۵ دلیل عجیب برای افزایش قیمت خودرو
پراید ۵۰ میلیون تومانی صدای خیلی از مشتریان ایرانی را درآورد. اکنون در وضعیتی که قیمت‌های گزاف در بازار خودروی ایران ویراژ می‌دهند، دو خودروساز ایرانی چیزی نزدیک به ۱۱ هزار میلیارد تومان زیان به بار آورده‌اند. ماجرا چیست که نه آب خوش از گلوی مشتریان ایرانی پایین می‌رود و نه صنعت خودروسازی ایران جان می‌گیرد؟ کارشناسان صنعت خودرو می‌گویند هزینه‌های سربار خودروسازان آن‌قدر زیاد است که توجیه تولید خودرو در ایران را زیر سؤال برده است.
زد فور کار: براساس اعلام کمیسیون صنایع مجلس چیزی حدود یک چهارم نیروهای انسانی شاغل در گروه‌های خودروسازی مازاد هستند و علاوه بر این بهره‌وری آنها و میزان مفید بودنشان پایین است. براساس استاندارد جهانی سهم هزینه سالانه کارگران باید نزدیک به ۹ درصد قیمت تمام شده یک خودرو باشد، ولی در ایران این سهم تا ۵۰ درصد هم می‌رسد. این موضوع درحالی رخ می‌دهد که خودروسازان ایرانی هزینه‌های زیادی برای مدیران کارنابلد، دخالت‌های زیاد از اندازه رجال سیاسی در صنعت خودروسازی، تبلیغات، باشگاه‌داری و کارخانه‌های اضافه و بدون تولید می‌دهند و درنهایت این همه هزینه سربار از جیب مشتریان پرداخت می‌شود.
خودروسازی یا بانک شغل مسئولان
در حالی اعضای کمیسیون صنایع و معادن عقیده دارند که یک چهارم خودروسازان سایپا مازاد است که به گفته بعضی از کارشناسان صنعت خودرو وضعیت خیلی بدتر ازاین حرف‌هاست. فربد زاوه، تحلیلگر صنعت خودرو معتقد است نیروی انسانی فعال در صنعت خودروسازی ۳ برابر حد نیاز واقعی است.
او دراین‌باره می‌گوید: «خودروسازان به بانک شغل دولت و مجلس تبدیل شده‌اند و هرگاه هر مسئولی احساس می‌کند که نیاز به کسب محبوبیت بیشتری دارد به سراغ خودروسازان می‌رود تا آنها را مجبور به جذب نیروی بیشتر کند. این استخدام‌های سفارشی همگی منجر به پایین آمدن بهره‌وری در این صنعت بزرگ شده است.»
بر اساس آمار اعلامی ۴۸ هزار نفر در مجموعه خودروسازی سایپا مشغول به کار هستند. مجموعه‌ای که به گفته اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس نزدیک به ۱۱ هزار نیروی مازاد دارد، میانگین تولید روزانه‌اش نزدیک به ۱۸۰۰ دستگاه و ماهانه چیزی نزدیک به ۳۶ هزار دستگاه است. یک حساب کتاب ساده نشان می‌دهد که سرانه تولید به ازای نیروی انسانی در این قطب خودروسازی ماهانه چیزی نزدیک به ۱, ۳ دستگاه است. البته این آمار مربوط به ایده‌آل‌ترین وضعیت تولید در بین خودروسازان است و شرایط در مواقعی مثل گذشته که کاهش شدید را در تیراژ خودروهای تولید شده داشتیم به مراتب بدتر است.
افت ۳۹ درصدی تولید بدون تعدیل نیرو
براساس آمار منتشره سه خودروساز بزرگ کشور پارسال در مجموع ۷۹۸ هزار و ۹۲۸ دستگاه انواع محصول سواری را به تولید رسانده‌اند، حال آن‌که درسال ۹۶ موفق به ثبت تیراژی بیش از یک‌میلیون و ۳۱۶ هزار دستگاهی شده بودند. کاهش تولید ۳۹ درصدی درسال ۹۷ نسبت به ۹۶ در وضعیتی است که به گفته خودروسازان هیچ تعدیلی در نیروی انسانی فعال در این مجموعه‌ها انجام نگرفته است. حال اگر نیروی فعال در مجموعه خودروسازی کشور را به گفته فربدزاوه نزدیک به ۱۴۰ هزار نفر در نظر بگیریم، هر کارگر گروه‌های خودروسازی در یک سال اخیر تنها ۷/۵ خودرو تولید کرده است.
سهم بالای نیروی انسانی اضافه در قیمت خودرو
متوسط تولید آلمان چیزی نزدیک به ۵ میلیون دستگاه خودرو است که متوسط ارزش هر کدام از آنها چیزی نزدیک به ۴ هزار دلار است و سهم هزینه نیروی انسانی در قیمت تمام شده خودرو در آلمان کمتر از ۰۱ درصد است. کارشناس صنعت خودرو دراین‌باره می‌گوید: «براساس استانداردهای جهانی نیروی انسانی ۹ درصد از ارزش خودرو را باید به خود اختصاص دهد، ولی این سهم در صنعت خودروی ایران نزدیک به ۵۰ درصد ارزش خودرو است.»
