دلایل التهاب بازار خودرو چیست؟

این روزها در وضعیتی که موعد تحویل خیلی از خودروهای ثبت نامی سر رسیده و حتی در مواردی، هفته‌ها هم از آن گذشته است، خودروسازان نسبت به تحویل محصولات موردنظر اقدام نمی‌کنند. هرچند در ظاهر، بهانه خودروسازان برای این تاخیرها، کاهش تولید و کسری قطعات است، با این حال بنابر شنیده‌ها از منابع آگاه درپشت پرده این ماجرا، مسائل دیگری هم قرار دارد. به گفته آنها، کاهش عرضه خودرو به بازار و تاخیرهای رخ داده در تحویل محصولات ثبت نامی، جدا از مشکلات تولید، به «احتمال افزایش قیمت رسمی خودروها» و همچنین «فروش سبد میلیاردی محصولات به ابر نمایندگی‌ها» هم مربوط می‌شود.

در این میان، احتمال افزایش قیمت رسمی خودروها، گروه‌های خودروساز را در تحویل محصولات ثبت نامی دست به عصا کرده است. طبق طرحی که در سطح کلان به تصویب رسیده، قیمت گذاری خودروهای داخلی و ابلاغ آنها، بر عهده سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولید کنندگان و ستاد تنظیم بازار قرار گرفته است. بر این اساس، سازمان حمایت نسبت به تعیین قیمت‌ها اقدام و ستاد تنظیم بازار هم قیمت‌های جدید را با توجه به ملاحظاتی خاص، ابلاغ می‌کند. اگرچه هفته‌ها از کشف قیمت خودرو توسط سازمان حمایت می‌گذرد، با این حال هنوز قیمت‌های جدید از طرف ستاد تنظیم بازار ابلاغ نشده است. این مساله موجب شده خودروسازان عرضه محصول به بازار و همچنین تحویل خودروهای ثبت نامی را به تأخیر بیندازند، چه آنکه منتظرند ابتدا قیمت‌های جدید اعلام و سپس پروسه تحویل را تسریع کنند. خیلی از خودروهایی که پیش فروش شده‌اند، دارای قیمت قطعی نیستند و بنابراین خودروسازان می‌توانند آنها را با قیمت روز تحویل دهند. پس اگر ستاد تنظیم بازار قیمت‌های جدید را اعلام کند، خودروسازان با به روز کردن قیمت‌ها، محصولات ثبت نامی را تحویل خواهند داد.

اگرچه هنوز معلوم نیست قیمت خودروهای داخلی (توسط سازمان حمایت) چقدر افزایش یافته، با این حال گفته می‌شود نظر تصمیم سازان، تعیین قیمت پنج درصد کمتر از نرخ بازار است. اگر این تصمیم نهایی و اجرا شود، قیمت کارخانه‌ای خودروها رشدی نجومی را تجربه می‌کند و به پنج درصد کمتر از نرخ بازار آنها خواهد رسید. سه شنبه هفته جاری در همین صفحه، جدول قیمت احتمالی خودروها براساس فرمول حاشیه بازار، منتشر و معلوم شد حداقل افزایش قیمتی که گریبان محصولات خودروسازی کشور را خواهد گرفت، ۱۰ میلیون تومان است. با این حساب، خودروسازان که به گفته خودشان این روزها با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کنند و توان پرداخت مطالبات قطعه سازان را در جهت تسریع تولید ندارند، با افزایش نقدینگی رو به رو خواهند شد. به نظر می‌رسد تا قیمت خودروهای داخلی رسماً افزایش نیابد، عرضه و تحویل محصولات به طور قطره چکانی ادامه خواهد داشت و بعید به نظر می‌رسد خودروسازان این روند را سرعت ببخشند ولی جدا از این مساله، ظاهراً موضوع دیگری که باعث شده عرضه خودرو به بازار کاهش یافته و حتی تحویل محصولات ثبت نامی هم به کندی انجام گیرد، فروش سبد میلیاردی به ابرنمایندگی‌های خودروسازان است. گفته می‌شود بعضی خودروسازان کشور اقدام به فروش سبد محصولات به نمایندگی‌های خیلی بزرگ و خاص خود کرده‌اند، آن هم نه به قیمت روز. بنابر شنیده‌ها، سبدهای فروش، شامل محصولات گوناگون بوده و خودروسازان آنها را با قیمت‌های قطعی در اختیار ابرنمایندگی‌ها قرار داده‌اند. نفع این ماجرا (در صورت صحت داشتن) برای خودروسازان، دریافت نقدینگی و برای ابرنمایندگی‌ها، سودی سرشار و ظاهراً بی‌دردسر است.

