماه ۹۶ متوجه تخلفات گسترده در زمینه ثبت سفارش شده بود و می‌توانست در همان مهر ماه ۹۶ به گمرک اعلام کند که تا اطلاع ثانویه خودرویی ترخیص نگردد که طبق نامه زیر و گفته‌های شریعتمداری این کار در ۸ آذر ماه ۹۶ و پس از ترخیص خودروها توسط شرکت پ، انجام گرفته است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد نام شرکت پ. در فهرست ۱۰۰ شرکت و شخص متخلف در زمینه ثبت سفارش‌های فاقد اصالت مشاهده می‌گردد. این شرکت که یک شرکت غیرنمایندگی محسوب می‌شده است از تاریخ ۱۳ دی ماه ۱۳۹۵ به استناد نامه اسحاق جهانگیری معاون نخست رئیس جمهور اجازه ثبت سفارش برای واردات خودرو را نداشته است. در آن نامه جهانگیری تنها به شرکت‌های دارای نمایندگی اجازه واردات خودرو بعد از تاریخ ۱۳ دی ماه ۱۳۹۵ داده شده است.

لازک به ذکر ذکر است طبق فهرست منتشر شده توسط محمد شریعتمداری وزیر سابق صمت پیرامون شرکت‌ها متخلف در زمینه ثبت سفارش، شرکت پ. در ثبت سفارش ۱۱۸۱ دستگاه خودرو به ارزش ۴۳ میلیون و ۵۱۸ هزار و ۲۵۱ دلار تخلف کرده است که تمام تخلف انجام گرفته مربوط به پرداختی‌ها پس از تاریخ ۱۳ دی ماه ۱۳۹۵ (ممنوعیت ثبت سفارش برای غیرنمایندگی ها) بوده است.

نتیجه آن که در حال حاضر چند سؤال در این زمینه مطرح می‌باشد: نخست اینکه گمرک از چند شرکت دیگر که در زمینه ثبت سفارش‌ها تخلف کرده‌اند، تعهد گرفته و خودروها را ترخیص نموده است؟ پاسخ این پرسش می‌تواند مشخص کند که کدام شرکت‌ها در ترخیص ۱۹۳۴ خودروی با ثبت سفارش فاقد اصالت سهیم بوده‌اند. دوم اینکه چرا گمرک در زمان بسته بودن سایت ثبت سفارش اقدام به اخذ تعهد از شرکت مربوطه نموده و اجازه ترخیص داده است؟ و چرا گمرک به یک شرکت غیرنمایندگی که از تاریخ ۱۳ دی ماه ۱۳۹۵ مجاز به ثبت سفارش نبوده است اجازه ترخیص خودرو داده است؟ سوم اینکه با توجه به آن که در فهرست منتشر شده شرکت‌های متخلف مشخص شد این شرکت در زمینه ثبت سفارش تخلف کرده است حالا گمرک پاسخ دهد که آیا شرکت یاد شده در مهلت ده روزه مدارک لازم را به این نهاد تحویل داده است؟ اگر پاسخ مثبت است که گمرک مدارک ارائه شده توسط این شرکت را جهت بررسی در اختیار رسانه‌ها قرار دهد و اگر پاسخ منفی است و شرکت یاد شده مدارک را ارائه نکرده است، گمرک پاسخگو باشد که چه اقدامی در رابطه با این شرکت انجام داده است؟ چهارم اینکه نهادهای مربوطه اعلام کنند که شرکت پ. از ۱۱۸۱ دستگاه خودرویی که به صورت مشکل دار ثبت سفارش نموده است، چند دستگاه را وارد کشور کرده است؟

تابناک