ایجاد تحول صنعتی با جریان سازی در توسعه خودرو برقی

با سرعت گرفتن توسعه خودروهای برقی در دنیا اگر چه اشتیاق سیاست گذاران صنعتی، توسعه خودروهای برقی است و قراردادهای همکاری جدید برای توسعه خودروهای برقی در دست اجراست با این حال برخی کارشناسان ضمن اشاره به بسیاری از چالش‌های توسعه خودروهای برقی، معتقدند که طرح برقی سازی خودروها هم به سرنوشت خودروهای گازسوز دچار خواهد شد.

بازار خودروهای برقی در دنیا در سال‌های اخیر رشد قابل‌ توجهی داشته است؛ به نحوی که بر اساس آمارها، نرخ رشد بازار جهانی این خودروها از میزان ۴ درصد در سال ۲۰۲۰  به ۱۴ درصد در سال ۲۰۲۲  رسیده است. با سرعت گرفتن توسعه خودروهای برقی در دنیا، اشتیاق سیاست گذاران صنعتی در کشور ما نیز نسبت به توسعه خودروهای برقی افزایش یافته است به طوری که در ماه‌های اخیر و با آمدن وزیر صمت جدید، حرکت‌ جدیدی برای واردات و تولید خودروهای برقی شروع شده است.

جدیدترین اقدام دولت برای توسعه خودروهای برقی، هفته گذشته بود که در جریان بازدید وزیر صمت از شرکت دانگ فنگ چین، قرارداد عرضه خودرو برقی دانگ فنگ برای نوسازی ناوگان حمل و نقل عمومی کشور میان این شرکت و گروه صنعتی ایران خودرو به امضا رسید تا مسیر تولید و عرضه خودروهای برقی با تفاهمات صورت گرفته و رونمایی از محصولات برقی وارد مرحله جدیدتری شود.

علی‌آبادی در جریان سفر به چین با بیان اینکه دولت مصمم است تا سال ۱۴۰۳ تاکسی‌ها و خودروهای عمومی را هیبریدی و برقی کند، تاکید کرده که دولت بنا دارد تعرفه خودروهای برقی را به شدت کاهش دهد.

وزیر صمت با این وجود معتقد است که گسترش تاکسی‌های برقی نیازمند فراهم کردن زیرساخت متناسب است به همین جهت تا پایان سال جاری رشد محسوسی در تهران و برخی کلان شهرهای کشور در این زمینه شاهد خواهیم بود.

با وجود تاکید وزیر صمت بر توسعه خودروهای برقی و آغاز برخی تفاهمات با شرکای چینی اما برخی کارشناسان و صاحب‌نظران در صنعت خودرو ایران که آشنایی بسیاری با زوایای مختلف خودروسازی در ایران دارند، معتقدند تا زمانی که اقتصاد یک تکنولوژی به درستی محاسبه نشود هر حرکتی در این زمینه وقت تلف کردن است و در نهایت طرح برقی سازی خودروها هم به سرنوشت خودروهای گازسوز دچار خواهد شد.

چشم‌انداز تاریک عرضه خودروهای برقی!

امیرحسن کاکایی عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت ایران در گفت‌وگو با خبرنگار پرشین خودرو با تقدیر از اقدامات وزیر صمت در خصوص قرارداد با شرکت‌های چینی و پیگیری تولید و واردات خودروهای برقی به کشور گفت: با این وجود امیدی به تولید و عرضه خودروهای برقی در کشور ندارم.

وی مهمترین نکته در بی‌نتیجه بودن عرضه خودروهای برقی را غیراقتصادی بودن تولید و واردات آنها دانست و گفت: به علت قیمت پایین انرژی و به خصوص سبد سوخت در ایران، خودرو برقی نه امروز بلکه تا مدت‌ها غیراقتصادی خواهد بود.

وی با تاکید بر اینکه در ایران تولید خودروی هیبریدی به‌صرفه‌تر است، خاطرنشان کرد: متاسفانه تولید برق در ایران، نه تنها پاک نیست بلکه به هیچ وجه دوست‌دار محیط زیست هم نیست و حالا حالاها هم نخواهد شد بنابراین هر گونه اظهارنظر امیدوار کننده در این خصوص، چشم اندازی تاریک و نامشخص است.

این کارشناس صنعت خودرو در ادامه نبود ضمانت اجرا در قوانین حمایتی را از دیگر مشکلات بزرگ در مسیر برقی سازی برشمرد و افزود: طبق یکی از مواد قانونی، دولت از محل صرفه جویی سوخت باید سهمی را به دستگاه‌ها و برخی شرکت‌ها جهت توسعه خودروهای گازسوز پرداخت کند و حالا باید بررسی شود که تاکنون چه میزان بابت گازسوز کردن خودروها یارانه به خودروسازان پرداخت شده است.

کاکایی تاکید کرد: بسیاری معتقدند که اگر این میزان صرفه جویی در سوخت داشته باشیم این قدر سرمایه به دست می‌آید اما برای برخی کارها ابتدا باید سرمایه کافی را در اختیار داشته باشیم تا بعد از آن صرفه‌جویی عملی شود. به عنوان مثال اینکه چرا در حوزه بنزین و یا پتروشیمی‌ آن میزان که ادعا می‌شود رشد نکرده‌ایم، طبیعی است که این مساله ناشی از نبود سرمایه و پول کافی است. بله منابع زیاد داریم اما چرا همچنان سنگ آهن و یا مس را به صورت خام صادر می‌کنیم، چون پول می‌خواهد.

