پایان داستان تولید خودروهای ناقص

مدیرعامل ایران‌ خودرو از پایان داستان تولید خودروهای ناقص خبر داد. به گفته مقیمی، با آغاز داخلی‌سازی قطعات تحریمی، تا یک ماه آینده تولید خودروهای ناقص پایان می‌یابد و دیگر خودروی خوابیده در کف کارخانه به خاطر کسری قطعه نخواهیم داشت. وی همچنین از داخلی سازی ECU خبر داد.

مدیرعامل شرکت صنعتی ایران‌ خودرو همچنین این نگرانی که داخلی ‌سازی موجب کاهش کیفیت قطعات مورد استفاده صنعت خودرو شود را، رد کرده و می‌گوید که "معیارهای ایمنی خط قرمز ما است". او می‌گوید که "ما درصدد احیای نام و نشان تجاری ایران‌ خودرو هستیم تا مشتریان به «سر اسب» روی خودرو افتخار کنند".

مقیمی از عرضه خودروی دنا اتوماتیک در اردیبهشت ماه سال آینده (۱۳۹۹) خبر داده و یادآوری می‌کند که برنامه‌ای هم برای تولید خودروهای اقتصادی با قیمت‌های پایین‌تر داریم. وی بازنشستگی خودروی ۴۰۵ را تأیید کرده و از آغاز همکاری با صنایع دفاعی در طرح داخلی‌سازی صنعت خودرو می‌گوید.

متن گفت‌وگو با فرشاد مقیمی در ادامه آمده است:

-با توجه به وضعیت کشور و فشار حداکثری آمریکا واقعیت این است که عواملی مانند نوسان نرخ ارز، کاهش ارزش پول ملی، تورم و امثال آن بر اقتصاد کشور تأثیر داشته ولی این اثرگذاری در حدی نبوده که بتواند اقتصاد کشور را به مرز فروپاشی برساند، ولی به طور حتم اگر در این وضعیت، کشور با کمبود کالا می‌شد، وضعیت بسیار متفاوت با شرایط فعلی می‌شد. در وضعیت فعلی، تولیدکنندگان سربازان خط مقدم جنگ اقتصادی هستند. البته بعضی کارشناساسان عقیده دارند که دیگر نیازی نیست به سراغ ساخت چرخ رفت و خودکفایی و استقلال به آن شکل معنا ندارد. به عقیده آنان باید شرکت‌های خارجی ورود کنند و همکاری‌های مشترک در این زمینه ایجاد شود. البته همانطور که می دانیم، در وضعیت فعلی که با تحریم مواجه هستیم، دیگر کشورها حاضر به همکاری با ما نیستند و اینجاست که موضوع خودکفایی اهمیت خود را نشان می‌دهد. به عنوان مدیرعامل یک شرکت بزرگ صنعتی نظر شما در این مورد چیست و در وضعیت فعلی چه نوع استراتژی را باید برای صنعت خودرو اتخاذ کرد؟

واقعیت این است که لازمه توسعه صنعتی در هر کشوری، ساخت داخل در همه صنایع از جمله خودرو و توجه به درون سیستم‌هاست و اینکه باید بپذیریم اگر می‌خواهیم کشور را به سمت صنعتی شدن ببریم، باید به ساخت داخل توجه کنیم، در غیر این‌ صورت صنعت صرفاً به مونتاژکاری ختم می‌شود، اگر می‌خواهیم صنعت را توسعه دهیم، باید به موضوعات درونی و ساخت داخل توجه کرد، اتفاقی که در صنایع دنیا افتاده است.