طبعاً اگر چنین موضوعی صحت داشته باشد، می‌توان آن را یکی از دلایل کاهش عرضه خودرو به بازار و در نتیجه، افزایش قیمت‌ها دانست. دور از ذهن نیست که ابرنمایندگی‌ها سبد مختلط و بزرگی را که با قیمت قطعی دریافت کرده‌اند، به نوعی احتکار یا با قیمت آزاد به فروش گذاشته باشند. اثبات این موضوع می‌تواند برای خودروسازان و نمایندگی‌ها گران تمام شود، چون نه تنها سرگردانی متقاضیان را در پی دارد، بلکه یکی از دلایل افزایش قیمت در بازار هم بوده است. اگر به واقع این اتفاق رخ داده باشد، بیشتر و بیشتر نتایج منفی سرکوب قیمت خودرو عیان خواهد شد، چون در صورتی که قیمت گذاری دستوری در میان نبود، احتمال وقوع چنین مسائلی (فروش سبدهای میلیاردی به ابرنمایندگی‌ها) هم به شدت کاهش می‌یافت. هرچه هست، به نظر می‌رسد ورود نهادهای نظارتی می‌تواند ابعاد تاریک این ماجرا را روشن و نشان دهد آیا خودروسازان و ابرنمایندگی‌ها، چنین معامله‌ای را با یکدیگر انجام داده‌اند؟

افزایش قیمت مجدد در بازار

ولی به بازار خودرو برویم و ببینیم اوضاع قیمت‌ها در طول هفته جاری به چه شکل بوده و چه افت و خیزی روی داده است. آن طور که فعالان بازار عنوان می‌کنند، این هفته بعضی خودروهای داخلی با افزایش قیمت رو به رو شده‌اند و این موضوع بیشتر به خاطر کمبود محصول در بازار است. در واقع با وجود آنکه نمودار قیمت‌ها در بازار ارز و سکه در طول هفته جاری نزولی بوده، بازار خودرو ولی روندی افزایشی داشت. بنابر اخبار رسیده از بازار، هم اکنون پژو ۲۰۶ تیپ ۵ قیمتی برابر با ۷۳ میلیون تومان دارد که این موضوع از افزایش قیمت این محصول در طول هفته جاری حکایت می‌کند. از بازار پژو ۲۰۶ تیپ ۲ هم خبر می‌رسد این خودرو با توجه به افزایش قیمتی که داشته، هم اکنون ۶۱ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد. با این حساب به گفته نمایشگاهداران خودرو پایتخت، ۲۰۶ تیپ دو نزدیک به یک میلیون و ۵۰۰ هزار تومان افزایش داشته است. پژو ۲۰۷ اتومات هم هم اکنون قیمتی مساوی با ۱۱۵ میلیون تومان دارد که نشان می‌دهد خودرو مورد نظر حدود ۱۰ میلیون تومان افزایش قیمت را تجربه کرده است. ۲۰۷ جزو خودروهایی است که با افزایش تیراژ در آخرین آمار اعلامی، مواجه بوده، با این حال معلوم نیست چرا قیمت آن تا این حد بالا رفته است.

