عجله ای برای تولید خودرو نداریم!

محتکر و احتکار کننده حرف هایی است که بعد از اعمال تحریم های بین المللی به وفور و در اظهارات مسوولان نظارتی، قضایی و نمایندگان مجلس به کار برده می‌شود. در میان این اظهارات ولی بیش از دیگر تولید کنندگان، خودروسازان متهم به احتکار کالای تولیدی می‌شوند. اگر چه محتکر بودن خودروسازان بارها از طرف فعالان این صنعت و مسوولان صنعتی تکذیب و از طرف مراجع نظارتی و نمایندگان مجلس مورد تایید قرار گرفته، ولی با گذشت تقریبا سه ماه از نخستین ادعا، پرونده احتکار خودروسازان همچنان باز است. در این خصوص به نظر می‌رسد که با توجه به تلاطمات بازار و در ادامه آن عرضه قطره چکانی خودرو بعضی، خودروسازان را مقصر اصلی می‌شناسند و آنها را متهم به احتکار خودرو می‌کنند.

این گونه گفته می‌شود که تولید کنندگان با هدف افزایش قیمت و ایجاد حاشیه بازار عرضه را خیلی محدود کرده‌اند. بتازگی هم یکی از نمایندگان مجلس عنوان کرده بود طبق منابع موثقی که دارد، بیش از ۹۰ هزار خودرو در پارکینگ خودروسازان در حال خاک خوردن است و آنها برای آنکه به سود بیشتری برسند سراغ احتکار رفتند ولی در کنار تعدادی از نمایندگان مجلس، نمایندگی خودروسازان و فروشندگان خودرو در بازار هم با صراحت از عرضه قطره چکانی خودرو به بازار و احتکار خودروسازان می‌گویند و تولید کنندگان را متهم به احتکار خودرو در انبارهای خود می‌کنند ولی با ورود مراجع نظارتی به این موضوع تصور می‌شد که پرونده احتکار با توجه به بررسی‌ها این مراجع مانند سازمان بازرسی کل کشور هر چه زودتر تعیین تکلیف شود این در وضعیتی است که این مراجع هم با تایید و تکذیب های پی در پی هنوز گزارش کاملی برای تنویر افکار عمومی در این خصوص ارائه نکردند و هر بار تاکید می‌کنند که موضوع در دست بررسی است ولی آخرین اظهارنظری که روز پیش در این خصوص از طرف خبرگزاری خانه ملت منتشر شد، متعلق به عزیز اکبریان، رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس بود. وی در اظهاراتی تاکید کرده بود که براساس بررسی های انجام گرفته در خصوص احتکار خودرو به بهانه کمبود قطعات به این نتیجه نرسیدیم که خودروسازان به این بهانه احتکار می‌کنند. رئیس کمیسیون صنایع و معادن مجلس با ذکر اینکه در دو دوره پیش تحریم ها، کمبود قطعات موردنیاز خودروسازان وجود داشت و در این دوره هم وجود دارد، تاکید کرده بود که خودروسازان در حال تلاش هستند تا از بازارهای دیگر قطعات موردنیاز خود را تامین کنند همان گونه که بخشی از نیاز خود را از این بازارها تامین کرده‌اند.

نماینده مردم کرج در مجلس همچنین تاکید کرده که این مساله توجیه ندارد خودروسازان در پی این باشند تا قطعات مشابه قطعات موجود در انبارهای خود را دوباره از طریق بازارهای دیگر تامین کنند. با تمام این تفاسیر ولی این پرسش مطرح است چرا با توجه به میزان تولید خودرو در کشور عرضه به صورت قطره چکانی انجام گرفته و خودروساز تمایلی به عرضه بیشتر خودرو به بازار ندارد؟ آیا عدم عرضه، صحت احتکار خودرو در انبار تولید کنندگان را ثابت نمی‌کند؟ در این خصوص تعدادی از دست اندرکاران صنعت خودرو با تایید پارکینگ های پر از خودرو در گروه های خودروساز تاکید دارند خودروهای در پارکینگ مانده که بعضی با عنوان احتکار از آن یاد می‌کنند در اصل محصولات ناقصی است که در انتظار تامین قطعه مانده‌اند.

