مروری بر موافقان و مخالفان واردات خودرو

۱۱ اسفندماه بود که رئیس جمهوری ۸ فرمان برای تحول صنعت خودرو را به‌صورت رسمی اعلام کرد؛ موضوعی که هیچ رئیس‌جمهوری به آن ورود نکرده بود، چرا که اجازه داده شده بود که صنعت خودرو هر مسیری را که دوست دارد، طی کند.

شاید همین نگاه باعث شد که در دولت روحانی خودروها بیش از ۵۰۰ درصد گران شوند. در یکی از بندهای ۸ فرمان آمده است که «به منظور افزایش رقابت‌پذیری و رفع شائبه انحصار، متناسب‌سازی قیمت خودرو و جبران کمبود تولید به میزان مورد نیاز بازار و موانع قانونی و اجرایی واردات خودرو در سال ۱۴۰۱، حداکثر ظرف ۳ ماه آینده مشکل رفع شود و با افزایش صادرات خودرو و قطعات، نسبت صادرات به واردات در صنعت خودرو افزایش پیدا کند.»

این امر نشان می‌دهد که برای تأمین نظر رئیس جمهور که مردم، کارشناسان و وزارت صمت با آن موافق هستند، از خردادماه باید تکلیف واردات خودرو مشخص شود.

آن‌گونه که فاطمی امین، وزیر صنعت، معدن و تجارت عنوان کرده است مصوبه ممنوعیت واردات خودرو اردیبهشت ماه به پایان می‌رسد و بعد از آن می‌توان برای واردات خودرو برنامه‌ریزی کرد. سران قوا در سال ۹۷، به جهت محدودیت ارزی، واردات حدود ۲۵۰۰ قلم کالا را ممنوع کردند. یکی از این اقلام خودرو بود که این مصوبه با توجه به شرایط کشور، هر سال اردیبهشت ماه تمدید می شد. اما در سال‌جاری و به واسطه اینکه تا حدودی منابع ارزی کشور بهبود پیدا کرده، لیست ۲۵۰۰ قلم کالا قابل اصلاح و بازنگری است.

سال گذشته در قیاس با سال ۹۹، صادرات کشور رشد بیش از ۴۰ درصدی داشته و این امر نشان می‌دهد که ذخایر ارزی کشور رو به بهبود است و سران قوا می‌توانند در لیست ممنوعه بخش واردات خودرو را بازنگری کنند. ولی یک نکته مهم و حساس در این بخش وجود دارد که باعث می‌شود وزارت صمت برای واردات خودرو و ارائه مجوز دست به عصا حرکت کند که آن هم افزایش ۳۰ تا ۴۰ درصدی مواد اولیه در بازار جهانی است.

این گفته به منزله آن است که دولت رئیسی باید بیش از گذشته از منابع ارزی برای واردات مواد اولیه تولید استفاده کند لذا آنگونه که برخی از مجموعه‌های دولتی عنوان کردند در سال‌جاری واردات خودرو انجام می‌شود اما میزان واردات محدود خواهد بود. اگر وضعیت ارزی کشور مانند نیمه دوم سال گذشته خوب و مطلوب باشد به طور قطع واردات خودرو هم افزایش خواهد یافت اما اگر کشور با چالش و مشکل جدیدی روبه‌رو شود، میزان واردات بسیار محدود خواهد بود.

مخالفان واردات خودرو، دلسوز صنعت خودرو نیستند

فرهاد طهماسبی،عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی درباره اینکه چرا در برابر واردات خودرو مقاومت وجود دارد گفت: یکسری از مجموعه‌ها هستند که با واردات خودرو، منافع‌شان به خطر می‌افتد و نمی‌توانند مانند گذشته سود‌های میلیاردی ببرند از همین رو با این مقوله به شدت مخالفت می‌کنند.

