بن بست خودروسازان و قطعه سازان

این روزها بازار خودرو یکی از پرتنش‌ترین بازارها است. یک روز افزایش قیمت محصولات کارخانه تیتر خبرها می‌شود و روز بعد معادل سازی خودروهایی که به خاطر تحریم، قطعات آنها وارد نمی‌شود بر سر زبان‌ها می‌افتد و این خبرها حاکی از آشفتگی در بازار خودرو است.

رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت در خصوص مشکل خودروسازان در تحویل خودروهای ثبت نامی گفته است: «خودروهایی که به خاطر تحریم قطعات آنها وارد نمی‌شود، مقرر است معادل سازی کنند و خودروهایی را که امکان تولید دارند و مشخصات آنها نزدیک به خودروی ثبت نامی است به متقاضیان تحویل دهند». در این بین با کمی دقت در می‌یابیم که تنها مشکل صنعت خودرو در ایران تحریم و وارد نشدن قطعات نیست و خودروسازان شاید به راحتی با راه‌حل‌هایی از قبیل معادل سازی بتوانند مشکلات پیش روی خود را برطرف کنند ولی در آن طرف ماجرا متقاضیانی قرار دارند که از چند ماه پیش اقدام به ثبت نام خودروهایی کرده‌اند و حالا در این وضعیت که می‌خواهند خودروهای‌شان را دریافت کنند، نمی‌توانند جایگزینی را قبول کنند و در این بین به نظر می‌رسد که نظر مصرف‌کننده نادیده گرفته می‌شود.

نمی‌توان تصمیم‌ها را یک طرفه گرفت

امروزه صنعت خودرو در کشور با چالش‌هایی در زمینه تولید دست‌وپنجه نرم می‌کند. ولی با ارائه راه‌حل‌هایی هر چند موقتی انتظار می‌رفت که اندکی از این مشکلات را پشت سر بگذارد و بتواند به فکر احیای خود باشد. ولی پس از ارائه راه حل‌ها فقط به این نتیجه می‌رسیم که مسکن‌های موقتی دردی را از این صنعت دوا نمی‌کند و باید در پی راهکاری مناسب بود، راهکاری مناسب با زمان تحریم و محدودیت‌هایی که برای این صنعت ایجاد کرده است. با توجه به همین محدودیت‌ها در ماه‌های گذشته قطعه سازان با مشکلات تولید مواجه بودند و نتوانستند به تعهدات خود عمل کنند، همین موضوع موجب شد تا بحث معادل سازی خودروها به میان کشیده شود.

ولی همان‌طور که گفته شد شاید این روش فقط راهی برای خودروسازان در جهت انجام تعهدات‌شان باشد و پایان این داستان چندان برای متقاضیان خوش نباشد. بهرام شهریاری، عضو سابق انجمن قطعه‌سازان و کارشناس صنعت خودرو در مورد خبر معادل سازی خودروهایی که به خاطر تحریم نمی‌توانند قطعات مورد نیازشان را وارد کنند می‌گوید: این جریان دوطرفه است و یک طرفه نمی‌توان در خصوص مشکلات ایجاد شده تصمیم گرفت. در این وضعیت راه منطقی این است که مسئولان در این زمینه به طور شفاف با متقاضیان خود صحبت کنند و دلایل اتخاذ چنین تصمیمی را با آنها در میان بگذارند، در آن صورت هم باید آپشن‌هایی را برای خودروهایی که قرار است به دست مصرف کننده برسانند در نظر بگیرند. به عنوان مثال بگویند در صورت نارضایتی پول و بهره آن را به متقاضی برمی‌گردانیم یا خودرویی که تحویل می‌دهند مابه‌التفاف را بپردازند و... همان‌طور که اشاره کردم باید آپشن‌هایی را در نظر بگیرند و این جریان نباید از یک سو تصمیم گیری شود.

