انتقال سهمیه بنزین از کارت سوخت به کارت بانکی
یکی از مهمترین تغییرات ساختاری در حوزه سوخت کشور در سال ۱۴۰۴ را باید انتقال سهمیه بنزین از کارت سوخت به کارت بانکی مالکان خودرو دانست؛ موضوعی که بهتازگی با تصویب و ابلاغ آییننامه اجرایی آن از سوی هیئت وزیران وارد فاز اجرایی شده است.
این تصمیم در راستای اجرای قانون بودجه سال ۱۴۰۴ کل کشور گرفته شده و هدف اصلی آن، اصلاح شیوه توزیع بنزین یارانهای، شفافسازی مصرف و سادهتر شدن فرآیند سوختگیری برای مالکان خودرو عنوان شده است.
آییننامه انتقال سهمیه بنزین چگونه تصویب شد؟
هیئت وزیران در جلسه شانزدهم آذرماه ۱۴۰۴، به پیشنهاد وزارت امور اقتصادی و دارایی (خزانهداری کل کشور) و با همکاری:
- سازمان برنامه و بودجه کشور
- وزارت نفت
و در اجرای جزء (۲) بند (ت) تبصره (۳) قانون بودجه سال ۱۴۰۴، آییننامه اجرایی انتقال سهمیه سوخت را تصویب کرد.
این مصوبه با امضای محمدرضا عارف، معاون اول رئیسجمهور، به دستگاههای اجرایی ابلاغ شده و اجرای آن برای همه نهادهای مرتبط الزامی است.
نکته مهم اینکه در مرحله نخست، این طرح فقط شامل بنزین میشود و سایر حاملهای انرژی فعلاً در این آییننامه قرار نگرفتهاند.
هدف اصلی این طرح چیست؟
بر اساس متن آییننامه، دولت چند هدف مشخص را دنبال میکند:
- اصلاح سازوکار توزیع بنزین یارانهای
- کاهش وابستگی به کارت فیزیکی سوخت
- افزایش شفافیت در مصرف و تسویه حساب جایگاهها
- استفاده از زیرساختهای بانکی به جای سامانههای قدیمی
به زبان ساده، قرار است سهمیه بنزین هر خودرو به جای کارت سوخت، به کارت بانکی مالک یا بهرهبردار خودرو متصل شود.
«سوییچ سهمیه سوخت» چیست و چه کاری انجام میدهد؟
یکی از مهمترین مفاهیم این آییننامه، سوییچ سهمیه سوخت است.
سوییچ (Switch) بهمعنای «واسط و مرکز تبادل اطلاعات» است. در این طرح، سوییچ سهمیه سوخت بهعنوان زیرساخت اصلی عمل میکند و وظایف زیر را بر عهده دارد:
- نگهداری اطلاعات سهمیه هر خودرو
- پردازش میزان مصرف بنزین
- ارتباط بین سامانه هوشمند سوخت، بانکها و جایگاههای سوخت
- محاسبه هزینه سوختگیری و کسر سهمیه
به بیان ساده، این سوییچ مغز متفکر طرح جدید سوختگیری خواهد بود.
اجرای آزمایشی طرح چه زمانی آغاز میشود؟
طبق ماده (۳) آییننامه:
- وزارت امور اقتصادی و دارایی موظف است
- با همکاری وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی
- حداکثر ظرف سه ماه
زیرساخت سوییچ سهمیه سوخت را ایجاد کرده و آن را بهصورت آزمایشی اجرا کند.
پس از این مرحله، امکان انتقال سهمیه از کارت سوخت به کارت بانکی مالکان خودرو بهصورت تدریجی فراهم خواهد شد.