جریان سازی وزارت صمت با توسعه خودروهای برقی

وی با این حال وزیر صمت را با توجه به تجارب و سوابق وی در حوزه برقی سازی در شرکت مپنا، مدیری تحول‌خواه دانست و تصریح کرد: وزیر صمت با توسعه خودروهای برقی به دنبال ایجاد تحول در صنعت خودرو است اما متاسفانه این بخش از صنعت خودرو با وجود برخی سیاست مداران، شورای رقابت و حالا ستاد امر به معروف، درست شدنی نیست چون همه در این صنعت دخالت می‌کنند.هرچند وزیر صمت امیدوار است که با سوق دادن صنعت به سمت خودرو برقی و با هدف تحول در صنعت، یک جریان سازی در کشور ایجاد کند.

وی در ادامه با بیان اینکه بنده از  دوست‌داران علی‌آبادی هستم، اظهار کرد: وزیر فعلی صمت از معدود وزرای خوب صنعت کشور به لحاظ تخصص و تجربه و اهتمام به تحول است، از این جهت بسیار سخت است که بگویم با وجود اینکه علی‌آبادی قصد و نیت خوبی در ایجاد تحول در صنعت خودرو دارد اما بعید است که فرضیات ایشان به جواب دلخواه برسد.

عضو هیات علمی دانشکده خودرو دانشگاه علم و صنعت در ادامه به بسترهای لازم برای تحقق اهداف تحول و توسعه برقی سازی در صنعت خودرو پرداخت و گفت: همان گونه که وزیر صمت مطرح کردند که وزارت صمت یکی از مجموعه کلیدهای این قفل در توسعه خودروهای برقی است، به خوبی تکلیف معلوم می‌شود در این جریان هر کسی چه‌کاره است ضمن انکه برقی سازی خودروها تنها به وزارت صمت وابسته نیست بلکه به وزارت نیرو و شهرداری‌ها هم وابسته است.

کاکایی در این زمینه به جریان تولید خودروهای گازسوز در کشور اشاره کرد و یادآور شد: در مورد خودروهای گازسوز چند سال طول کشید که به یک حداقل‌هایی برسیم اما آیا امروز تولید خودروهای گازسوز به دور تند افتاده است؟، بنابراین در این کشور تجربه خودروهای گازسوز که به تعبیری می‌توانست کشور را نجات دهد، وجود دارد اما چرا به نتیجه نرسید چون این همیت و همکاری ملی وجود نداشت ضمن اینکه نتوانستند اقتصاد خودروهای گازسوز را نیز درست کنند.

مزیت توسعه خودروهای گازسوز با جراحی بزرگ اقتصادی در کشور

به گفته وی طرح برقی سازی خودروها نیز به سرنوشت خودروهای گازسوز دچار خواهد شد و البته بدتر هم خواهد بود چرا که در خودروهای گازسوز به شدت به تکنولوژی داخل کشور وابسته بودیم و با همت و تلاش متخصصان داخلی رشد داده شد اما در خودروهای برقی به تکنولوژی کشورهای خارجی وابسته هستیم کما اینکه مشاهده شد که وزیر صمت در چین قرارداد واردات و مونتاژ خودروهای برقی را نیز امضا کردند.

وی تاکید کرد: در شرایط کنونی معتقدم اگر همیتی هم وجود داشته باشد باید بر روی توسعه خودروهای گازسوز صورت گیرد.

این کارشناس خودرویی همچنین یکی از مشکلات در زمینه توسعه خودروهای برقی را جراحی بزرگ اقتصادی ذکر کرد که فشار بسیار زیادی را به مردم  وارد می‌کند و عملا فضای سیاسی و اجتماعی در کشور آمادگی این جراحی بزرگ اقتصادی را ندارد، بنابراین تا قیمت حامل‌های انرژی اصلاح نشود حتی اگر سوبسید هم بدهیم باز هم با مشکل مواجه خواهیم شد.

کاکایی چالش دیگر را کمبود برق و نحوه تولید آن عنوان کرد و گفت: وقتی علت قطعی برقی در تابستان و زمستان و قطعی برق صنایع ناشی از کمبود برق است مگر ما برق کافی در اختیار داریم که به مالکان خودرو برقی بدهیم. ضمن اینکه برق تولیدی ما آیا تمیزتر از روند تولید گاز و بنزین است؟ مگر برای تولید برق از مازوت استفاده نمی‌شود؟ این‌ها سوالاتی است که باید پاسخ داده شود اما وزیر صمت ما امیدوارند که این حرکت ملی را به وجود آورند و انشاء‌الله که عملی شود اما به هیچ وجه افق روشنی را در این زمینه نمی‌بینم و حتی افق موجود بسیار هم تاریک است چون عملا به سمتی می‌رود که مشکلی از کشور را حل نمی‌کند.

به گفته وی مشکل کشور با کم کردن آلایندگی حل می‌شود اما این آلایندگی به شرطی کم می‌شود که نیروگاه‌ها درست توسعه پیدا کند، نیروگاه‌ها نیاز به گاز دارند و گاز آنها باید به درستی تامین شود.