هنگام بریدن ترمز خودرو چه کنیم؟

تصور کنید که در یک اتوبان در حال رانندگی هستید و می‌خواهید وارد فرعی شوید، پدال ترمز را فشار می‌دهید و ناگهان متوجه می‌شوید ترمز ندارید!

با خود تصور کنید که با سرعت ۱۰۰ کیلومتر برساعت به گارد ریل بزنید و داخل رودخانه شیرجه بزنید یا به هر نحوی به جایی بکوبید و خودرو را متوقف کنید. این سناریو چندان بعید نیست. واقعیت این است که یکی از اتفاقات وحشتناک در هنگام رانندگی، بریدن ترمز است. بیایید یاد بگیریم در این وضعیت چه کاری از دست ما ساخته است:

در این شرایط موارد زیر را مد نظر قرار دهید:

عصبانی نشوید. از حرکت با سرعت غیرمجاز خودداری کنید. سرعت زیاد موجب می‌شود که وضعیت را برای خود خطرناک‌تر سازید. پس زیاد مانور ندهید و سعی کنید حرکات کمی داشته باشید. کنترل اعصاب و جسمتان را در دست داشته باشید.

پدال گاز را رها کنید و اگر کروز کنترل ( سیستم تثبیت کننده سرعت خودرو برای سهولت در رانندگی در بزرگراه‌ها و مسیرهای باز) دارید، حتماً مطمئن شوید آن را خاموش کرده‌اید.

بررسی عملکرد پدال ترمز: اگر پدال ترمز نرم است، ممکن است که روغن ترمز کم کرده‌اید یا سیلندر اصلی آن خراب شده باشد. در این حالت شاید بتوانید با چندبار فشار دادن ترمز، کنترل وسیله را بدست آورید. اگر پدال ترمز سفت است، سریعاً بررسی کنید که چیزی(مثل بطری آب) در زیر پدال گیر نکرده باشد. سعی کنید از پای خود و یا دیگر مسافران برای چک کردن این مورد استفاده کنید. از جاده چشم بر ندارید.

پدال ترمز را فشار دهید: پدال ترمز را چندین بار پشت سرهم فشار دهید تا مقدار فشار لازم برای توقف خودرو را فراهم آورید. این کار ممکن است مدتی طول بکشد. حتی اگر سیستم ترمز خودرو شما از نوع ABS باشد، باز هم این کار را انجام دهید. چون که ترمز ABS تنها زمانی فعال می‌شود که به شدت ترمز بگیرید. به هر حال به شدت و تا آخرین حد چندین بار پدال ترمز را فشار دهید.

معکوس بکشید: به دنده پایین‌تر شیفت کنید. اگر خودروی شما اتومات است، آن را در حالت دستی قرار داده و دنده را ۱ یا ۲ کنید. اگر اتومبیل شما دنده دستی است، سعی کنید کم کم دنده را کم کنید. یعنی اول دنده را ۳ و پس از کمی حرکت و کم شدن سرعت، در دنده ۲قرار دهید. دقت کنید که بطور ناگهانی به دنده پایین (۱ و ۲) شیفت نکنید چون ممکن است کنترل خودرو را از دست بدهید.

از ترمز دستی استفاده کنید: سعی کنید ترمز دستی را کم کم بکشید و سرعت خودرو را کاهش دهید. البته در نوع اتوماتیک، باید پدال ترمز اضطراری را کم کم فشار دهید. دقت کنید که به ناگهان ترمز دستی را تا انتها نکشید. چون چرخ‌های عقب خودرو قفل می‌کند و ممکن است کنترل خودرو را از دست بدهید. اگر احساس کردید که چرخ‌های عقب قفل شده و صدا می‌دهد، کمی ترمز دستی را رها کنید تا چرخ‌ها حرکت کند؛ سپس در همین نقطه ترمز دستی را نگه دارید تا به کاهش سرعت خودروی شما کمک کند و شما هم کنترل مناسبی روی وسیله نقلیه داشته باشید.

چشمان خود را به جاده بدوزید: به چیزهایی که در جلوی شماست، نگاه کنید. از ترافیک سنگین و موانع خطرناک دوری کنید.

به دیگر راننده‌ها هشدار دهید: چراغ‌های خطر(فلاشرها) خودرو را روشن کنید. بوق بزنید و چراغ بزنید و به دیگر رانندگان اطلاع دهید که در چه شرایطی هستید. چون آنها ممکن است متوجه شرایط شما نشوند. شیشه‌ها را پایین داده و با سر و صدا به عابران پیاده و دیگر رانندگان در صورت لزوم هشدار دهید. اگرچه که با پایین دادن شیشه‌ها، اصطکاک هوا هم به توقف خودری شما کمک می‌کند.