او ادامه داد: افرادی که با واردات خودرو مخالفت می‌کنند، دلسوز صنعت داخل نیستند، این افراد با ادامه ممنوعیت واردات خودرو می‌توانند درآمدهای بالایی داشته باشند. طهماسبی خاطرنشان کرد: افراد ذی‌نفوذ منافع زیادی از این ماجرا عایدشان می‌شود و به همین جهت سعی می‌کنند بخش‌های مختلف را تحت فشار قرار دهند تا واردات خودرو انجام نشود.

او تأکید کرد: واردات خودرو باعث چند اتفاق مهم چون ارتقای کیفیت محصولات داخلی، شکوفایی صنعت خودرو و رقابت می‌شود، لذا کسانی که دلسوز صنعت خودرو و توسعه آن هستند نباید با واردات خودرو مخالفت کنند.

کوتاهی دست دلالان از بازار خودرو

عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی اظهار داشت: با روش‌های فروشی که شرکت‌های خودروسازی دارند، دلالان و واسطه‌ها خودروها را خریداری می‌کنند و با قیمت‌های بسیار بالاتر در بازار عرضه می‌کنند، لذا واردات خودرو می‌تواند به سرعت جلوی چنین اتفاق‌هایی را بگیرد.

او با بیان اینکه مصوبه مجلس در مورد واردات ۷۰  تا ۱۰۰ هزار خودرو توسط شورای نگهبان تصویب شده است، گفت: اگر دولت تدبیر کند، می‌تواند واردات خودرو را در سال‌جاری انجام دهد و به نظر می‌رسد واردات خودرو در سال‌جاری انجام خواهد شد و به واسطه این امر می‌توان دست دلالان را از بازار خودرو کوتاه کرد.

قطعه‌سازان موافق واردات

مازیار بیگلو، دبیر انجمن قطعه‌سازان درباره واردات خودرو و نگاهی که قطعه‌سازان به این موضوع دارند گفت: انجمن قطعه‌سازان به‌صورت رسمی اعلام کرده که موافق واردات خودرو است و در این خصوص هیچ مخالفتی وجود ندارد. ما معتقدیم که واردات خودرو تأثیری بر بازار خودرو و قطعه‌سازی نخواهد گذاشت چرا که قیمت خودروهای داخلی و وارداتی تفاوت زیادی با هم دارند.

ما هم نمی‌دانیم مقصر کیست؟

در این میان گفت‌و‌گوهایی هم با برخی از قطعه سازان داشتیم و از آنها در مورد این موضوع پرسیدیم که چرا واردات خودرو انجام نمی‌شود؟ و چه مجموعه‌های با قدرتی وجود دارند که اجازه نمی‌دهند خودرویی وارد کشور شود؟

آنها در پاسخ گفتند که به واقع ما هم نمی‌دانیم که مقصر ادامه ممنوعیت واردات خودرو کیست و چرا این امر در سال‌جاری پایان پیدا نمی‌کند. ما هنوز نمی‌دانیم مصوبه مجلس به قوت خود باقی است یا با مخالفت روبه‌رو شده؛ صحبت‌ها در این حوزه نیز بسیار متناقض است. همواره بانک مرکزی به‌دلیل محدودیت ارزی مخالف واردات خودرو بود اما در بودجه ۱۴۰۱ دولت واردات خودرو را گنجانده و این به معنای آن است که بانک مرکزی هم با واردات خودرو مخالفتی نداشته است.

آنها تأکید کردند که واردات خودرو باید عملیاتی شود و چاره‌ای جز این امر نیست. بازار خودرو به شدت دچار آشفتگی شده لذا واردات خودرو می‌تواند به بازار آرامش نسبی دهد؛ شاید این امر باعث کاهش قیمت خودروهای داخلی در بازار نشود اما می‌تواند قیمت خودروهای وارداتی را کنترل کند.

وزارت صمت، اطلاعات برخی از مجموعه‌ها را به روز کند

مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو نیز درباره اینکه چه مجموعه‌ای مانع از واردات خودرو می‌شود گفت: برخی از بخش‌ها با واردات خودرو مخالف هستند، یک بخش هیچ پول و رانتی را نمی‌برد؛ این گروه معمولاً ناآگاه هستند و اطلاعات درستی از صنعت جهانی خودرو ندارند، اگر اطلاعات این افراد به روز شود، آنها نیز در صف موافقان واردات خودرو قرار خواهند گرفت.

