فرهنگ خصوصی سازی در خودروسازان

این روزها بحث خصوصی‌سازی در صنایع مختلف، به‌ویژه در خودروسازی، تبدیل به یکی از موضوعات اصلی محافل اقتصادی و اجتماعی شده است. بسیاری از مسئولان و مردم در حال بحث و تبادل‌نظر درباره این موضوع هستند که آیا باید صنایع دولتی به‌طور کامل و بدون شرایط خاصی خصوصی شوند یا اینکه باید این دارایی‌های دولتی که متعلق به مردم است، ابتدا به ارزش واقعی خود برسند و سپس طی فرآیندی قانونی و اصولی به افراد متخصص واگذار شوند.

بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی و با توجه به برنامه هفتم توسعه، خصوصی‌سازی به‌عنوان یک ضرورت غیرقابل انکار مطرح است. اما نحوه‌ی اجرای این فرآیند و شرایط لازم برای این واگذاری‌ها، نکات بسیار مهمی هستند که اغلب نادیده گرفته می‌شوند. در این مقاله، به چگونگی واگذاری صنعت خودروسازی و چالش‌های موجود در این مسیر خواهیم پرداخت.

خصوصی‌سازی صنعت خودروسازی؛ چه زمانی و چگونه؟

طبق برنامه‌های اجرایی، صنعت خودروسازی کشور باید تا پایان سال دوم برنامه هفتم توسعه، یعنی تیرماه ۱۴۰۵، به بخش خصوصی واگذار شود. اما سوال مهم اینجاست که آیا باید در این مدت، مدیریت این شرکت‌ها را رها کرد و اجازه داد که زیان انباشته بیشتر شود یا باید تلاش کرد تا از دارایی‌های دولتی که متعلق به سهامداران اصلی (یعنی مردم) است، محافظت کرد و این شرکت‌ها را از زیان‌های بیشتر نجات داد؟

پاسخ به این سوال، در نحوه‌ی مدیریت و برنامه‌ریزی دقیق برای چابک‌سازی و افزایش بهره‌وری این شرکت‌ها نهفته است. تنها در صورت انجام این کار، می‌توان ارزش واقعی این شرکت‌ها را به دست آورد و به‌طور اصولی و شفاف آن‌ها را به بخش خصوصی واگذار کرد. تا آن زمان باید زیان‌های این شرکت‌ها کنترل شوند و ساختار مالی آن‌ها به‌گونه‌ای تغییر کند که پس از واگذاری، توان رقابت در بازار را داشته باشند.

گام‌های مثبت در سایپا؛ تجربه‌ای از چابک‌سازی واقعی

یکی از نمونه‌های موفق در این زمینه، اقدامات گروه خودروسازی سایپا است. مدیریت جدید سایپا در طی مدت سه ماه، با کاهش اعضای هیئت مدیره شرکت‌های تابعه، ادغام و یا حذف شرکت‌های غیرضروری، فروش املاک و اموال مازاد و تغییر ساختارهای سازمانی در شرکت‌های تابعه، قدم‌های مؤثری در جهت چابک‌سازی و افزایش بهره‌وری این شرکت برداشته است.

این تغییرات با وجود مقاومت‌هایی که از داخل و خارج مجموعه وجود داشته، اهمیت زیادی در بهبود وضعیت مالی سایپا دارند. با توجه به اینکه این اقدامات در کنار افزایش سرمایه شرکت از طریق تجدید ارزیابی در تاریخ ۲۸ اسفندماه امسال انجام خواهد شد، سایپا توانسته از شمول ماده ۱۴۱ قانون تجارت خارج شود و جایگاه خود را در صنعت خودروسازی کشور تقویت کند.

تأثیرات اقدامات چابک‌سازی بر صنعت خودروسازی

در صورت ادامه‌ی این روند و با حمایت از چنین برنامه‌هایی، پیش از اجرای خصوصی‌سازی، می‌توان مزایای آن را به‌طور عملی پیاده‌سازی کرد. این اقدامات نه تنها به افزایش بهره‌وری و کاهش زیان‌های شرکت‌های خودروسازی کمک می‌کنند، بلکه زمینه را برای واگذاری موفقیت‌آمیز این شرکت‌ها به بخش خصوصی نیز فراهم می‌آورند.

در نهایت، خصوصی‌سازی باید به‌گونه‌ای صورت گیرد که شرکت‌ها به ارزش واقعی خود برسند و از آن‌جایی که سهامداران اصلی این شرکت‌ها مردم هستند، باید این واگذاری‌ها به افراد متخصص و دارای اهلیت صورت گیرد تا در آینده، این شرکت‌ها بتوانند به رقابت با سایر تولیدکنندگان داخلی و خارجی پرداخته و در مسیر رشد و توسعه قرار گیرند.

جمع‌بندی

خصوصی‌سازی صنعت خودروسازی می‌تواند فرصتی بزرگ برای رشد و توسعه این صنعت در کشور باشد، اما این فرآیند باید به‌طور دقیق و با دقت اجرا شود. برای این که واگذاری‌ها به‌درستی انجام شوند، باید پیش از هر چیزی، وضعیت مالی و مدیریتی این شرکت‌ها بهبود یابد و در مرحله بعد، با پیاده‌سازی فرآیندهای چابک‌سازی و افزایش بهره‌وری، زمینه را برای واگذاری موفقیت‌آمیز فراهم کرد. در این مسیر، حمایت از اقدامات مثبت در شرکت‌هایی مثل سایپا می‌تواند راهی موثر برای رسیدن به این هدف باشد.