قفل معاملات در بازار خودرو

سایه کرونا همچنان بر سر کشور سنگینی می‌کند و این ویروس قفل معاملات را بر در بازارهای اقتصادی زده است، بازار خودرو یکی از بازارهایی است که با شیوع ویروس کرونا با کسادی مواجه شد و کمتر کسی میل به خرید و فروش در این بازار را داشت.

پس از گذشت روزهای تعطیل در بازار خودرو، فعالیت خرید و فروش از دیروز به طور رسمی آغاز شد و بر همین اساس نمایشگاه‌های فروش خودرو فعالیت خود را شروع کردند. ولی آن‌طور که شنیده می‌شود هنوز خریداری در بازار نبوده و معاملات راکد است. اما علی‌‏رغم رکود بازار خرید و فروش خودرو، هفته پیش فروش کارتکسی خودرو توسط خودروسازان آغاز شده و قیمت‌های عرضه شده در این فروش‌ها ۱۰ درصد بیشتر از بازار است.

آسیب‌های اقتصادی شیوع ویروس کرونا چندان غیر قابل پیش‌بینی نبود و از ابتدا صحبت از ضرر بی‌سابقه اقتصاد مطرح بود. آمارها و گزارش رسانه‌های گوناگون حکایت از آن دارد که درصورت تداوم شش ماهه شیوع کرونا، این ویروس احتمالاً نزدیک به ۳۴۷ میلیارد دلار به اقتصاد جهان ضربه خواهد زد. خودروسازان بزرگ بدون شک یکی از قربانیان اصلی این ضرر اقتصادی خواهند بود. آن‌طور که گفته می‌شود در پی شیوع ویروس کرونا در دنیا خرید و فروش خودرو در جهان حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است که به آمار کاهش معاملات در بعضی از کشورها می‌پردازیم.

بنا بر آمارهای منتشر شده چین به عنوان کانون اولیه شیوع ویروس کرونا بیشترین میزان آسیب را در اقتصاد خود شاهد بوده است. در این کشور طی سه ماهه ابتدایی ۲۰۲۰ معادل ۲ میلیون و ۸۳۲ هزار و ۹۰۰ دستگاه خودرو فروخته شده است ولی سقوط ۴۵٫۲ درصدی کار را برای یکی از بزرگ‌ترین صنایع این کشور سخت کرده است. از طرف دیگر ژاپن با فروش یک میلیون و ۱۴۸ هزار و ۵۰۰ دستگاه خودرو نشان می‌دهد که این کشور هم با کاهش ۱۰ درصدی فروش خودرو دست و پنجه نرم می‌کند. بازار برزیل به‌عنوان بزرگ‌ترین بازار خودرو در آمریکای جنوبی شناخته می‌شود. اما با این حال فروش ۵۳۴ هزار و ۳۰۰ دستگاهی در این سه ماه نشان داد که برزیلی‌ها ۸٫۱ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل عقب‌ هستند.

بازار خودروی ایران هم از این قاعده مستثنی نبود. رصد بازار خودروی پایتخت، حکایت از کاهش معاملات دارد و وقتی از علت کسادی بازار جویا می‌شویم بیشتر فعالان شیوع ویروس کرونا را مطرح می‌کنند. حال در این کسادی خبر از فروش کارتکسی خودرو توسط خودروسازان به میان آمده است، روشی که به گفته بعضی از فعالان بازار شاید بتواند جذابیتی را برای عده‏ای از مصرف‌کنندگان بازار ایجاد کند و بازار را از کسادی این‌ روزها فاصله دهد.

کارتکس‌فروشی باعث افزایش قیمت در بازار می‌شود؟

برای خرید خودرو روش‌های متفاوتی وجود دارد که یکی از آنها خرید خودرو به صورت حواله‌ای است. در این روش خریدار، حواله خودرو ثبت‌نام شده توسط فرد دیگر را قبل از زمان تحویل خودرو به صورت پیش فاکتور رسمی در یکی از نمایندگی‌های شرکت تولید‌کننده از وی خریداری می‌کند و سپس در زمان تعیین‌شده از سوی شرکت، خودرو را به صورت صفر کیلومتر از نمایندگی مربوطه دریافت می‌کند.

