بررسی داخلی سازی و تولید انبوه تراشه‌ های الکترونیکی توسط ساپکو

بحران جهانی کمبود تراشه های الکتریکی که از سال ۲۰۲۰ در پی پیشی گرفتن تقاضا از عرضه برای آن شکل گرفت بیش از ۱۶۹ صنعت را تحت تاثیر قرار داد و در همین راستا، تراشه های الکتریکی موجود با رشد قیمت در اولویت دراختیار صنایع با اولویت بالا مانند پزشکی قرار گرفت و همین مساله موجب بروز بحران جهانی در صنعت خودرو شد که در پی آن حتی بزرگترین خودروسازان جهان نیز مجبور به تعدیل نیرو، تعطیلی برخی خطوط تولید و حتی توقف تولید برخی خودروها شدند.

یک خودرو معمولا از ۱۴۰۰ تا ۱۵۰۰ تراشه نیمه-هادی استفاده می کند که در مدرن ترین مدل های به روز این تعداد تا حدود ۳هزار تراشه نیز افزایشپ پیدا می کند. بررسی های رسانه Techwire نشان‌دهنده آن است که خودروسازان بزرگ در اثر کمبود تراشه متحمل زیان ۲۱۰ میلیارد دلاری در سال ۲۰۲۱ میلادی شده اند و برنامه عرضه خودروها از میانگین ۳ تا۴ ماه به ۱۰ تا ۱۲ ماه افزایش پیدا کرده و مجموع امار تولید خودرو جهان برای سال ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۲ با کاهش ۱۸.۳ میلیون دستگاهی مواجه شده است. کمپانی جنرال موتورز یکی از بزرگترین بازنده ها در بحران کمبود تراشه بود به گونه ای که درآمد این خودروساز طی سه ماهه سوم سال ۲۰۲۱ میلادی ۴۰ درصد افت داشت و ظرفیت تولید این خودروساز در نیمه دوم سال ۲۰۲۱ به حدود ۶۰درصد برنامه سال های قبل کاهش یافت. واحد های تحقیقات بازار خودروسازان در همین ر استا پیشبینی کرده اند که بحران جهانی تراشه ها تا سال ۲۰۲۳ ادامه خواهد داشت و در همین راستا برنامه کاهش تولید مجموعا ۷ میلیون دستگاه خودرو در سال ۲۰۲۲ اعلام شده بود و حتی در سال ۲۰۲۳ پیشبینی کاهش ۱.۳ میلیون دستگاهی در برنامه خودروسازان بین المللی قرار دارد.

بحران جهانی تراشه ها تنها یک مفهوم کلی و بزرگ است که بدون توجه به جزئیات لمس آن کمی سخت خواهد بود. همه‌گیری کرونا آغاز ماجرا بود که با جنگ سرد اقتصادی بین چین و آمریکا ادامه یافت و چندین حادثه طبیعی به تشدید این بحران کمک کرد. چین نیز در این بین با کنترل نحوه حمل انواع کالا از جمله تراشه های الکتریکی، ضمن افزایش هزینه حمل با کانتینر از مسیرهای دریایی چاشنی تاخیرهای طولانی در تحویل را به آن افزود و با معوق شدن بسیاری از تقاضاها بحرانی اجتناب ناپذیر بلای جان صنعت خودرو در جهان شد. از طرف دیگر چین بزرگترین تامین کننده سه ماده اولیه سیلیکون، ژرمانیم و گالیم آرسنید است که به عنوان ارکان اصلی تولید تراشه ها مورد استفاده قرار می گیرند و اگر کشورهای دیگر قصد ورود به صنعت تولید این تراشه ها را داشته باشند وارد بازی جدید تامین موارد اولیه آن خواهند شد. شرکت های فعال در عرضه تولید تراشه های الکتریکی در آمریکا بر اساس اطلاعات منتظر شده، سرمایه ۲۰۰ میلیارد دلار یرا برای رشد تولید آن انجام داده اند که احتمالا نتیجه رشد تولید در کشوری غیر از چین را در سال ۲۰۲۳ یا ۲۰۲۴ رقم خواهد زد لذا تا آن زمان این بحران بنا بر اذعان بسیاری از منابع معتبر ادامه خواهد داشت.

صنعت خودرو در ایران نیز طی دو سال گذشته متحمل زیان و سختی های فراوانی از ناحیه بحران جهانی کمبود چیپ‌ست شده که در نتیجه آن تولید ناقص خودروها افزایش پیدا کرد و توقف خودروها در پارکینگ خودروسازان منجر به ایجاد بی‌نظمی در بازار خودرو و افزایش قیمت ها شد. در شرایطی که به نظر می رسید همه صنایع در جهان تنها به امید گذر زمان و برطرف شدن این مشکل هستند مشخص شد که یک شرکت دانش بنیان از حدود دو سال قبل اقدام به طراحی و توسعه زیرتراشه هایی کرده که بخشی از آن مورد نیاز صنعت خودرو کشور است و در همین راستا شرکت ساپکو به عنوان بازوی تامین قطعات گروه صنعتی ایران‌خودرو در روز ۱۳ آبان ۱۴۰۱ و در خلال نمایشگاه قطعات خودرو قراردادی را با این شرکت دانش بنیان امضا کرد.

بحران جهانی کمبود چیپ‌ست های الکتریکی همگام با بحران های متعدد بین المللی سال های سختی را برای صنعت خودرو بین المللی رقم زد که در صورت وابستگی کامل صنعت خودرو ما به شرکای خارجی می توانست بحران سختی را متوجه بازار خودرو ایران نیز بکند اما سیاست بومی سازی و توسعه ملی صنعت خودرو طی سال های اخیر با تحول این تفکر موجب آن شد تا صنعت خودرو ایران نیز به موازات کشورهای پیشرفته به جای انتظار برای حل جهانی این مشکل دست به کار شود و به جای قربانی شدن در ساختار جهانی تولید خودرو که منجر به تعطیلی کارخانه در برخی کشورها شده بود، مسیر آینده را بیش از گذشته از نیازمندی به شرکای خارجی جدا کند. بدون شک در مسیر توسعه و بومی سازی بخصوص در لبه تکنولوژی که تولید ریزتراشه بخشی از آن است می توان امید بیشتری به استقلال کامل صنعت خودرو در آینده و حتی صادرات این قطعه به کشورهای دارای صنعت خودرو داشت.

به نظر می رسد اگر چنین بحرانی در جهان پدید نمی آمد نیاز به بومی سازی و خودکفایی در این حوزه چندان در اولویت قرار نمی گرفت لذا گروه صنعتی ایران خودرو با تبدیل این تهدید به فرصت، عملا دستاورد بزرگی را به دست آورد که آن را متمایز از بسیاری از خودروسازان در مقیاس بین المللی می کند.

عصرخودرو