از اصطکاک جاده استفاده کنید: اگر جاده پیش روی شما، دارای حاشیه خطوط لرزاننده است(مثل حاشیه‌های این شکلی (|||||||| )، بر روی آنها حرکت کنید و فرمان را کمی به چپ و راست جابجا کنید تا در اثر اصطکاک سرعت شما کم شود. کار دیگری که می‌توانید انجام دهید، تغییر لاین از سمت چپ جاده به سمت راست و بالعکس می‌باشد تا سرعت شما در اثر اصطکاک کاهش یابد. البته این کار در سرعت بالا ممکن است موجب واژگونی خودرو شود. پس دقت کنید.

از موانع محیطی استفاده کنید: اگر هیچکدام از روش‌های بالا مؤثر واقع نشد، و یا اگر مجبور بودید به سرعت توقف کنید، باید از موانع طبیعی بهره بگیرید. این کار به هیچ عنوان راه حل مناسبی نیست و کنترل خودرو را به شدت کاهش می‌دهد. ولی اگر مجبور هستید، به عنوان آخرین راه حل از آن استفاده کنید.

الف: استفاده از عوارض زمین: به دنبال پستی و بلندی‌های جاده باشید. سرعت گیرها، دست اندازها، حاشیه‌های جاده همه می‌تواند در کاهش سرعت مؤثر باشد. اگر این موارد مؤثر واقع نشد، سعی کنید معکوس بکشید و با ترمز دستی سرعت را کاهش دهید.

ب: استفاده از کیسه‌های سیمان یا بشکه‌های آب: در بعضی مواقع این نوع بازدارنده‌ها در جاده وجود دارند. تلاش کنید تا لاستیک خودرو را از بغل به آنها تماس دهید تا سرعت شما کاهش یابد. دقت کنید که با سر یا بدنه به آن برخورد نکنید. چون که موجب رسیدن آسیب به خودرو و خود شما می‌شود. تا حد امکان لاستیک را با آنها تماس دهید.

پ: تماس با موانع کوچک مثل درختچه‌ها: موانعی همچون بوته‌ها و درختچه‌های کوچکتر از ۱ متر می‌تواند خودروی شما را متوقف سازند. همواره باید درختچه‌ها و بوته‌های کوچک را انتخاب کنید چون اگر طول آن‌ها بزرگ‌تر از ۱ متر باشد و یا خیلی محکم و استوار باشند، ممکن است با خطر مرگ رو به رو شوید.

راهکارهای اضطراری:

-برخورد با پشت اتومبیل‌های دیگر: هرچند به عنوان نخستین راه حل پیشنهاد نمی‌شود، ولی برخورد به پشت دیگر خودروهای جاده، سرعت شما را کاهش می‌دهد. در این حالت خودرویی را انتخاب کنید که هم سرعت با شماست و از استحکام خوبی برخوردار است (البته ضربه زدن به خودروهایی با سرعت کمتر، موجب توقف خودرو و کاهش سرعت شدید شما می‌شود). پیش از برخورد با بوق زدن آنها را متوجه خطر سازید. ضربه را به طور مستقیم وارد کنید و از زدن ضربه‌های کشیدنی و ظریف خودداری کنید. چون که اگر از گوشه ضربه بزنید، موجب منحرف شدن هر دو خودرو از مسیر شده و شرایط خطرناکی را خلق می‌کنید. تا جایی که می‌توانید سرعت شما باید آهسته باشد. شاید کیسه هوای خودرو شما خاموش باشد.

-یافتن مکانی مناسب برای ساییدن یا تصادف: جاده را بررسی کنید تا یک نقطه ایمن برای سایش پیدا کنید. اگر قادر نیستید تا خودروی خود را بطور کامل متوقف سازید، به دنبال یک محیط باز باشید؛ جایی که بتوانید بدون برخورد با چیزی به حرکت ادامه دهید.

-اگر تمام گزینه‌های ذکر شده در بالا مؤثر واقع نشد، به دنبال چیزی برای تصادف باشید. بهترین چیز پیدا کردن یک برآمدگی پرپشت است که با ساییدن به آن سرعت خودرو را تا نصف کاهش دهید. اگر این برآمدگی را پیدا نکردید، دنبال علف‌های پرپشت باشید و در طول آنها رانندگی کنید تا سرعت شما کاهش یابد.

-اگر هیچکدام از این موارد پیدا نشد، به خاکی بکشید. اگرچه که جاده خاکی(شنی یا ماسه‌ای) ناپایدار است و سرعت شما را به شدت کاهش می‌دهد. پس مراقب باشید.

-اگر به دنبال یک محیط ایمن می‌گردید، جدول‌ها را انتخاب کنید ولی به چند نکته توجه داشته باشید: جدول کم عمق را انتخاب کنید که پس از برخورد با آن مجدداً به ترافیک باز نگردید فرمان را سفت بگیرید زیرا در اثر برخورد، کنترل خودرو از دست شما خارج می‌شود

توصیه‌ها:

تنها با تعویض لنت‌های ترمز در زمان مناسب و همچنین بازدید دوره‌ای سطح روغن ترمز، می‌توانید از خیلی از این موارد دوری کنید. در واقع بهترین راه حل، بازدید به موقع سیستم کنترل و اهمیت دادن به تغییرات آن است.

