قیمت خودروهای پرتیراژ کاهش یافت

روند قیمت خودرو در بازار از فروردین روندی افزایشی بود. برهم خوردن تعادل بین عرضه و تقاضا، دلالی بواسطه اختلاف قیمت کارخانه و بازار و شرایط کلی حاکم بر اقتصاد و انتظارات تورمی به عنوان علت‌های اصلی بی‌ثباتی در بازار خودرو عنوان می‌شود. حذف قیمت خودرو از سایت‌های فروش یکی از راهکارهایی بود که در چند روز اخیر برای کنترل قیمت خودرو اجرا شد. بعضی متولیان بازار خودرو عقیده داشتند که سایت‌ها عامل قیمت‌گذاری شده‌اند که این موضوع خود دلیلی برای افزایش قیمت‌ها شده است.

کاهش قیمت پرتیراژها

نگاهی به قیمت بعضی خودروهای پرتیراژ داخلی نشان می‌دهد قیمت این خودروها در بازار در حدود ۱.۵ تا ۲.۵ میلیون تومان کاهش داشته است. ولی اینکه علت این کاهش قیمت جلوگیری از اعلام قیمت توسط سایت‌ها بوده یا خیر بررسی میدانی ایران نشان می‌دهد نمایشگاه‌داران و فروشندگان تأثیر این عامل در کاهش قیمت برخی خودروها را پررنگ ارزیابی نمی‌کنند. یوسفی یکی از نمایشگاه داران در مرکز تهران در این رابطه گفت: «قیمت‌ها در چند هفته گذشته بدون دلیل مشخصی بالا رفته است البته ورود پلیس فتا برای جلوگیری از درج قیمت خودرو در بعضی سایت‌ها در دو روز اخیر موجب شده التهابات دلالی در این بازار تا اندازه‌ای کاهش یابد ولی به نظر می‌رسد اخباری مربوط به ترخیص خودروهای وارداتی هم بر کاهش قیمت‌ها بی‌تأثیر نبوده است.»

در بازار خودرو به عنوان مثال قیمت پراید ۱۱۱ از ۵۳.۵ میلیون تومان با یک میلیون تومان کاهش به ۵۲.۵ میلیون تومان رسید. قیمت سمند EF7 نیز که در هفته اخیر در بازار نزدیک به ۹۳ میلیون تومان بود روز پیش ۸۹ میلیون تومان قیمت خورد. با این وجود کاهش قیمت‌ها آنقدری نبود که بتوان با اطمینان از کاهش قیمت‌ها در بازار خودرو سخن گفت. یکی دیگر از نمایشگاه داران در مورد کاهش قیمت‌ها در بازار گفت: نمی‌توانم بگویم قیمت‌ها کاهش داشته ولی در چند روز گذشته دیگر موج افزایشی قیمت نداریم و قیمت‌ها ثابت مانده است. به گفته بعضی نمایشگاه داران ثبات قیمت‌ها به دلیل ممانعت مردم از خرید یا فروش است. کسانی که سال پیش یا از ابتدای امسال به امید افزایش قیمت خودرو خریده‌اند حاضر به فروش نیستند. با این‌که خیلی فعالان بازار خودرو کاهش عرضه و تولید را دلیل افزایش قیمت‌ها و التهاب بازار خودرو می‌دانند ولی بعضی از نمایشگاه دارانی که ما با آنها گفت‌وگو کردیم عقیده دارند بازار از خودرو اشباع است ولی خودروها به جای اینکه به دست متقاضیان واقعی برسد در دست دلالان است. آن‌ها می‌گویند دلالان و واسطه‌ها به دلیل ارتباطی که با خودروسازی‌ها و گروه‌های تولیدکننده خودرو دارند خودرو را با شمار بالا خریداری و انبار می‌کنند.

تفاوت قیمت، عامل رانت

خیلی از کارشناسان و فعالان بازار خودرو تفاوت قیمت کارخانه و بازار را دلیل افزایش دلالی در این بازار عنوان می‌کنند. به عقیده آنها وقتی کالایی با دو قیمت عرضه می‌شود اولین نتیجه طبیعی آن ایجاد رانت واسطه گری و دلالی است و در این بین فقط متقاضیان واقعی متضرر می‌شوند. در این بین بعضی نمایشگاه داران عقیده دارند دلالان و واسطه‌هایی که تعداد بالایی خودرو می‌خرند با خودروسازان در ارتباط هستند. آن‌ها اظهار می‌کنند که هم اکنون خودروسازان هم تولید کننده هستند هم فروشنده و هم قیمت‌گذار. پس نزدیک شدن واسطه‌ها و دلال‌ها برای خرید خودرو از خودرو سازان تعجبی ندارد. به عقیده فعالان بازار تمام پارامترهای تولید تا فروش و تعیین قیمت خودرو به نوعی در دست خودروسازان است. یکی از نمایشگاه داران هم می‌گوید قیمت خودروها مشخص نیست و به همین خاطر فروشندگان و خریداران در بازار سردر گم شده‌اند. تولید خودرو بر اساس آمار در سال گذشته نزدیک به ۳۸ درصد کم شده است ولی با این حال کمیته خودرو مصوب کرده تا سهم فروش فوری خودروسازها ۱۰ درصد افزایش یابد. این تصمیم در حالی گرفته شده که هنوز خبری از تحویل به‌موقع خودروهای خریداری‌شده به مشتریان در سال ۹۷ نشده است