وی می‌افزاید: فرد خریدار لحظه خرید با توجه به وضعیتی که دارد خودرویی را ثبت نام می‌کند ولی در زمان تحویل خودروی دیگری را پیشنهاد می‌دهند، طبیعی است در چنین وضعیتی مصرف کننده چنین عملی را نمی‌پسندد و می‌خواهد که از این جریان راضی بیرون برود. باید به این موضوع هم توجه شود که این حرکت نمی‌تواند به نفع مردم باشد. از سویی دیگر هم به خاطر بی‌اعتمادی‌هایی که در جامعه به وجود آمده است نمی‌توان انتظار ازخودگذشتگی از سوی مصرف کننده داشت. این بی‌اعتمادی حاصل فعالیت‌های اقتصادی ناسالم و از بین رفتن پول و سرمایه بعضی از افراد در جامعه است. پس درنتیجه مردم اعتمادی ندارند که بر مبنای آن ازخودگذشتگی کنند و چنین راه‌حل‌هایی را بدون چون و چرا بپذیرند و دولت باید در پی راه‌حل‌های مناسب‌تری برای رفع مشکلات باشد و یک طرفه عمل نکند. باید دقت کنیم که اقداماتی از این قبیل نمی‌تواند در احیای بازار خودرو تاثیری بگذارد.

صنعت خودرو مورد هدف تحریم است

محمدرضا نجفی منش، رئیس انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی، شرایط پیش آمده در مورد معادل سازی خودروها را ناشی از تحریم‌ها می‌داند و می‌گوید: جریان پیش آمده را باید از دو جنبه مد نظر قرار دهیم، اگر خودروساز عامدانه چنین تصمیمی را اتخاذ می‌کرد مورد قبول نبود و در آن وضعیت برخلاف قانون عمل کرده بود و طبیعتاً متقاضی چنین عملی را نمی‌پذیرفت ولی باید بدانیم که ما در تمام قراردادها موردی را به نام وضعیت ویژه داریم، شرایط کنونی در چنین وضعیتی قرار دارد. زمانی‌که در اثر فشارهای ناشی از تحریم و تهدیدهای آمریکا هیچ خودروسازی نمی‌تواند با قطعه‌ساز ادامه همکاری دهد، راه دیگری باقی نمی‌ماند جز اینکه معادل‌سازی شود. اگر قطعه در کشور موجود بود و در آن صورت چنین تصمیمی گرفته می‌شد، صددرصد حق با مصرف‌کننده می‌بود ولی هم اکنون بدون اینکه قطعه ساز دخالتی داشته باشد مورد تحریم واقع شده است و راه دیگری ندارد.

نجفی منش، صنعت خودرو را نیازمند راهکاری مناسب برای مقابله با چالش‌ها می‌داند و می‌گوید: در وضعیت کنونی باید در پی راهکار مناسب بود و در این زمینه چاره سازی کرد و تا جایی که امکان دارد میزان داخلی سازی قطعات را بالا ببریم. ما چنین تجربه‌ای را در گذشته برای خودرو ۲۰۶ داشتیم و با این روش توانستیم تا اندازه‌ای مشکل را برطرف کنیم. اگر بتوانیم داخلی سازی را حمایت کنیم قطعاً می‌توانیم ادامه حیات داده و فعالیت خود را گسترش دهیم. وی می‌افزاید: در این تحریم‌ها، آمریکا صنعت خودرو را هدف گرفته است. اگر بتواند صنعت خودرو را به زانو در بیاورد، قسمت بزرگی از اقتصاد ما را متأثر خواهد کرد. علت آن هم این است که در هر زمانی که صنعت خودرو رشد داشته است، رشد اقتصادی هم همراهش بوده و هر زمان افول را تجربه کرده، ما شاهد کاهش رشد اقتصادی بودیم.

رئیس انجمن صنایع همگن قطعه‌سازی، از راه‌هایی برای احیا صنعت خودرو می‌گوید: راهکارهایی وجود دارد که باید به طور ضربتی انجام دهیم تا بتوانیم صنعت خودرو را احیا کنیم. در ابتدای راه باید قیمت‌های قطعه‌سازان درست شود چون قیمت‌ها اصلاً مقرون به صرفه نیست و قطعه‌ساز با ادامه این روند نمی‌تواند ادامه حیات دهد و قطعاً با مشکل مواجه می‌شود. قدم بعد رفع مشکلات نقدینگی در این صنعت است. با رفع مشکلاتی از این قبیل می‌توانیم به احیای مجدد صنعت خودرو امیدوار باشیم. ما باید برای به حرکت درآوردن این صنعت سرعت عمل داشته باشیم و اجازه ندهیم که تحریم‌ها این صنعت عظیم را به زانو درآورد.

ایرنا