آنچه در صنعت خودرو باید تغییر کند، طراحی و مهندسی است نه ساخت قطعه، چون که ساخت قطعه از طریق مهندسی معکوس قابل دسترس است، اما آنچه می‌تواند ما و کشور را توانمند کرده و به سمت بهبود در حوزه تجهیزات هدایت کند، مفهوم طراحی - مهندسی است و نه صرفاً مونتاژکار بودن و در داخل سیستم تیراژ تولید ایجاد کردن. آنچه امروز در صنعت خودرو موجب فاصله با خودروسازان جهان شده، ضعف در حوزه طراحی - مهندسی است. مرکز ثقل این بخش هم ساخت داخل خواهد بود. زمانی که دانش طراحی و مهندسی یک قطعه وجود داشته باشد، می‌توان در مسیر بهبود شرایط قدم برداشت.

در این رابطه هم اکنون یکی از اولویت‌های مجموعه ساپکو (طراحی و مهندسی قطعات ایران خودرو)، افزایش سطح توان طراحی و مهندسی است. پس از این مرحله وارد صنعت قالب‌سازی خواهیم شد. در دوره‌هایی که توانسته‌ایم در صنعت، عمق بیشتری ایجاد کنیم، جایی بوده است که قالب‌سازان رشد پیدا کرده‌اند. مقام معظم رهبری همواره بر موضوع «ما یاد می‌گیریم» تاکید کرده‌اند، ممکن است در بخش‌هایی طرح مهندسی را از بیرون دریافت کرده باشیم و قرار نیست که از ابتدا چرخ را بسازیم. ما باید از کشورهای پیشرفته بیاموزیم و یاد بگیریم.

ما همیشه بر بهره‌مندی از توان مهندسان و سازندگان داخلی تاکید داریم، هم اکنون شرکت نیرومحرکه‌ای داریم که گیربکس‌های مورد نیاز را تأمین می‌کند و نیاز به خرید از منابع دیگر نداریم. باید در فرآیند ارتباط و تأمین از منابع خارجی نیز تولید داخل اتفاق بیفتد. باید در قرارداد خرید از منابع خارجی منافع ملی‌مان را در نظر بگیریم، به عنوان مثال قرارداد خرید ۵۰۰۰ واحد از قطعه‌ای باید منجر به راه‌اندازی خط تولید داخلی در آن محصول به جای خرید پنج هزار و یکمین قطعه mmi (Man-Machine-Interface) شود. از طرف دیگر بنا بر ضرورت همکاری با طرف خارجی باید به طوری پیش رود که تولید به سطح داخلی سازی ۷۰ درصدی برسد و منجر به کسب دانش و فن‌آوری تولید شود. ایران‌خودرو درصدد است تا با همکاری شرکتهای دانش بنیان به دانش تولید گیربکس‌های پیشرفته و اتوماتیک دست یابد.

ایران‌خودرو به سمت اصلاح ساختارها حرکت کرده و به دنبال ایجاد و فراهم کردن بایدها و ضرورتهای مورد نیاز در مسیر خودکفایی و استقلال در تولید و خارج کردن متغیرهای غیرضرور در این فرآیند است. هم اکنون نزدیک به ۱۷ شرکت زیرمجموعه شناسایی شده که در مرحله اول باید از سیستم خارج شده و سهام‌شان به خریدار دارای صلاحیت واگذار شود. مکانیزم و روش‌های خاصی هم برای واگذاری تعریف شده است.  امروزه وجود تکنوسنتر در مرکز خودروسازی به عنوان یک الزام مطرح است. هم اکنون شرکت‌های گوناگونی وجود دارد که هر یک بخشی از یک فرآیند را انجام می‌دهد و بعضی موازی‌کاری‌هایی هم دارند که باید باهم ادغام شوند. در این فرآیند حتماً ادغام خواهیم داشت و یک سری از مجموعه‌ها درهم ادغام و شماری هم واگذار خواهند شد.

-ولی این نگرانی‌ وجود دارد که در وضعیت فعلی، نسبت به معیارها و استانداردهای کیفی در حوزه داخلی‌سازی سخت گیری نشود!

