آیا افتضاح سال ۹۱ دوباره تکرار خواهد شد؟

به چند سال پیش برگردید. وقتی که تندر ۹۰ فول آپشن قیمتی پایین‌تر از ۱۷ میلیون تومان را در بازار داشت. پژو ۲۰۶ اتوماتیک با قیمتی پایین‌تر از ۲۲ میلیون تومان معامله می‌شد. مگان بهایی پایین‌تر از ۴۰ میلیون تومان را داشت. احتمالاً به سال ۱۳۹۱ می‌رسید.

حال یادتان آمد که در آخرهای سال ۱۳۹۱ چه اتفاقی در بازار خودرو افتاد. بله درست است. تندر ۹۰ فول آپشن قیمتی حدود ۳۴ میلیون تومان را پیدا کرد. پژو ۲۰۶ اتوماتیک فراتر از ۴۰ میلیون تومان رسید و مگان هم روز به روز گران‌تر می‌شد. این اتفاق برای تنها این سه اتومبیل نبود. بلکه این اتفاق برای همه اتومبیل‌ها رخ داد. بازار اتومبیل در نیمه دوم سال ۱۳۹۱ و سال ۹۲ به سمتی حرکت کرد که مگان ۳۰ میلیون تومانی قیمتی نزدیک به ۸۰ میلیون تومان را تجربه کرد. رانا که قرار بود با قیمتی پایین‌تر از ۱۸ میلیون تومان به دست متقاضیان ایرانی برسد، در اوایل سال ۹۲ قیمت ۲۸ میلیون تومانی را به خود اختصاص داد و با بهای ۳۱ میلیون تومان در بازار معامله می‌شد. پژو پارس صفر کیلومتر کم یاب شد و گاهی قیمت ۳۴ میلیون تومانی برای آن اعلام می‌شد.

تمام این اتفاق‌ها زمانی رخ داد که چند صورت مسئله تاثیرگذار به بازار خودرو متحمل شد. موج تحریم‌های سال ۱۳۹۱ باعث شد تا بیشتر خودروسازان و شرکای خودروسازان ایرانی به خاطر حفظ منافع خود در بازار جهانی، بازار ایران را ترک کنند و این اتفاق موجب حذف بعضی محصولات تولیدی از خط تولید شد. از سمتی نوسان بازار ارز در نیمه اول سال ۱۳۹۱ و همینطور ادامه دار شدن اثرات آن در بازار، موجب شد تا بهای اتومبیل‌ها رو به افزایش برود. اتفاقات بازار ارز سال‌های ۹۰ و ۹۱ شباهت زیادی به نوسان‌های بازار ارز سال ۹۶ و ۹۷ فعلی دارد. از سمتی افزایش قیمت مواد اولیه و رویکرد شورای رقابت در باب اجازه افزایش قیمت به خودروسازان، موج دیگری بود که در ادامه این اتفاقات بازار اتومبیل پیش از سال ۹۱ را برای همگان تکرار ناپذیر کرد.

حال امروز می‌بینیم که نوسان بازار ارز و میزان رشد بهای دلار و یورو به شکلی بوده که ما را به یاد سال‌های قبل می‌اندازد. از طرفی تشدید تحریم‌ها از ۹۰ روز دیگر و همچنین بعضی حواشی در باب اعمال تحریم مستقیم صنعت خودرو طول ماه‌های آینده می‌تواند، شباهت دیگری را برای بازار امسال با سال ۹۱ و ۹۲ ایجاد کند. همینطور افزایش چشم گیر مواد اولیه و از آن طرف حرف‌هایی در مورد احتمال صدور مجوز افزایش قیمت برای خودروسازان، می‌تواند تکرار بازار ۱۳۹۱ را در ماه‌های آینده پدید آورد.

ولی در کنار تمام عوامل اصلی احتمالی برای افزایش قیمت دوباره اتومبیل‌ها در بازار کشور، دوباره شاهد هستیم که دلال‌ها گام اول را برای این اتفاق بر داشته‌اند. با این تفاوت که در سال جاری آنچنان هم پا شدن متقاضیان را با دلال‌ها نمی‌بینیم. یکی از علت‌های اصلی دامن زدن به افزایش قیمت اتومبیل در سال ۱۳۹۱، بازی‌های کثیف دلال‌ها و تبعیت متقاضیان بازار از آن‌ها بود. اما امسال به خاطر رکود بازار می‌توان امیدوار بود که جولان دادن دلالان تا حدی می‌تواند اثر ویژه‌ای در عوامل اصلی افزایش قیمت نداشته باشد.