آیا ایران توان تولید خودروی ۱۰۰ درصدی را دارد؟

اگر داخلی سازی قطعات، طراحی و تولید بدنه خودرو با موفقیت اجرا شود و تولید روزانه خودرو در تیراژ بالا انجام گیرد، نیاز بازار خودرو برآورده خواهد شد.

صنعت خودروسازی  بعد از نفت یک از بزرگ‌ترین صنایع ایران، محسوب می‌شود و  قبل از انقلاب اسلامی ایران چیزی به اسم صنعت خودروسازی در کشور وجود نداشت و تمام موارد مربوط به خودرو، در مباحث مونتاژکاری و اسمبل خودرو خلاصه می‌شد؛ صنعتی که از ۰ تا ۱۰۰ آن به کشور‌های خارجی وابسته بود.

تقریباً در اوایل دهه ۷۰ بود که صنعت خودروسازی در ایران پایه گذاری شد و تا به امروز با پیشرفت‌هایی که در این امر انجام گرفته، زنجیره تأمین و قطعه سازی به بیش از ۱۲۰۰ واحد کوچک و بزرگ رسیده است، بطوریکه در طول ۲۵ سال اخیر صنعت طراحی خودرو و قطعه هم به خودکفایی در این امر نزدیک شده است.

از طرفی نگاه مردم سرزمینمان به خودرو، نه تنها به عنوان یک وسیله‌ برای جابه جایی بلکه به عنوان یک وسیله تفریحی یا حتی نمایشی است که از این رو خودروسازی، به عنوان یک صنعت مهم مادر و استراتژیک باید علاوه بر موضوع  داخلی سازی و خودکفایی در بحث جذابیت و طراحی هم ورود پیدا کند.

آمار سالانه تولید خودرو در ایران

چنانچه داخلی سازی قطعات و حتی طراحی و تولید بدنه خودرو با موفقیت کامل در کشور اجرا شود، نیازهای خودروسازان هم توسط قطعه سازان داخلی تأمین شود و در نهایت تولید روزانه خودرو در تیراژ بالا انجام گیرد، نیازهای بازار خودرو در فرایندی عادی برآورده خواهد شد.

تحقق این امر موجب می‌شود تا قیمت‌ خودرو تابع عرضه و تقاضا در بازار باشد و تولید و عرضه در فضایی اقتصادی شکل گیرد که در نتیجه آن آرامش به بازار خودرو و همچنین حوزه تولید بازخواهد گشت.

قرارداد ۱۵۰۰ میلیارد تومانی وزارت دفاع با خودروسازان

بنا بر اعلام وزیر دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح، این وزارتخانه با هدف کمک به صنعت خودروسازی، قراردادی بالغ بر ۱۵۰۰ میلیارد تومان را با خودروسازان در جهت «تأمین اقلام حساس که قابل تولید نبوده» امضا کرده و این قطعات در حال تحویل به خودروسازان است.

لازم به ذکر است؛ ازجمله مهمترین این قطعات، همان ECU است که با محوریت شرکت صنایع الکترونیک ایران (صاایران) ساخته می‌شود.

امیر حاتمی در این مورد با ذکر اینکه کشور می‌تواند نیاز‌های خود را از طریق ظرفیت‌های موجود در کشور تأمین کند، گفته است: تمرکز ما برای تأمین نیازمندی‌ها باید به داخل کشور باشد و از این طریق ما می‌توانیم از تحریم‌ها که حتماً این بار مدت زمان آن کوتاه‌تر می‌شود، عبور کنیم.

ورود وزارت دفاع به حوزه صنعت خودروسازی و تأمین بعضی قطعات مهم مورد نیاز از جمله ECU این نوید را می‌دهد که وزارت دفاع بتواند همانند صنایع الکترونیک خود که محصولاتش در میدان عمل، کارکرد خود را با موضوعاتی مانند شکار پرنده‌ پیشرفته آمریکایی ثابت کرده است، در صنعت خودرو هم انحصار و تحریم کشور‌های دیگر را بشکند و آرزوی صنعت خودرو سازی کشور را برای ساخت ECU بومی به واقعیت تبدیل کند.

وابستگی شدید ارزی و واردات مشکل اصلی در صنعت خودرو است

رضا رحمانی وزیر صنعت، معدن و تجارت چندی پیش در حاشیه نمایشگاه ساخت داخل در جمع خبرنگاران گفت: یکی از مشکلات اصلی ما در حوزه صنعت خودرو وابستگی شدید ارزی و واردات است که قصد داریم با راه‌اندازی اینگونه مراسم‌ها از بحران وابستگی خارج شویم. البته در گذشته اقدامات خوبی برای داخلی‌سازی قطعات انجام شده بود،بگونه ای که در این حوزه انجمن‌های مربوطه وظایف مهمی برعهده دارند.