او ادامه داد: برخی از مجموعه‌های بالادستی و تصمیم‌گیر (حتی بالاتر از وزارت صمت) در کشور وجود دارند که به علت عدم آگاهی مناسب و تحت تأثیر قرار گرفتن از مخالفان واردات خودرو، با واردات خودرو مخالف هستند، لذا به نظر می‌رسد که وزارت صمت به‌عنوان حامی مردم و تولیدکننده باید اطلاعات به روز را در اختیار این گروه اثرگذار بگذارد.

دبیر انجمن واردکنندگان خودرو گفت: اگر اینگونه مجموعه‌ها سیاست‌هایی که رهبر معظم انقلاب ابلاغ کردند را با دقت و کامل بخوانند، متوجه می‌شوند که مخالفت و فشار آنها برای واردات خودرو درست نیست.

دلالان اجازه واردات را نمی‌دهند

او با بیان اینکه بخش دوم مخالفان واردات خودرو، دلالان و واسطه‌ها هستند، افزود: آنگونه که ما مطلع شدیم برخی از دلالان و واسطه‌ها هستند که تعداد زیادی خودروی داخلی و خارجی خریداری کردند و به امید دریافت سود بیشتر خودروها را در پارکینگ‌ها رها کردند، لذا این گروه به شدت مخالف واردات خودرو‌اند و از هیچ کوششی برای ادامه ممنوعیت واردات خودرو، دریغ نمی‌کنند. این گروه برای حفظ منافع خود از تمام ابزارها و اثرگذاری‌ها برای واردات خودرو استفاده می‌کنند.

دادفر گفت: وقتی واردات خودرو انجام شود، قیمت خودرو در بازار روند کاهشی به خود خواهد گرفت و به مرور زمان فاصله قیمت کارخانه و بازار خودروهای داخلی کم می‌شود.

چینی‌ها هم در لیست مخالفان

او با بیان اینکه گروه دیگری هم مخالف واردات خودرو هستند، خاطرنشان کرد: مونتاژ کنندگان خودروهای چینی هم با واردات خودرو مخالف هستند چرا که این افراد می‌دانند با واردات خودرو، فروش و قیمت آنها کاهشی خواهد شد؛ این گروه همانگونه که در مصاحبه پیشین عنوان شد خودرو با قیمت ۱۴ هزار دلار وارد می‌کنند اما با قیمت ۴۰ هزار دلار به مردم می‌فروشند لذا طبیعی است که مونتاژکاران هم در صف مخالفان واردات خودرو قرار گیرند.

خودروسازان برای خروج از فشار، موافق واردات خودرو هستند

دبیر انجمن واردکنندگان خودرو در ادامه به موافقت خودروسازان به واردات خودرو اشاره کرد و گفت: آنها اعتقاد دارند در صورت واردات خودرو، فشار روانی و هجمه‌ای که علیه خودروسازان وجود دارد تا حد زیادی مرتفع می‌شود و از طرفی خودشان نیز می‌توانند از طریق واردات مردم را راضی نگه دارند و بر میزان فروش خود بیفزایند. از طرفی خودروسازان می‌دانند که در سال‌جاری هم نمی‌توانند به نیاز تمام متقاضیان پاسخ دهند از همین رو دیگر مخالفتی با واردات خودرو ندارند.

با توجه به توضیحات و مصاحبه‌هایی که برخی از کارشناسان داشتند، باید دید که وزارت صمت در راستای تحقق ۸ فرمان رئیس جمهور چه سیاستی را اتخاذ خواهد کرد و اولویت‌‌بندی‌ها در رفع ممنوعیت‌ها در سال ۱۴۰۱ چگونه خواهد بود. اما آنچه مسلم و مشهود است این که واردات خودرو در سال‌جاری با هدف آرامش بازار و رفع انحصار در صنعت خودرو انجام خواهد شد.

ایران