مرسوم‌ترین نوع خرید خودروهای صفر برای متقاضیانی که نسبت به دست اول بودن سند خودروی خود دارای حساسیتی سلیقه‌ای بوده تأمین خودروهای کارتکسی (‏بدون پلاک‏) است. کارتکس‏فروشی خودرو توسط خودروسازان منتقدان خود را دارد و به گفته آنها فروش‌های کارتکسی بر التهابات بازار اضافه کرده و همین امر رشد قیمت‌ها در بازار را به دنبال خواهد داشت. به بیانی دیگر برخی از فعالان بازار عقیده دارند که روند کارتکس‏‌فروشی (علاوه بر اینکه خودرو صفر کیلومتر است، هنوز پلاک نشده و سند خودرو به نام هیچ شخصی صادر نشده است) یکی از عوامل مهم در افزایش قیمت خودرو به حساب می‌آید. این در حالی است که عده‌ای دیگر از تحلیلگران عقیده دارند روش‌های فروش خودرو نمی‌توانند تعیین‌کننده قیمت در بازار باشند.

فربد زاوه، کارشناس صنعت خودرو با اشاره به میزان تأثیر کارتکس‌فروشی در تعیین قیمت‌ها و ایجاد التهاب در بازار خودرو گفت: ما باید توجه داشته باشیم مهم‌ترین عواملی که در بحث قیمت‌گذاری تاثیرگذار خواهد بود، بحث‌های کلان اقتصادی است نه روش‌های فروش. مشکل ما این است که یک اقتصاد به شدت متورم داریم و برنامه‌های کنترل تورم در بحث‌های کلان اقتصادی هم دارای ضعف بوده و همین مسئله موجب می‌شود که کل کشور دچار تورم شود و طبعاً بازار خودرو هم از این قاعده مستثنی نبوده و قطعاً متضرر خواهد شد. فروش‌های کارتکسی یک روش برای فروش خودرو بوده و همان‌طور که اشاره شد روش‌های گوناگون در تعیین قیمت مؤثر نیستند و نمی‌توانند ریتم بازار را به هم بزنند.

وی در ادامه به ناتوانی دلالان برای برهم زدن تعادل بازارهای اقتصادی از جمله بازار خودرو اشاره کرد و گفت: تا زمانی که مشکلات کلان اقتصادی حل نشود ما نمی‌توانیم انتظار کاهش قیمت در بازار خودرو را داشته باشیم. این تصور که افرادی در بازارهای گوناگون می‌توانند با استفاده از روش‌های مختلف موجب تورم در اقتصاد کشور شوند یک توهم غلط است که برای توجیه ناکارآمدی‌ها مطرح می‌شود، ما باید توجه داشته باشیم در هیچ جایی از دنیا دلالان نتوانسته‌اند در کشوری تورم ایجاد کنند.

این کارشناس صنعت خودرو در پاسخ به این سؤال که با متوقف بودن نسبی معاملات در چند وقت گذشته ممکن است موجی از تقاضا شکل بگیرد، در آن شرایط آیا شدت تأثیر کار خودروسازان بیشتر می‌شود یا خیر، گفت: روند عرضه و تولید در خودروسازان به این شکل نیست که بتواند در مدتی کوتاه و با سرعت حجم انباشته شده از تقاضا را پاسخ دهد، تولید یک پروسه پیچیده و زمان‌بر است. بنابراین اینکه تصور شود پس از تعطیلات خودروسازان که ناشی از شیوع ویروس کرونا بوده، آن‌ها باید در یک مدت کوتاه عرضه را بیشتر کنند غلط است، از سوی دیگر ما محدودیت‌های مالی هم داریم که خود روند تولید را کندتر می‌کند.

وی با اشاره به کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان در بازار خودرو ادامه داد: قیمت خودروها به طوری افزایش یافته که مصرف‌کننده توانایی خرید پراید ۷۰ میلیونی را ندارند، این در حالی است که قیمت‌ها روزانه در حال تغییر بوده و نمی‏‌توان قیمت قطعی برای یک خودرو تعیین کرد. بنابراین در چنین وضعیتی که پیشنهاد استفاده از خودروهای شخصی داده می‌شود نگرانی‌هایی در مورد تورم به وجود آمده در سبد مصرف‌کننده‌ها افزایش پیدا می‌کند. این مشکلات نه تنها در بازار خودرو بلکه در تمام حوزه‌های اقتصادی وجود دارد. به عنوان مثال در وضعیت کنونی خرید خانه در کلان‌شهرها برای جوانان به یک آرزوی دست‌نیافتنی تبدیل شده است. ما اکنون در اقتصاد مشکل تورم عمومی داریم و انقدر حجم این تورم بالاست که هرقدر تولید را افزایش دهیم نمی‌توانیم جلوی مشکلات را بگیریم.

تجارت نیوز