رحمانی با اشاره به نشست سال پیش خود با خودروسازان گفت: در آذر سال ۹۷ به خودروسازان اخطار دادیم که در پی داخلی‌سازی قطعات مورد نیاز خود باشند که برای رسیدن به این هدف باید با شرکت‌های دانش‌بنیان، دانشجویان و اساتید همکاری و تعامل داشته باشند و نیاز‌های خود را به صورت نمایشگاهی اعلام کنند که در نهایت  این اتفاق برای نخستین بار در نمایشگاه خودروی شهر آفتاب انجام گرفت.

وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به شروع داخلی‌سازی ۳۵ قطعه حساس خودرو، اظهار کرد: برنامه داخلی‌سازی این ۳۵ قطعه بسیار اهمیت دارد و با وجود آنکه صنعت خودرو در ماه‌های اخیر وضعیت بدی را سپری کرده است،  نگذاشتیم این صنعت نابود شود و اکنون می‌توان گفت که از مرحله بحران عبور کردیم و در مرحله افزایش تیراژ تولید هستیم.

وی گفت: همزمان با این امر داخلی‌سازی قطعات حساس را هم شروع کردیم و امیدواریم با داخلی‌سازی که انجام می‌گیرد، خودرو‌های پرتیراژ شاهد کاهش قیمت باشند.

همکاری با شرکای خارجی به صنعت خودرو ضربه‌های زیادی را وارد کرد

سعید زرندی معاون طرح و برنامه وزیر صنعت در مورد بومی سازی کامل صنعت خودرو، گفت: نزدیک به ۸۵ درصد قطعات خودرو در کشور داخلی سازی شده است و براساس برنامه ریزی‌ها انجام گرفته باید با تکمیل زنجیره تولید که در آن صنایع فولادی و الکترونیکی هم حضور دارند در آینده نزدیک این صنعت را به طور ۱۰۰ درصدی خودکفا کنیم.

زرندی با تاکید بر لزوم هماهنگی دستگا‌های گوناگون، افزود: در این بحث پویش ملی برای تبدیل تحریم‌ها به فرصت شکل گرفته و با دانش مهندسان داخلی می‌توانیم این کار را جلو ببریم.

معاون طرح و برنامه وزیر صنعت تصریح کرد: همکاری با شرکای خارجی در چند سال گذشته به صنعت خودرو ضربه‌های زیادی را وارد کرد که با خروج آن‌ها پس از تحریم‌ها بر مشکلات این صنعت افزوده شد.

خودکفایی صنعت خودرو نیازمند تکامل بخش‌های مختلف صنعت است

عادل پیرمحمدی معاون تحقیقات و مهندسی شرکت خودروسازی ایران خودرو   در مورد طراحی و ساخت خودرو داخلی گفت: صنعت خودرو با بیش از ۳۰ صنعت در ارتباط بوده و خودکفایی در این صنعت نیازمند تکامل بخش‌های گوناگون صنعت است که با این اتفاق وابستگی‌ها کاهش پیدا کرده و به طور طبیعی با ایجاد خودکفایی ۱۰۰ درصدی می‌شود.

پیرمحمدی ادامه داد: صنایعی مثل صنعت فولاد، مس، آلومینیوم، پتروشیمی، نفت و ... در صنعت خودروسازی کشور نقش بسیار مهمی دارند و بومی سازی در این صنایع سبب بومی سازی در صنعت خودروسازی شده که این امر وابسته به صنایع بالادستی است.

به طور مثال برای یک خودرو بومی و باکیفیت به ورق‌های کششی و با استحکام بالا نیاز داریم و اگر در حال حاضر بخواهیم خودرویی را با استاندارد روز دنیا تولید کنیم مجبور به واردات هستیم، اما اگر صنایع فولادی و بالا دستی به بومی سازی کامل برسند به طور طبیعی دیگر نیازی به ارز بری و واردات از کشورهای خارجی نیست.

معاون تحقیقات و مهندسی شرکت خودرو سازی ایران خودرو با بیان اینکه در مراحل پایانی ساخت پلت فرم داخلی هستیم،  تصریح کرد: خودروسازان در مناطق مختلف دنیا از تجربیات هم استفاده می‌کنند و نمی‌توان گفت که نباید ارتباطی با خودروسازان خارجی نداشت، بلکه با استفاده از تجربیات و انتقال دانش فنی خیلی زودتر می‌توان به اهداف تعیین شده رسید.

