وام ۷۰۰ میلیونی خودرو برای فرهنگیان

اخبار مرتبط با طرح تسهیلات خودروی فرهنگیان، که با همکاری وزارت آموزش‌وپرورش و بانک ملی از پاییز ۱۴۰۴ آغاز شده است، این روزها در محافل اقتصادی و خودرویی بسیار شنیده می‌شود. وظیفه ما در "زدفورکار" این است که این طرح را نه از نگاه تبلیغاتی، بلکه از منظر یک تحلیل‌گر متخصص خودرو و مالی بررسی کنیم تا مخاطبان فارسی‌زبان ما، چه در حوزه خودرو حرفه‌ای باشند و چه تازه‌کار، با دیدی باز تصمیم بگیرند.

این طرح، وام خرید خودروهای داخلی را تا سقف ۷۰۰ میلیون تومان برای فرهنگیان محترم فراهم می‌کند. اگرچه در ظاهر، دسترسی به تسهیلات کلان برای خرید خودرو یک فرصت جذاب به نظر می‌رسد، اما جزئیات مالی و عملیاتی آن نیازمند بررسی دقیق است.

ساختار مالی و بازپرداخت وام

بر اساس اطلاعات منتشر شده، ساختار پرداخت این تسهیلات به شرح زیر است:

• مبلغ وام: حداکثر ۷۰۰ میلیون تومان.
• منبع تأمین: بانک ملی.
• نرخ سود اسمی: ۱۸ درصد.
• مدت بازپرداخت: ۸۴ ماه (معادل ۷ سال).
• نحوه پرداخت: وجه مستقیماً به حساب نمایندگی‌های خودروسازان واریز می‌شود.
• وثیقه اصلی: سند مالکیت خودرو تا زمان تسویه کامل اقساط در رهن (گرو) بانک باقی خواهد ماند.

محاسبات کلان مالی:

بررسی جزئیات این تسهیلات نشان می‌دهد که وام ۷۰۰ میلیون تومانی در پایان دوره ۷ ساله، نیازمند بازپرداختی معادل تقریبی یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان است. به بیان ساده‌تر، مبلغی در حدود ۵۳۰ میلیون تومان صرفاً به عنوان سود تسهیلات و هزینه‌های مالی از سوی فرهنگیان پرداخت خواهد شد.

چالش اقساط و اثر آن بر درآمد

میزان اقساط ماهانه این وام به حدود ۱۴.۷ میلیون تومان می‌رسد. این رقم برای بسیاری از فرهنگیان، بخش بزرگی از درآمد ثابت ماهیانه را به خود اختصاص می‌دهد و می‌تواند در برخی موارد حتی از کل حقوق دریافتی تجاوز کند. به این ترتیب، فرد واجد شرایط، به مدت هفت سال متوالی، بخش قابل توجهی از توان مالی خود را صرف بازپرداخت به بانک خواهد کرد.

شرایط دریافت؛ فرآیندی پیچیده

فرآیند اجرایی دریافت این تسهیلات نیز خود شامل مراحل دشواری است که می‌تواند برای متقاضیان چالش‌برانگیز باشد:

1. مراحل اولیه: متقاضی باید ابتدا مراحل اعتبارسنجی را با موفقیت طی کند.
2. ضمانت: ارائه معرفی‌نامه اداری و تأمین دو ضامن رسمی الزامی است.
3. زمان انتظار: صدور تأییدیه نهایی بانک و تخصیص شماره شاسی خودرو (VIN) حدود سه تا چهار هفته به طول می‌انجامد.
4. حق انتخاب محدود: مهم‌ترین محدودیت این طرح، حق انتخاب خودرو است. متقاضیان صرفاً می‌توانند از میان مدل‌های از پیش تعیین‌شده توسط ایران‌خودرو و سایپا خرید کنند.

محدودیت‌های کلیدی در مالکیت و انتخاب

• عدم تنوع برند: امکان خرید خودرو از برندهای دیگر (حتی داخلی) یا مدل‌هایی که در فهرست طرح نیستند، وجود ندارد.
• رهن اجباری سند: متقاضی تا پایان آخرین قسط (هفت سال) حق آزادسازی سند خودرو را نخواهد داشت. این موضوع عملاً امکان فروش خودرو در این بازه زمانی را از مالک سلب می‌کند.

نگاهی به ارزش آتی خودرو

همان‌طور که در تمامی خریدهای اعتباری با سود بالا اتفاق می‌افتد، در این طرح نیز یک نکته کلیدی وجود دارد که باید مورد توجه قرار گیرد:

ارزش واقعی در مقابل هزینه پرداختی.

با توجه به نرخ تورم در کشور و استهلاک طبیعی خودرو در طول هفت سال، ارزش واقعی خودرویی که فرهنگیان خریداری می‌کنند، در پایان دوره بازپرداخت، به مراتب پایین‌تر از کل مبلغ یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان خواهد بود که برای آن پرداخته شده است.

در عمل، فرهنگیان به عنوان مالک، با وضعیتی روبرو هستند که هم دارایی آن‌ها به مرور مستهلک می‌شود و هم ارزش اسمی پولی که بابت سود تسهیلات می‌پردازند، در برابر تورم سالانه از بین می‌رود. این شرایط، یادآور مدل‌های مالی شبه‌وام (مانند لیزینگ‌های با نرخ بهره بالا) است که در دهه‌های گذشته در برخی کشورهای شرقی رایج بود و سهم قابل توجهی از منافع مالی را برای شرکت‌های خودروساز و بانک‌ها تضمین می‌کرد.