خیر. به هیچ عنوان از معیارهای ایمنی ذره‌ای کوتاه نخواهیم آمد. عبور از معیارهای ایمنی خط قرمز ماست، چون که در این‌صورت برند آسیب می‌بیند. قطعه‌ای را خریداری نخواهم کرد که به نام و نشان تجاری ایران‌خودرو لطمه وارد کند. ما درصدد احیای نام و نشان تجاری ایران‌خودرو هستیم تا مشتریان به «سر اسب» روی خودرو افتخار کنند. امروز در ایران‌خودرو اقداماتی در حوزه کیفیت محصولات در حال انجام است و ارتقای فرآیند کیفیت شتاب گرفته است.

در سالهای اخیر پلت ‌فرمی تحت عنوان «سمند» طراحی شد، امروز این محصول تبدیل به «دنا» شده که با استاندارد آلایندگی یورو۵ خودرویی به‌روز و پیشرفته به حساب می‌آید. برنامه تولید این خودرو با گیربکس اتوماتیک هم در دستور کار قرار دارد که در اردیبهشت سال آینده وارد بازار خواهد شد. دنا اتوماتیک محصولی کاملاً ایرانی است. این خودرو در آینده با بعضی از خودروهای معتبر و با نام و نشان جهانی برابری خواهد کرد.

بخشی از تریم این خودرو خارجی است که به سمت داخل‌سازی آن حرکت کرده‌ایم. در بخش الکترونیک هم که وابستگی وجود دارد، با تمرکز و برنامه‌ریزی موفق به داخلی‌سازی خواهیم شد. باور قلبی ماست که هیچ مساله حل نشدنی در کشور وجود ندارد، هر چیزی هم که تاکنون حل نشده است، روی آن کاملاً متمرکز نشده‌ایم.

-دنای اتوماتیک چند درصد داخلی شده است؟

در خودروی کامل دنا خودکفایی در سطح ۹۰ درصد و در بخش قطعات هم ۷۵ درصد است که از این عدد هم بالاتر خواهیم رفت.

-اکنون در صنایع «های‌تک» در داخل برای صنعت خودرو مشکلی وجود ندارد؟

امروز به جرات می‌توانیم ادعا کنیم که در بحث تأمین قطعات برای هیچ خودرویی مساله ای نداریم.

-این بدان معناست که امروز می‌توانیم صفر تا صد یک خودرو را خودمان بسازیم؟

صنعت خودروسازی در دنیا دیگر متعلق به یک کشور نیست. به طور مثال نمی‌توان گفت این خودرو متعلق به کشوری در اروپاست، چون که بخش بزرگی از آن در آن کشور تولید نمی‌شود. ما در تأمین قطعات خودرو هیچ مشکلی نداریم، بخشی از قطعات تأمین داخلی و بخشی هم خارجی است. امروز داخلی‌سازی صددرصد نداریم، چون که به طور مثال ساخت بعضی تجهیزات توجیه اقتصادی ندارد که بخواهیم در داخل تولید کنیم؛ وارد می‌کنیم و هیچ مشکلی هم وجود ندارد.

در این رابطه به دنبال این هستیم که در ایران‌خودرو تکنوسنتر راه‌اندازی کنیم، تا کارهای تحقیقات و پژوهش انجام شود و «درب» آن همچون یک دانشگاه به روی مراکز تحقیقاتی و دانش‌بنیان باز باشد تا بتوانیم از نظر زیرساختی، آن‌ها را به هم وصل کنیم تا زمینه‌ای برای ورود فکرها ایجاد شده و دانش افراد محفوظ باشد.

سوددهی تولید یکی از فاکتورهای مهم در تولید است که البته از ابتدای آغاز به تولید محصول محقق نمی‌شود، این که سبد خودرو و سبد محصولات سودده هستند، مهم‌تر است. بازار افترمارکت و خدمات پس از فروش هم یکی از حوزه‌های بسیار مهم در سوددهی شرکت است که برای ساماندهی آن برنامه داریم. به دنبال این هستیم که بازار خدمات پس از فروش ۹ میلیون دستگاه محصول ایران خودرو در بازار، توسط قطعه‌سازان داخلی تأمین شود.