مشکل در ترخیص است؟

موضوع دیگری که این روزها در بازار خودرو مطرح می‌شود بحث ترخیص خودروهای وارداتی است. بنابر اعلام مسئولان گمرک نزدیک به ۱۳ هزار خودرو وارداتی در گمرک در انتظار ترخیص است. مشکل ترخیص خودروهای وارداتی این است که گروهی از واردکنندگان که خودروهای خارجی را با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کرده‌اند بنای پرداخت مابه‌التفاوت را ندارند و می‌خواهند بدون ثبت سفارش، خودروهای در گمرک مانده را ترخیص کنند. به‌نظر می‌رسد این گروه نقش مهمی در تشدید جو روانی در بازار خودرو داشته‌اند و با استفاده از عوامل خود در بازار شایعه گرانی را رقم زدند. با وجود این فعالان بازار خودرو عقیده دارند قیمت خودروهای داخلی و وارداتی بر هم تأثیر دارند یعنی همان‌طور که کمبود تولید خودرو داخلی علتی برای افزایش قیمت خودروهای وارداتی هم است ترخیص خودروهای وارداتی هم می‌تواند بر کاهش قیمت‌های خودرو چه تولید داخل چه وارداتی مؤثر باشد. یکی از نمایشگاه داران در این مورد می‌گوید: با افزایش قیمت ارز قیمت خودرو وارداتی نسبت به قیمت مبدأ دوبرابر است. ولی نکته جالب در مورد خودروهای وارداتی این است که با وجود ممنوع بودن ثبت سفارش اما بنگاه‌ها و نمایشگاه‌ها پر از خودروهای وارداتی است. یکی از نمایشگاه داران می‌گوید این خودروها غالباً تولید ۲۰۱۳ تا ۲۰۱۷ است ولی خودرو ۲۰۱۸ بسیار کم است و خودرو مدل ۲۰۱۹ تقریباً در بازار وجود ندارد.

 سید مهدی نیازی مدیرکل دفتر مقررات صادرات و واردات در مورد تصمیم گیرها برای واردات خودرو تأکید کرد که «به هیچ عنوان واردات خودرو در سال ۹۸ در دستور کار قرار ندارد.» وی در مورد ترخیص خودروها از گمرک هم توضیح داد که خودروهایی که در گمرک دارای قبض انبار هستند دو گروه‌اند یا ثبت سفارش بانکی داشته و یا ثبت سفارش بدون انتقال ارز داشته‌اند؛ آن‌هایی که بدون انتقال ارز هستند باید قبض انبار شانزدهم مرداد به قبل داشته باشند تا خودروهایشان با ثبت سفارش جدید ترخیص شود و آنهایی که ثبت سفارش بانکی داشته‌اند، اگر تا تاریخ شانزدهم دی ماه قبض انبار داشته باشند، ثبت سفارش آنها تمدید و خودرو آنها ترخیص می‌شود که البته این فرآیند شامل چند مرحله است.»

دلال‌ها قیمت‌های فعلی را به بازار تحمیل کردند

حمیدرضا فولادگر، رئیس کمیسیون ویژه تولید ملی مجلس شورای اسلامی، با اشاره به واقعی نبودن قیمت‌های فعلی خودرو در بازار عقیده دارد که «قیمت‌های فعلی خودرو را جریان دلالی و واسطه‌ای به بازار تحمیل کرده است.» او افزود: بحث ساماندهی صنعت خودرو در مجلس بررسی شده و با این طرح، ارتقای کیفیت و رقابت پذیر کردن این صنعت مد نظر قرار گرفته؛ چراکه باور ما این است تا وقتی این صنعت از حالت انحصاری بیرون نیاید و ساختارش اصلاح نشود، مشکلاتش ادامه دارد. خرید و فروش‌های صوری با قیمت‌های تصنعی در بعضی بنگاه‌ها انجام می‌گیرد تا این‌گونه جلوه داده شود که این قیمت‌ها واقعی است و بدین ترتیب قیمت به بازار تحمیل شود.

توقف تولید پراید

فولادگر همچنین در مورد برنامه جلوگیری از تولید بعضی خودروهای غیراستاندارد گفت: تلاطم بازار خودرو شرایط را برای پیشگیری از تولید پراید سخت کرده و به محض اینکه شرایط مهیا شود این موضوع اجرایی می‌شود، همان‌طور که چند سال پیش خط تولید پیکان متوقف شد امروز هم این کار باید برای خودروهای غیر استاندارد صورت گیرد.

روزنامه ایران