سهم مدیران در هزینه تولید خودرو
ولی مدیریت نادرست را می‌توان از دیگر فاکتورهایی دانست که همه ساله هزینه هنگفتی را به صنعت خودروسازی ایران تحمیل می‌کند. شاید می‌توان علت دیگر فاکتورهایی که منجر به بالا رفتن قیمت تمام شده در صنعت خودروسازی می‌شود را ناشی از مدیران نابلد این صنعت دانست.
به گفته زاوه، مقابله با بخشی از اشتباهاتی که در این صنعت رخ می‌دهد خارج از توان آنهاست. البته این گفته به معنی بی‌تقصیر بودن آنها در وضع پیش آمده نیست. پرداخت سود ۲۸ درصدی به پیش فروش‌های خودرو از تصمیم‌های اشتباهی است که مدیران این مجموعه می‌توانستند آنها را مدیریت کنند.
اما بخش دیگری از اشتباهات مدیریتی در دولت و مجلس رخ می‌دهد. به‌عنوان مثال پارسال خودروسازان به خاطر فشارهای شورای رقابت، مجوز افزایش قیمت محصولات خود را نداشتند و تولید خودرو در بعضی از ماه‌های‌سال کاهش بالای ۶۰ درصدی داشت. در چنین وضعیتی دولت و مجلس خودروسازان را مجبور به پیش‌فروش خودرویی می‌کردند که وجود نداشت.
این بخش ازسوء مدیریت مربوط به خود مجموعه می‌شود. در این بین می‌توان به سودهای میلیاردی که خودروسازان بابت پیش فروش خودرو پرداخت می‌کنند تا نداشتن هیچ برنامه‌ای برای تولید خودروهای جدید اشاره کرد.
خودروسازان ایرانی برای چه پول تبلیغات می‌دهند؟
خودروسازان ایرانی نیازی به تبلیغات ندارند! این موضوع را فربدزاوه، کارشناس خودرو می‌گوید و تأکید می‌کند: «آیا در ایران کسی هست که پراید و پژو ۴۰۵ را نشناسد؟!» او ادامه می‌دهد: «در بازار جهانی خودروسازان تبلیغات‌شان را صرف معرفی مدل‌ها و آپشن‌های جدید می‌کنند، ولی در ایران چقدر مدل و آپشن جدید به خودروها اضافه می‌شود و همین میزان تبلیغاتی که انجام می‌شود درواقع هزینه سربار خودروسازان است.»
بر اساس گزارشی که دوسال پیش منتشر شد، غول‌های خودرویی دنیا سالانه بیش از ۵ میلیارد دلار هزینه صرف تبلیغات می‌کنند تا محصولات‌شان را با ویژگی‌هایی مانند کیفیت و ایمنی بالاتر معرفی کنند. ولی داستان در ایران کاملاً متفاوت است. نه از معرفی محصول جدید خبری است و نه اضافه کردن آپشن‌های جدید به خودروهای وطنی.
باشگاه‌داری خودروسازان هزینه سربار است؟
در صورت‌های مالی حسابرسی نشده دو خودروساز بزرگ کشور که تا پایان آذرماه‌سال پیش منتشر شده، زیان این دو شرکت در مجموع ۱۰ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است. این حجم از زیان مالی در وضعیتی است که می‌توان به طور تقریبی گفت که باشگاه پیکان که به شرکت صنعتی ایران خودرو تعلق دارد در هر فصل حدود ۱۵ میلیارد تومان صرف قرارداد با اعضای تیم و سرمربیان خود کرده است. بودجه باشگاه سایپا هم نزدیک به ۲۵ میلیارد تومان است. اکنون شاید این سؤال در ذهن شما پیش آمده که چرا مجموعه‌ای که خود زیان‌ده است سالانه هزینه زیادی را صرف اموری همچون باشگاه داری تیم‌های ورزشی می‌کند. آن‌گونه که یک مقام مسئول در سایپا توضیح می‌دهد: «باشگاه‌داری و کارهای فرهنگی قطب‌های بزرگ تولیدی در ایران جزو سرفصل‌های اجتماعی بوده و جزو هزینه‌های سربار محسوب نمی‌شوند. از طرفی براساس قانون هزینه‌ای که بنگاه‌های تولیدی صرف امور فرهنگی و ورزشی می‌کنند از مالیات سالانه که باید پرداخت کنند کسر می‌شود تا فشار مالی به بخش تولید کشور وارد نشود.»
هزینه سربار کارخانه‌های تعطیل و اضافه خودروسازان سایت‌های گوناگونی در شهرهای مختلف دارند. سایت‌های سفارشی که تنها به بار مالی این مجموعه اضافه کرده و در نهایت هیچ فایده‌ای برای اقتصاد ندارند. این سایت‌ها که اغلب به اصرار بعضی از نمایندگان مجلس در بعضی از شهرستان‌ها برای ایجاد شغل ایجاد شده‌اند، تولیدی نداشته و تنها کار مونتاژ را انجام می‌دهند. هم اکنون تنها در ایران خودرو تهران، خراسان، سایپا تهران و کاشان تولید انجام می‌شود.
شهروند
قیمت خودروهای هیبریدی صفر کیلومتر در ایران
قیمت خودرو از بازار مجازی برای همیشه حذف شود
مخالفان بازگشت شورای رقابت به قیمت گذاری خودرو
چرا خودروسازان با وجود بدهی ۳ برابر قیمت جهانی خودرو فروخته‌اند؟
دیدگاه بگذارید
اولین نفر باشید که دیدگاه خود را می نویسد