ترمز گرفتن در سرازیری: اگر در سرازیری حرکت می‌کنید، از گرفتن ترمز بیش از حد خودداری کنید. چون لنت‌های ترمز بیش از حد داغ می‌شود و سیستم ترمز از دست می‌رود. لذا اگر نیاز به ترمز دارید، کمی ترمز کنید، معکوس بکشید و ترمز را رها کنید؛ بعد از آنکه کمی جلوتر رفتید دوباره ترمز بگیرید و سرعت را کم کنید. هیچ وقت به طور پیوسته ترمز را نگه ندارید. در سرازیری از معکوس کشیدن و ترمز دستی بیشتر استفاده کنید.

اگر موتور خودرو در ترمز گیری به شما کمک نکرد و همچنان با همان سرعت به حرکت ادامه داد، خودرو را به مسیری رهنمایی کنید که موتور دود کند. دنده را هم خلاص کنید. اگرچه این کار موجب آسیب رسیدن به پیشرانه می‌شود، ولی شما مشکل بزرگتری دارید.

خیلی از مشکلات سیستم ترمز در اثر گیر کردن چیزی در زیر پدال‌ها اتفاق می‌افتد. بطری‌های آب معدنی، اسباب بازی، لیوان و … همیشه خودروی خود را تمیز نگاه دارید. از ریختن و قرار دادن وسایل بخصوص نزدیک به صندلی راننده اجتناب کنید. همیشه جایی برای قرار دادن وسایل مورد نیاز خود در نظر بگیرید. همانند سبدهای مخصوص نگهداری لیوان و بطری آب و تلفن همراه.

در هنگام حرکت هرگز خودروهای دنده اتومات را در وضعیت (P) یعنی "پارک” قرار ندهید. این کار موجب قفل شدن خودکار فرمان می‌شود و دیگر قادر به کنترل وسیله نقلیه نخواهید بود.

چراغ ترمز عقب علاوه بر نشان دادن اینکه شما در حال ترمز گرفتن هستید، نکته‌های دیگری را بازگو می‌کند. پیش از آغاز به رانندگی حتماً این چراغ‌ها را کنترل کنید. اگر با گرفتن ترمز روشن می‌شوند، سیستم ترمز مشکلی نخواهد داشت. البته دقت کنید که اگر مجبور هستید به شدت ترمز را بگیرید تا این چراغ‌ها روشن شوند، نصف قدرت سیستم ترمز شما از دست رفته است. احتمالاً یا لنت‌های ترمز ساییده شده و یا روغن ترمز کم شده است. نکته بعدی در مورد چراغ‌های ترمز این است که اگر در حین رانندگی به طور خودکار روشن شدند، نشان از وجود نقص در سیستم ترمز است. بنابراین کار عاقلانه، توقف خودرو در کم‌ترین زمان ممکن و در مکانی ایمن است.

لنت ترمز خیس، قدرت ترمز گیری را به شدت کاهش می‌دهد. پس در روزهای بارانی یا رد شدن از مکان‌های خیس، بهترین کار روشن کردن چراغ‌های عقب، حرکت با دنده سنگین و گرفتن ترمز کم می‌باشد. وقتی از منطقه خیس خارج شدید( و یا باران بند آمد) جهت خشک کردن لنت‌ها، کافی است تا کمی ترمز را فشار دهید( پدال را تا ته فشار ندهید. فقط کمی که آن را تا نزدیک نقطه ترمز گرفتن فشار دهید). این عمل را چند بار تکرار کنید و پدال را رها کنید تا لنت‌ها خشک شوند.

هشدارها:

-معکوس کشیدن نامناسب باعث صدمه زدن به موتور می‌شود. به ویژه اگر دنده عقب را جا بزنید. شما کاری را که لازم است باید انجام دهید، نه هر کاری را.

-هنگامی که موفق به توقف خودرو شدید، تا زمانیکه مطمئن نشده‌اید که مشکل حل شده، به هیچ وجه مجدداً شروع به حرکت نکنید.

-هرگز در هنگام رانندگی و ترمز گرفتن، خودرو را خاموش نکنید چون که سیستم هیدرولیک و ترمز به موتور وابسته هستند. اگر خودرو را خاموش کنید، سیستم هیدرولیک و ترمز کارآیی خود را از دست خواهد داد بنابراین در وضعیت اضطرار، فقط سوئیچ را در حالت دوم(چرخش مرحله دوم سوئیچ) قرار دهید. بدین ترتیب سیستم تعلیق قفل نخواهد شد.

اداره آموزش و فرهنگ ترافیک پلیس راهور استان البرز