آنها همچنین نقص تامین قطعه را به دو علت می‌خوانند، نخست آنکه تولید بیش از پیش بینی قطعه سازان بوده است و دوم اینکه افزایش قیمت ارز و توقف واردات موجب شده تا تعدادی از خودروها در مرحله فروش نهایی قرار نگیرند. اظهارات فعالان صنعت خودرو در وضعیتی است که خودروسازان نه ادعای نقص قطعه در خودروهای در پارکینگ مانده را می‌پذیرند و نه اعتقادی به کاهش عرضه دارند؛ به صورتی که آنها عقیده دارند تولید مثل گذشته روال طبیعی و منطقی دارد و احتکار و عرضه کم فقط ساخته و پرداخته اذهانی است که قرار است از این ادعا سودی ببرند. با توجه به اینکه خودروسازان نه عرضه کم به بازار را می‌پذیرند و نه اعتقاد به کمبود قطعه دارند این پرسش مطرح می‌شود که علت نابسامانی بازار چیست؟

صنعت خودرو بلاتکلیف است

هم اکنون خودروسازان با توجه به فضای اقتصادی ایران و همچنین نوسان نرخ ارز، آزادسازی قیمت خودرو را تنها راه بازگشت بازار به روال عادی خود می‌خوانند. آنها با انتقاد از قیمت گذاری دستوری تاکید می‌کنند که اگر قیمت در حاشیه بازار تعیین شود نه تنها دلالان در بازار دوام نخواهند آورد؛ بلکه متقاضیان و تولید کنندگان هم از این رویه سود خواهند کرد. اظهارات تولید کنندگان در وضعیتی است که در حال حاضر عرضه خودرو به گفته دست اندرکاران بازار و حتی نمایندگی های گروه های خودروساز بسیار کاهش یافته به صورتی که با توجه به تقاضای بالا قیمت‌ها متغیر و گاه روند غیرقابل پیش بینی به خود می‌گیرند. بدین سبب با توجه به وضعیت کنونی به نظر می‌رسد که اگر چه هنوز آزادسازی قیمت خودرو از طرف مراجع دخیل در این امر به طور قانونی اعلام نشده، ولی خودروسازان با عملکرد فعلی خود نشان دادند که قادرند بازار تقاضا را به نفع خود به هر مسیری که بخواهند هدایت کنند. در این میان یک کارشناس خودرو بی میلی خودروسازان به عرضه را تایید و عنوان می‌کند که در حال حاضر جو بلاتکلیفی بر صنعت خودرو حاکم است؛ به صورتی که از یک طرف نرخ ارز این صنعت را معطل نگه داشته و از طرف دیگر معلوم نیست آیا دولت به آزادسازی قیمت‌ها رضایت می‌دهد یا خیر.

حسن کریمی سنجری ادامه می‌دهد که در حال حاضر فعالیت گروه های اروپایی در ایران مختل و چینی‌ها هم با شروطی تمایل به ادامه همکاری با خودروسازی داخلی دارند این در حالی است که این شرایط ادامه فعالیت خودروسازی های کشور را سخت کرده است. این کارشناس خودرو همچنین در خصوص بی میلی تولید کنندگان در عرضه خودرو به بازار می‌گوید که دولت خودروسازان را مکلف کرده مابه‌التفاوت ارزی که دی ماه سال پیش دریافت کرده‌اند را پرداخت کند، این در وضعیتی است که خودروساز ترجیح می‌دهد با وجود وضعیت فعلی عرضه را کاهش دهد تا تکلیف خیلی از ابهامات مقررات دولتی برطرف شود. کریمی در ادامه عنوان می‌کند که تا وضعیت مناسبی بر کسب و کار کشور حاکم نشود و قوانین هم ثبات پیدا نکنند، تولید کننده در شرایط بلاتکلیفی خواهد بود. این کارشناس خودرو عقیده دارد که خودروساز به دو علت در حال حاضر تعجیلی برای عرضه و تولید ندارد، دلیل نخست کسری قطعه و دلیل دوم هم تحریم های بین‌المللی و بی ثباتی قوانین است.