-برای تأمین خودروی اقشار ضعیف‌تر که قدرت خرید پایینی دارند، چه برنامه‌ای دارید؟ چون که قیمت خودروهایی مانند ۳۰۱، دنا اتوماتیک و امثال آن متناسب با قدرت خرید اقشار کم‌درآمد جامعه نیست.

مسوولیت اجتماعی ما ایجاب می‌کند تا شرایط را برای خرید محصول توسط اقشار مختلف مردم فراهم کنیم. پروژه‌هایی برای تولید محصولات اقتصادی تعریف کرده‌ایم. برای برخی از محصولات ایران‌خودرو مدل اقتصادی برای تولید تعریف شده است. به‌طور مثال سمند اقتصادی. امروز ایران‌خودرو به عنوان شماره یک خودروسازان کشور، باید بتواند برای تمام بخش‌های گوناگون بازار، خودرو تولید کند. باید به سمتی برویم که پاسخگوی تمام نیازهای جامعه با رعایت تمامی استانداردهای ایمنی مصوب کشور باشیم.

-خودروی ۴۰۵ هم استانداردهای ایمنی را داشت؟

-خودروی ۴۰۵ استانداردهای ایمنی تعریف شده در کشور که از استانداردهای ایمنی دنیا عقب نیست، را دارد. اینکه بعضی از استانداردهای هم اکنون که استانداردهای ۸۵ گانه است را نمی‌تواند رعایت کند، باعث شده که ما خودروی ۴۰۵ را از چرخه تولید خارج کنیم. استانداردهای ایران‌خودرو رو به جلو است و قطعاً محصولی که توانایی عبور از این استانداردها را نداشته باشد، از چرخه تولید خارج می‌شود.

-خدمات پس از فروش در ایران‌ خودرو به چه صورت است؟ به نظر می‌رسد که این بخش به پاشنه آشیل خودروسازان داخلی تبدیل شده و موجب بدبینی مشتریان به محصولات داخلی شده است.

در شهریورماه امسال میزان عرضه قطعات در بخش خدمات پس از فروش، ۳۰ درصد بود، اما امروز به ۷۰ درصد رسیده است. در بخش دانش فنی هم به سمت دانش فنی و حرفه‌ای حرکت می‌کنیم. نیروی تعمیرکار شبکه باید آموزش دیده و خدمات خوب ارائه دهد.

-در همکاری با صنایع نظامی چه کارهایی انجام گرفته است؟

در صنعت دفاعی قابلیت همکاری وجود دارد. موتورهایی که در صنایع دفاع ساخته شده، حاصل ترکیب صنعت و دفاع بوده و امروز با تیراژ بالا تولید می‌شود. آنچه تاکنون کمتر به آن توجه شده، انتقال دانش و تکنولوژی از صنعت دفاع به دیگر صنایع است. در دنیا هم کشورها برای حفظ امنیت کشور خود به شدت کارهای توسعه‌ای و تحقیقاتی انجام می‌دهند و هیچ محدودیتی هم در این زمینه قائل نمی‌شوند. ما امروز توانسته‌ایم با مجموعه صنایع دفاعی همکاری‌های خوبی را در حوزه‌های گوناگون از جمله تکنولوژی‌های پایین، میانی و سطح بالا آغاز کنیم. هم اکنون این اقدام می‌تواند تحول خوبی برای این صنعت ایجاد کند.

-اولویت‌های کاری شما در ایران ‌خودرو از زمان آغاز مدیریتتان در این مجموعه چه بوده است؟

از روزی که بنده به ایران‌ خودرو آمدم، تیراژ تولید روزانه ۹۰۰ دستگاه خودرو بوده است. ما اولویت را افزایش تیراژ تولید قرار دادیم که امروز به ۱۵۰۰ تا ۱۶۰۰ دستگاه رسیده است. علاوه بر این خودرویی که تولید می‌شود، ناقص نبوده و مستقیم به دست مصرف‌کننده می‌رسد. در اوایل شهریورماه ۱۲ درصد از تولید روزانه خودروها مستقیم به بازار عرضه می‌شد، اما امروز نزدیک به ۶۰ درصد خودروها به صورت عبور مستقیم تولید و به بازار عرضه می‌شود.

