تکمیل نشدن خودروهای ناقص ایران‌خودرو و سایپا

در اواسط مهرماه سال جاری در بازدیدی که غلامعباس ترکی، معاون نظارت و بازرسی امور تولیدی سازمان بازرسی کل کشور و اشکان میرمحمدی، بازرس کل امور صمت از ایران‌خودرو و سایپا داشتند قرار شد تکمیل محصولات ناقص دپویی در دستور کار خودروسازان قرار گیرد.

در آن مقطع عنوان شد که در مجموع حول‌وحوش ۱۴۰ تا ۱۵۰ هزار دستگاه خودروی ناقص در پارکینگ شرکت‌های خودروساز دپو شده و این خودروها به دلیل کسری قطعات امکان تجاری شدن پیدا نکردند. اما این تعداد خودروی‌ ناقص به چه دلیل در پارکینگ خودروسازان رسوب کرد؟
بررسی وضعیت شرکت‌های خودروساز نشان می‌دهد دو دلیل عمده سبب شده تا خودروسازان نتوانند تمام محصولات تولیدی خود را تجاری کرده و به ناچار بخشی از محصولات را به صورت ناقص در پارکینگ‌های خود دپو کردند.

دلیل اول تولید محصولات به صورت ناقص را باید در چالش تامین ریزتراشه جست‌وجو کرد. بررسی وضعیت تولید خودرو در جهان نشان می‌دهد در حال حاضر بحران تامین ریز‌تراشه‌ها گریبان برندهای مطرح بین‌المللی را نیز گرفته است. تمام خودروسازان بزرگ از برنامه تولیدی خود که برای سال ۲۰۲۱ اعلام کردند، عقب هستند. البته در دیداری که در اواخر مهرماه امسال ترکی و میرمحمدی از دو خودروساز بزرگ کشور داشتند این مساله مورد توجه آنها قرار گرفت. معاون نظارت و بازرسی امور تولیدی سازمان بازرسی کل کشور در آن دیدار گفت خودرو‌های بسیاری به‌دلیل نبود یک یا سه قطعه الکترونیکی که ناشی از تحریم، بحران ریزتراشه‌ها و مشکلات موجود در مسیر خرید قطعات است، در پارکینگ مانده است. البته کمبود ریزتراشه‌ها همه مشکل تولید خودرو به صورت ناقص نیست و خودروسازان به صورت همزمان با چالش دیگری نیز روبه‌رو هستند. چالش دیگر شرکت‌های خودروساز که به نوعی خود را در تولید خودرو به صورت ناقص نشان می‌دهد، نبود نقدینگی کافی در حساب شرکت‌های خودروساز است. نبود نقدینگی کافی باعث شده خودروسازان نتوانند بدهی خود را به شرکت‌های قطعه‌ساز پرداخت کنند.

بنابراین عدم تزریق به موقع نقدینگی از سوی خودروسازان به قطعه‌سازان باعث می‌شود توان مالی فعالان قطعه‌ساز نیز به مرور تحلیل رود و آنها نتوانند به موقع قطعات مورد نیاز را به خطوط تولید شرکت‌های خودروساز تحویل دهند. این سیکل معیوب سبب شده شرکت‌های خودروساز با وجود میل باطنی خود مجبور باشند تا بخشی از محصولات تولیدی خود را به صورت ناقص روانه پارکینگ‌ها کنند.

سیاست‌گذار خودرویی با افزایش قیمت کارخانه‌ای خودروها در اواسط آبان ماه به دنبال این بود تا به نوعی شرایطی فراهم شود تا خودروسازان بر چالش یاد شده غلبه کنند. اما لغو افزایش قیمت خودرو توسط رئیس‌جمهور برنامه سیاست‌گذار خودرویی را به نوعی به هم زد و سبب شد خودروسازان با وجود وعده داده شده نتوانند تا پایان آبان ماه تعداد خودروهای ناقص دپویی در کف پارکینگ خود را کاهش دهند.

   وعده‌ای که عملی نشد
چالش‌های تکمیل نشدن محصولات ناقص شرکت‌های خودروساز در برنامه «تیتر امشب» شبکه خبر مورد توجه قرار گرفت.  در این برنامه اشکان میرمحمدی، بازرس کل امور صنعت، معدن و تجارت سازمان بازرسی کل کشور   دیدگاه‌های خود را در ارتباط با تجاری نشدن خودروهای ناقص تا پایان آبان ماه بیان کرد. میرمحمدی گفت: پیش‌تر جلسه‌ای در سازمان بازرسی کل کشور با خودروسازان، قطعه‌سازان بزرگ کشور و سایر دستگاه‌های تاثیرگذار از جمله بانک مرکزی، گمرک ایران، سازمان محیط‌زیست و سازمان استاندارد درخصوص بررسی علت دپوی خودرو‌های تولیدی برگزار شد و مشکل انباشته شدن خودرو‌ها در پارکینگ هر دو شرکت خودروساز مورد بررسی قرار گرفت.

وی با بیان اینکه مشکل عمده خودروسازان، وارد کردن قطعات الکترونیکی بوده است، افزود: خودروسازان علت انباشت خودرو‌ها و کسری قطعات خودرو را مشکل تامین نقدینگی و قطعه‌سازان هم قیمت‌گذاری دستوری را مطرح کردند.

بازرس کل امور صنعت، معدن و تجارت سازمان بازرسی کل کشور با بیان اینکه خودروسازان درخصوص جمع‌آوری خودرو‌های کف پارکینگ اعلام آمادگی کردند، گفت: مدیرعامل ایران‌خودرو اعلام کرد بیش از ۹۰ هزار خودروی کف پارکینگ خود را تا نیمه آبان به ۶۰ هزار دستگاه خودرو برساند و مدیرعامل سایپا نیز وعده داد ۵۳ هزار دستگاه این شرکت را تا پایان آذر به ۱۰ هزار دستگاه کاهش دهند، اما شواهد امر نشان می‌دهد که هیچ‎کدام از دو شرکت خودروساز نتوانستند مبادرت به کاهش خودروهای دپو شده خود کنند.

میرمحمدی بیان کرد: خودروسازان با توجه به مشکلاتی که دارند، به دنبال اعمال افزایش قیمت هستند و قرار است با افزایش تولید، موجبات کاهش قیمت فراهم شود. بازرس کل امور صنعت، معدن و تجارت سازمان بازرسی کل کشور گفت: سازمان بازرسی به ابعاد و عرصه‌های مختلفی در این زمینه ورود کرده است.