آیا استفاده از ضد یخ در تابستان هم لازم است؟

ضدیخ دقیقاً چیست؟

موضوع یخ زدن سیستم خنک کننده پیشرانه خودرو از اولین مسائلی بود که طراحان خودروهای اولیه با آن رو به رو شدند. آن‌ها برای رفع این مشکل در پی ماده‌ای مناسب و البته با قیمت ارزان بودند و بهترین گزینه هم متانول یا الکل چوب بود. متانول ساده‌ترین نوع الکل است و فرآیند تولید صنعتی ارزان قیمتی دارد ضمن آنکه به‌خوبی می‌تواند وظیفه خود به‌عنوان ضدیخ را انجام دهد و به همین علت هم استفاده از آن به عنوان ضدیخ به سرعت همه گیر شد.

اگر چه استفاده از متانول محدودیت‌هایی هم داشت که مهم‌ترینش در شروع، بخار شدن آن از سیستم خنک کننده خودرو بود. درب رادیاتور خودرو هرچند برای خروج آب تحت فشار مناسب است ولی به طور کامل آب بندی نیست و به همین علت متانول که در ۶۵ درجه سانتی گراد به جوش می‌آید، با گرم شدن پیشرانه با گذشت زمان بخار می‌شد. به همین علت در صورت استفاده از متانول به‌عنوان ضدیخ باید چندین بار در طول فصل سرد سال، ضدیخ به آب اضافه می‌کردید.

این موضوع اگر چه در دوران خود عادی بود و رانندگان چندان به این موضوع توجه نمی‌کردند ولی مشکل اصلی از جایی ناشی شد که بخش‌هایی از پیشرانه (به‌ویژه سرسیلندر) برای کاهش وزن از قطعات آلومینیومی ساخته شد. پیشرانه خودروهای قدیمی‌تر به طور کامل از چدن و فولاد ساخته می‌شدند که متانول تاثیری بر آن‌ها نداشت ولی وقتی دوران استفاده از قطعات آلومینیومی در پیشرانه فرا رسید معلوم شد متانول سرعت خوردگی آن‌ها را تسریع می‌کند و این موضوعی نبود که بتوان به راحتی از آن گذشت و به همین علت بود که مهندسان شیمی در پی یافتن جایگزینی برای متانول رفتند و در آخر با C2H4(OH)2 برگشتند! فرمولش شاید کمی پیچیده باشد ولی همه آن را با نام ساده‌ترش «اتیلن گلیکول» می‌شناسند، ماده‌ای که بدون توجه به برند ضدیخی که می‌خرید، پایه تقریباً تمام محصولات موجود در بازار است.

اتیلن گلیکول اولین بار در سال ۱۹۲۶ به بازار معرفی شد و در تبلیغات اولیه از آن به‌عنوان «ضدیخ دائمی» یاد می‌کردند چراکه این ماده می‌توانست هر دو مشکل متانول را حل کند. از یک طرف اتیلن گلیکول دمای جوشی معادل ۱۹۷ درجه دارد و به همین علت در گرم‌ترین زمان کارکرد پیشرانه خودرو هم تبخیر نمی‌شود و نیازی نیست به طور مداوم آن را به آب اضافه کنید از طرف دیگر این ماده بر روی قطعات آلومینیومی پیشرانه تاثیری ندارد.

ضدیخ فقط ضدیخ نیست

با توجه به نام «ضدیخ» و آنچه تا به حال شرح داده‌ایم شاید به نظر برسد کارکرد ضدیخ فقط به جلوگیری از یخ زدگی آب در دمای صفر درجه محدود می‌شود ولی واقعیت آن است که ضدیخ فواید مهم دیگری هم دارد و به همین علت است که همیشه توصیه می‌شود از آن نه تنها در زمستان که در هر چهارفصل استفاده کنید. اولین و مهم‌ترین کارکرد ضدیخ (البته غیر از جلوگیری از یخ‌زدگی آب!)، خاصیت ضدجوش بودن آن است که موجب می‌شود توصیه کنیم حتی در این روزهای گرم تابستان هم از ضدیخ در خودروها استفاده کنید.

ضدیخ علاوه بر آنکه می‌تواند نقطه انجماد آب را به اعدادی زیر صفر برساند، نقطه‌جوش آب را هم به بالای ۱۰۰ درجه می‌رساند و به این ترتیب آب می‌تواند بدون آنکه به جوش بیاید دمای بیشتری را تحمل کند. به‌عنوان نمونه بر پایه بررسی انجام گرفته، ترکیب ۵۰-۵۰ آب و ضدیخ دمای جوشی معادل ۱۰۶ درجه دارد و در نسبت ۷۰ درصد ضدیخ و ۳۰ درصد آب دمای جوش به ۱۱۳ درجه سانتی گراد می‌رسد. از طرف دیگر با توجه به آنکه سیستم خنک کننده پیشرانه محیطی بسته با فشار بالا است، دمای جوش بازهم افزایش پیدا می‌کند (اتفاقی که در زودپز می‌افتد و با بالا رفتن فشار، آب در دمای بالاتری به جوش می‌آید و به همین دلیل مواد غذایی زودتر در آن می‌پزند) تا جایی که مخلوط آب و ضدیخ به‌راحتی می‌تواند دمای بیش از ۱۲۰ درجه سانتی‌گراد را نیز در پیشرانه تحمل کند که فراتر از دمای عادی پیشرانه است و به این ترتیب این مخلوط در تابستان هم مانع از جوش آمدن آب می‌شود. در کنار این، سازندگان ضدیخ مواد روغنی هم به آن اضافه می‌کنند تا در فرآیند کاری خود بتواند واترپمپ را نیز روغن‌کاری کند تا مانع از آسیب به آن شود. از طرف دیگر به علت رنگ خاص ضدیخ، هرگونه نشتی در سیستم خنک کنندگی به راحتی قابل تشخیص است و در آخر ضدیخ مانع از زنگ زدگی اجزای فلزی داخلی پیشرانه توسط آب می‌شود. با چنین دلایلی قطعاً قانع شده‌اید که ضدیخ را در همه فصول استفاده کنید.

منبع: روزنامه ایران