از ۲۰۷ که بگذریم، از بازار تندر مدل E2 پارس خودرو هم خبر می‌رسد این خودرو یک میلیون تومان افزایش قیمت داشته است. با این حساب، تندر E2 در حال حاضر قیمتی مساوی با ۸۹ میلیون تومان دارد. برای خرید پارس تندر هم به عنوان محصولی که تنها ظاهر آن با تندر E2 تفاوت دارد، کماکان باید ۹۰ میلیون تومان هزینه کرد. فعالان بازار همچنین در خصوص تندر ۹۰ اتومات هم عنوان می‌کنند این خودرو قیمت ۱۰۸ میلیون تومانی خود را حفظ کرده است. بنا به گفته فعالان بازار ولی دنا پلاس از مرز ۱۰۰ میلیون تومان در طول هفته جاری رد شده است. این خودرو هم اکنون قیمتی مساوی با ۱۰۳ میلیون تومان دارد و این نشان می‌دهد خودرو موردنظر نزدیک به ۶ میلیون تومان جهش کرده است. در میان دیگر خودروهای داخلی، ساندرو استپ وی هم که منحنی قیمت آن صعودی شدید را در طول چند ماه اخیر تجربه کرده، هم اکنون ۱۴۰ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. این نشان می‌دهد خودرو موردنظر در این هفته نزدیک به دو میلیون تومان افزایش قیمت داشته است. رانا هم هم اکنون ۵۳ میلیون تومان قیمت دارد و این یعنی، نزدیک به پنج میلیون تومان به قیمت آن اضافه شده است. این در حالی است که سمند مدل EF7 هم که ۵۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان به فروش می‌رسد، هفته جاری را بدون تغییر قیمتی خاص به انتها رسانده است.

نگاهی هم به قیمت پراید، تیبا و ساینا بیندازیم و ببینیم آنها چه افت و خیزی را در هفته جاری تجربه کرده‌اند. به گفته فعالان بازار، هم اکنون ساینا قیمتی مساوی ۴۸ میلیون تومان دارد و این یعنی خودروی موردنظر در طول هفته جاری ثبات قیمتی داشته است. در خانواده پراید هم قیمت‌ها همچنان بالای ۳۰ میلیون تومان است. به گفته فعالان بازار، پراید در مدل ۱۳۱ با قیمت ۳۴ میلیون تومان به فروش می‌رسد و مدل ۱۱۱ (هاچ بک) هم ۳۹ میلیون تومان خرید و فروش می‌شود. از بازار تیبا ولی خبر می‌رسد این خودرو در مدل معمولی خود ۴۱ میلیون تومان قیمت دارد. با این حساب، تیبا هفته با ثباتی را به انتها رسانده است. این خودرو مدلی هاچ بک هم دارد که با قیمتی بالاتر به فروش می‌رسد.

در میان دیگر خودروهای داخلی، کیا سراتوی مونتاژی سایپا تثبیت قیمت را تجربه کرده است. بر این اساس، سراتو که بعد از اعمال تحریم‌های ایالات متحده آمریکا با کاهش تیراژ رو به رو شده، هم اکنون ۲۰۵ میلیون تومان قیمت دارد. گفته می‌شود تأمین قطعات این خودرو به خاطر اعمال تحریم‌های ایالات متحده آمریکا، به مشکل خورده است. دیگر خودرو مونتاژ داخل یعنی پژو ۲۰۰۸ هم که پیش‌تر صعودی ۱۰ میلیون تومانی را به خود دیده بود، در طول یکی دو هفته اخیر تغییر قیمتی خاصی را تجربه نکرده است. آن طور که فعالان بازار عنوان می‌کنند، پژو ۲۰۰۸ هم اکنون قیمتی مساوی با ۲۴۵ میلیون تومان دارد که نشان دهنده ثبات این خودرو است. ایران خودرویی‌ها تاکید کرده‌اند با وجود اعمال تحریم‌های آمریکا و رفتن پژو، قطعات ۲۰۰۸ را ذخیره و این خودرو تحویل ثبت نام کنندگان خواهد شد.

دنیای اقتصاد