دهه ۷۰ صنعت قطعات سازی خودرو رشد خوبی داشت/پراید از نظر ظاهری همان خودرو ۱۵ سال پیش است

کاکائی کارشناس مسائل اقتصادی با اشاره به طراحی پلتفرم مشترک برای جذب بیشتر مشتری در بازار خودرو، گفت: خوشبختانه گروه‌های خودروسازی کشور توانایی طراحی و تولید محصولات با امکانات بهتر را دارند، ولی مشکل موجود در این مسیر امکاناتی است که متاسفانه در کشور وجود ندارد.

وی ادامه داد: گروه‌های خودروسازی ما نمی‌توانند نیاز مشتری را برطرف کنند،بطور مثال زمانی که تیبا به بازار آمد مردم آن را در پلتفرم پراید می‌دانستند و به همین خاطر این خودرو با استقبال روبرو نشد.

کاکائی اضافه کرد: امروز با وجود اینکه ۱۵ سال از تولید پراید در کشور گذشته است، موتور آن تغییر پیدا کرده ولی از نظر ظاهری همان خودروی سال‌های اخیر محسوب می‌شود که مشتریان خاص خود را دارد.

این کارشناس مسائل اقتصادی با تاکید بر این که این روند نیازمند تعریف یک پلتفرم مشترک است، تصریح کرد: هر قطعه سازی که قطعه‌ای را برای خودرویی خاص تولید می‌کند، می‌تواند این قطعه را برای خودروساز دیگر هم تولید کند. پس با افزایش تیراژ، تولید بیشتر هم به صرفه خواهد بود، ولی باید برای تحقق این وضعیت همکاری مشترک بین خودروسازان شکل گیرد تا سیستم‌های خودرو یکسان شود و این عمل نیاز به همکاری مشترک و تعریف تیم‌های طراحی گوناگون است.

وی گفت: خودروسازی‌های کشور توان طراحی جدید و به روز خودرو را در پلتفرم‌های گوناگون را دارند، ولی شرایط جذب مشتری را از نظر قیمتی ندارند.

کاکائی اضافه کرد: بطور مثال امروز شاهد آن هستیم که شرکت هیوندا هرساله یک خودرو با طراحی جدید و عملکرد ساختاری جهانی را به خاطر مطرح بودن در بازارهای جهانی و توان به روز رسانی خودرو‌های خود را داشته و به خوبی مشتریان خود را جذب می‌کنند و اگر خودروسازان ایران هم بتوانند عملکردی اینگونه داشته باشند در نهایت با استقبال مشتریانشان مواجه خواهند شد.

این کارشناس اقتصادی اظهار کرد: متاسفانه گروه‌های خودروسازی کشور در مجموعه طراحی و تأمین قطعات خودرو ضعیف هستند، به طوری که کشور ما در دهه ۷۰ رشد خوبی را در صنعت قطعه سازی خودرو شاهد بود، ولی متاسفانه بنا به دلایلی این زنجیره قطع شد و امروز با وجود تحریم‌ها دچارمشکلاتی در زمینه تأمین قطعات خودرو هستیم.

وی با ذکر این که برای تحقق این هدف در خودرو‌های جدید نیازمند تغییراتی هستیم، ادامه داد: اگر در ابتدای کار به این موضوع توجه شود و طراحی انجام شده باشد که کار به راحتی پیش می‌رود، ولی اگر در میانه راه تصمیم به تغییر گرفته شود نیازمند صرف هزینه‌ برای ایجاد این تغییرات هستیم که البته هزینه صرف شده در این مسیر در درازمدت به نفع خودروساز و قطعه ساز بوده و در نهایت منجر به کاهش قیمت تمام شده می‌شود.

ورود صنایع دفاع در بحث خودروسازی می‌تواند گام مهمی از نظر فناوری و زیرساخت‌ها باشد

کاکائی در ادامه با اشاره به ورود صنایع دفاع به حوزه خودروسازی گفت:خوشبختانه ورود صنایع دفاع در بحث خودروسازی می‌تواند گام مهمی از نظر فناوری و زیرساخت‌های دیگر را داشته باشد.

این کارشناس اقتصادی بیان کرد: امروزه در دنیا اکثر فناوری‌های خودروسازی از بستر‌های دفاعی نشات می‌گیرد و قطعاً ورود صنایع دفاع می‌تواند موجب یک جهت گیری مثبت در خودروسازی کشور شود.

کاکائی  در پایان گفت: عقیده دارم که ورود وزارت دفاع می‌تواند نقش پررنگی در داخلی سازی و تولید قطعات با کیفیت و همچنین کاهش هزینه‌ها داشته باشد و امیدوارم دولت هم با حمایت بیشتر در این زمینه سبب ورود تکنولوژی‌های برتر به کشور شود.

باشگاه خبرنگاران