عبور دلار از ۱۴۲ هزار تومان و توقف کامل معاملات در بازار خودرو

با عبور نرخ دلار از مرز ۱۴۲ هزار تومان در بازار آزاد، بازار خودرو ایران وارد یکی از مبهم‌ترین و کم‌تحرک‌ترین دوره‌های خود شده است. بررسی میدانی از وضعیت خرید و فروش خودرو نشان می‌دهد که معاملات عملاً متوقف شده و بازار در شرایطی از بلاتکلیفی و بی‌ثباتی قرار دارد که هم خریداران و هم فروشندگان را سردرگم کرده است.

چرا معاملات خودرو متوقف شده است؟

افزایش شدید و لحظه‌ای نرخ ارز باعث شده فروشندگان خودرو، چه در بخش داخلی و چه در حوزه خودروهای وارداتی، توان تعیین قیمت قطعی نداشته باشند. از سوی دیگر، خریداران نیز به دلیل نوسانات غیرقابل پیش‌بینی و نبود چشم‌انداز روشن، ترجیح می‌دهند فعلاً وارد بازار نشوند.

فعالان بازار خودرو معتقدند در شرایط فعلی:

• قیمت‌ها حتی در طول یک روز چندین بار تغییر می‌کنند
• فروشندگان ناچار شده‌اند قیمت‌گذاری را به ساعات خاصی از روز محدود کنند
• اعتماد خریداران به ثبات بازار به‌شدت کاهش یافته است

نتیجه این شرایط، کاهش شدید حجم معاملات و قفل شدن بازار خودرو بوده است.

وابستگی شدید بازار خودرو به نرخ ارز

کارشناسان اقتصادی تأکید می‌کنند که این وضعیت صرفاً یک نوسان مقطعی نیست، بلکه نشانه‌ای روشن از وابستگی عمیق بازار خودرو به نرخ ارز و ضعف سیاست‌گذاری اقتصادی در کنترل بازارهای موازی است.

از آنجا که خودرو در ایران تنها یک کالای مصرفی نیست و نقش کالای سرمایه‌ای را نیز ایفا می‌کند، افزایش قیمت آن می‌تواند:

• تورم در سایر بخش‌های اقتصادی را تشدید کند
• قدرت خرید خانوارها را کاهش دهد
• فشار روانی بیشتری به مصرف‌کنندگان وارد کند

در چنین فضایی، بازار خودرو به جای پاسخ‌گویی به نیاز مصرف‌کننده، به عاملی برای افزایش بی‌ثباتی اقتصادی تبدیل می‌شود.

پیامدهای توقف معاملات برای تولید و واردات

رکود فعلی بازار خودرو تنها به خریداران محدود نمی‌شود و اثرات آن به‌طور مستقیم متوجه تولیدکنندگان و واردکنندگان نیز هست. مهم‌ترین پیامدهای این وضعیت عبارت‌اند از:

• انباشت خودرو در انبارها و افزایش هزینه‌های نگهداری
• اختلال در برنامه‌ریزی مالی و لجستیکی واردکنندگان
• افزایش ریسک فعالیت برای واردکنندگان خودرو و قطعات
• تأخیر در تأمین قطعات و اختلال در خدمات پس از فروش

ادامه این روند می‌تواند در بلندمدت به کاهش تولید، افت اشتغال و افزایش فشار تورمی در صنایع وابسته به خودرو منجر شود.

روایت فعالان بازار از وضعیت فعلی

یکی از فروشندگان خودرو در این‌باره می‌گوید:

«در شرایط فعلی نمی‌توان هیچ قیمتی را قطعی اعلام کرد. نرخ دلار مدام در حال تغییر است و مشتری‌ها هم خرید نمی‌کنند. عملاً فروش متوقف شده است.»

یکی از خریداران نیز چنین توضیح می‌دهد:

«با این نوسانات لحظه‌ای، تصمیم‌گیری غیرممکن شده است. ترجیح می‌دهم فعلاً صبر کنم تا بازار به ثبات برسد.»

قیمت خودروهای داخلی در ۷ دی ماه ۱۴۰۴

در جدول زیر، آخرین قیمت برخی خودروهای داخلی در بازار آزاد آورده شده است. لازم به تأکید است که این قیمت‌ها ثبات نداشته و ممکن است در کوتاه‌مدت تغییر کنند.

راهکار پیشنهادی کارشناسان برای خروج از بحران

تحلیلگران اقتصادی معتقدند خروج بازار خودرو از این وضعیت، نیازمند تصمیم‌های هماهنگ و فوری است. مهم‌ترین پیشنهادها عبارت‌اند از:

1. کنترل و تثبیت نرخ ارز به‌عنوان عامل اصلی التهاب بازار
2. شفاف‌سازی در نظام قیمت‌گذاری خودرو
3. حمایت هدفمند از تولیدکنندگان و واردکنندگان
4. جلوگیری از ایجاد بازارهای انحصاری و غیرشفاف

جمع‌بندی

در حال حاضر، بازار خودرو ایران در یکی از پرریسک‌ترین مقاطع خود قرار دارد. نوسانات شدید نرخ ارز، توقف معاملات و بلاتکلیفی خریداران و فروشندگان، این بازار را از مسیر طبیعی خود خارج کرده است. بازگشت آرامش به بازار خودرو، بیش از هر چیز به ثبات ارزی و سیاست‌گذاری اقتصادی شفاف وابسته است؛ موضوعی که در صورت تداوم بی‌توجهی به آن، می‌تواند تبعات بلندمدت‌تری برای اقتصاد کشور به همراه داشته باشد.