نحوه ثبت کارت بانکی برای دریافت سهمیه بنزین
بر اساس این آییننامه:
- امکان ثبت کارت بانکی مالک خودرو و همچنین کارت بانکی بهرهبردار خودرو فراهم میشود
- این ثبتنام از طریق پنجره ملی خدمات دولت انجام خواهد شد
چند نکته مهم در این بخش:
- اگر یک کارت بانکی یا یک کد ملی به چند خودرو متصل باشد، سهمیه بنزین بهصورت مساوی از همه خودروها کسر میشود
- در خودروهای دارای چند مالک، سهمیه به حساب صاحب پلاک اختصاص مییابد
- در صورت تغییر مالکیت خودرو، سهمیه بنزین نیز به مالک جدید منتقل خواهد شد
آستانه مجاز سوختگیری به چه معناست؟
در آییننامه تأکید شده است که پیش از هر بار سوختگیری:
- شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی
- از طریق سامانه هوشمند سوخت
میزان آستانه مجاز سوختگیری هر خودرو را بررسی میکند.
آستانه مجاز یعنی حداکثر مقدار بنزینی که یک خودرو در هر نوبت میتواند دریافت کند؛ این کنترل بدون در نظر گرفتن سهمیه انجام میشود تا از سوختگیری غیرعادی جلوگیری شود.
الزامات امنیتی طرح جدید بنزین
با توجه به حساسیت اطلاعات بانکی و هویتی، در ماده (۶) آییننامه آمده است:
- امنیت سایبری سوییچ سهمیه سوخت
- باید پیش از بهرهبرداری
- به تأیید مرکز مدیریت راهبردی امنیت فضای تولید و تبادل اطلاعات ریاست جمهوری (افتا) برسد
بدون این تأیید، هیچ ارتباطی بین سوییچ سهمیه سوخت و سامانه هوشمند سوخت برقرار نخواهد شد.
نقش بانک مرکزی و فراجا در این طرح
بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران
طبق ماده (۷):
- بانک مرکزی موظف است ظرف یک ماه
- امکان دریافت کد ملی یا شناسه ملی صاحب کارت بانکی
- از طریق شماره کارت بانکی رمزنگاریشده
را برای سوییچ سهمیه سوخت فراهم کند.
فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی ایران (فراجا)
بر اساس ماده (۸):
- اطلاعات کامل خودروها، مالکان و مشخصات مندرج در برگ سبز
- باید بهصورت روزانه و غیر برخط
- در اختیار سوییچ سهمیه سوخت و شرکت ملی پخش قرار گیرد
البته اطلاعات مربوط به خودروهای نظامی و امنیتی، در صورت درخواست نهادهای مربوطه، از این فرآیند مستثنا شدهاند.
تسویه حساب جایگاهداران چگونه انجام میشود؟
بر اساس ماده (۹) آییننامه:
- اطلاعات نهایی مصرف سهمیه و فروش سوخت هر جایگاه
- از طریق سوییچ سهمیه سوخت
- در اختیار شرکت ملی پخش قرار میگیرد
شرکت پخش موظف است سازوکاری طراحی کند که:
- میزان سوخت تحویلی به جایگاه
- با فروش ثبتشده و موجودی انبار
کاملاً تطابق داشته باشد.
در صورت وجود مغایرت روزانه، کسری سوخت غیرمجاز با نرخ خرید از پالایشگاه محاسبه و تسویه خواهد شد.
روشهای جدید پرداخت سوخت در آینده
در ماده (۱۰) تأکید شده است که:
- وزارت امور اقتصادی و دارایی
- با همکاری وزارت نفت و بانک مرکزی
امکان استفاده از روشهای نوین پرداخت از جمله صدور قبض الکترونیکی سوخت را فراهم کند.
این موضوع میتواند در آینده، شکل سوختگیری و پرداخت در جایگاهها را بهطور کامل تغییر دهد.
جمعبندی
طرح انتقال سهمیه بنزین از کارت سوخت به کارت بانکی، اگرچه در ظاهر ساده به نظر میرسد، اما از نظر فنی و اجرایی یکی از بزرگترین تغییرات ساختاری در نظام توزیع سوخت کشور محسوب میشود.
موفقیت این طرح بیش از هر چیز به زیرساخت فنی، امنیت اطلاعات، هماهنگی دستگاهها و اطلاعرسانی شفاف به مردم بستگی دارد؛ موضوعی که در ماههای آینده، با اجرای آزمایشی آن، ابعاد واقعیاش مشخص خواهد شد.
دیدگاه بگذارید
اولین نفر باشید که دیدگاه خود را می نویسد