-مشکلات اصلی این خودروهای ناقص چه بوده است؟ شایعه شده بود که خودروسازان خودروها را عرضه نمی‌کنند تا قیمت‌ها بالا برود!

در تیرماه امسال ۱۰۰ هزار خودرو در کف پارکینگ ایران‌خودرو بود. قطعاتی که موجود نبود و موجب تولید خودرو با کسری می‌شد، عمدتاً قطعاتی بودند که از منابع خارج از کشور تأمین می‌شدند. در صورتی که بخشی از آن‌ها می‌توانست در داخل تولید شود که اکنون این اتفاق افتاده و در داخل تولید می‌شوند. گاهی اوقات  تجمیع تقاضا در بخشهای گوناگون صنعت عامل پیشرفت در حوزه ساخت داخل است. به طور مثال صنعتگر لوازم خانگی گرانول را از کره خریداری می‌کند و خودروساز نیز برای تأمین نیاز خود آن را از کشورهای اروپایی می‌خرد، اما هیچ کدام از دیگری خبر نداریم. اگر تقاضا در این حوزه تجمیع شود، تولید اقتصادی در کشور شکل خواهد گرفت که این مأموریت برعهده وزارت صنعت است.

-هم اکنون خودرویی وجود دارد که تولید شود اما به دلیل کمبود قطعه به بازار عرضه نشود؟

بله. امروز خودروهایی که با کسری قطعه روبرو باشد، وجود دارد، اما براساس برنامه‌هایی که تدوین شده، تا یک ماه آینده هیچ خودروی ناقص و دارای کسری تولید نخواهد شد. تا آخر ماه جاری خودروهای ناقص کف کارخانه تکمیل و روانه بازار خواهند شد و بعد از آن دیگر خودروی ناقص هم تولید نمی‌شود. این برنامه‌ای است که آغاز شده، اما در فضای فعلی تحقق آن نیازمند حمایت‌های ملی است. سرمایه در گردش مورد نیاز از جمله مسایلی است که با حمایت دستگاه‌های ذیربط تأمین خواهد شد. افزایش تیراژ تولید مستلزم افزایش سرمایه در گردش است. خیلی از مواد اولیه‌ای که ما در خطوط تولید به کار می‌گیریم، اگرچه از منابع داخلی است اما براساس قیمت‌های بازار جهانی تهیه می‌شود.

هم اکنون بخشی از عدد سرمایه در گردش را از طریق واگذاری دارایی‌ها تأمین می‌کنیم. اعتقادی به سهامداری بانک نداریم. علاوه بر این شرکت‌ها و املاکی که سودده نیستند را واگذار می‌کنیم. منابع حاصل از این واگذاری‌ها اگر وارد چرخه تولید شود، بخشی از نیازهای مالی برطرف خواهد شد و در حال واگذاری دارایی‌های غیرمولد هم هستیم.

-در تأمین ECU (کامپیوتر خودرو) مشکلی وجود ندارد؟

-خیر، مشکلی وجود ندارد. هم اکنون باتوجه به اینکه در وضعیت تحریمی هستیم، بخشی از ECU را داخلی‌سازی کرده‌ایم. بخشی را هم از خارج از کشور وارد می‌کنیم، با روندی که در پیش گرفته‌ایم، وابستگی به خارج را کشور کاهش خواهیم داد. ECU که امروز در کشور استفاده می‌کنیم و تولید خودرو را به استانداردهای یورو ۵ رسانده‌ایم، محصول شرکت داخلی است.

ایسنا