دیگر هیچ خودروی زیر ۳۳ میلیون تومانی وجود ندارد

بعد از شرکت خودروسازی سایپا، ایران خودرو هم قیمت جدید محصولات خود مطابق با فرمول حاشیه بازار (تعیین قیمت خودروها پنج درصد زیر نرخ بازار) را اعلام کرد تا فاصله قیمت کارخانه و بازار خودروهای داخلی بعد از سال‌ها، کاهش یافته و به سمت صفر میل کند. با توجه به اجرای سیاست جدید دولت در قیمت‌گذاری، بازار خودروهای داخلی در مسیر تک نرخی شدن قرار گرفته و اگر خودروسازان بتوانند تیراژ را افزایش دهند، امکان کاهش قیمت وجود دارد.

اتفاق دیگری که در پس آزادسازی قیمت خودرو رخ داده، بالا آمدن کف قیمت‌ها در بازار است، به طوری که هم اکنون دیگر هیچ خودروی زیر ۳۳ میلیون تومانی وجود ندارد. به عبارتی کف قیمت در بازار خودرو کشور با جهشی تقریباً ۱۲ میلیون تومانی (آن هم در عرض یک هفته) به ۳۳ میلیون تومان رسیده است. این کف قیمت به پراید سایپا مربوط می‌شود، حال آنکه مرور قیمت‌های جدید ایران خودرو نشان می‌دهد حداقل قیمت محصولات این شرکت ۳۷ میلیون تومان (برای وانت آریسان) است. البته اگر ملاک را محصولات سواری ایران خودرو در نظر بگیریم، کف قیمت در ایران خودرو به ۵۳ میلیون تومان می‌رسد.

اعلام قیمت‌های جدید ولی پس از آن انجام شد که دولت پس از چند ماه بررسی و سبک و سنگین کردن، بالاخره رأی به قیمت‌گذاری در حاشیه بازار داد. طبق تصمیم دولت، خودروسازان مجاز شدند برای محصولات پیش فروشی خود با موعد تحویل ابتدای شهریور امسال تا پایان دی، افزایش قیمت ۳۰ درصدی را اعمال و از اول بهمن هم قیمت‌گذاری در حاشیه بازار را در دستور کار قرار دهند. ابتدا این سایپایی‌ها بودند که قیمت محصولات خود را مطابق با فرمول جدید اعلام کردند و به دنبال این اقدام، پراید به عنوان ارزان‌ترین محصول خودروسازی کشور تبدیل به خودرویی حداقل ۳۳ میلیون تومانی شد.

در نهایت ایران خودرو هم لیست قیمت محصولاتش را به روز کرد تا متقاضیان و ثبت نام کنندگان هر دو خودروساز بزرگ داخلی بعد از چند ماه سرگردانی، تکلیف خود را بدانند. طبق تصمیم ستاد تنظیم بازار، هر خودرویی که از ابتدای بهمن پیش فروش می‌شود یا موعد تحویل آن، بهمن به بعد است، با قیمت حاشیه بازار محاسبه و تحویل متقاضیان خواهد شد. این قاعده البته شامل پیش فروش‌های قطعی نمی‌شود و خودروسازان موظف هستند محصولات ثبت نام قطعی خود را با همان قیمت مندرج در قرارداد تحویل دهند.

نکته‌ای که این وسط ابهام دارد، چگونگی محاسبه قیمت خودروهای تاخیری است. منظور از تاخیری‌ها، خودروهایی هستند که موعد تحویل آنها گذشته است و ثبت نام کنندگانشان عقیده دارند این محصولات نباید شامل افزایش قیمت شوند. در واقع حرف آنها این است که چون خودروسازان در تحویل تأخیر داشته‌اند، باید قیمت محصولات موردنظر را مطابق روز موعد تحویل، تعیین کنند. اکنون باید منتظر ماند و دید خودروسازان چه سیاستی را در قبال این محصولات در نظر خواهند گرفت و ملاک قیمت گذاری را «روز تحویل» لحاظ می‌کنند یا «روز موعد تحویل.»

ولی با توجه به اعمال سیاست قیمت‌گذاری خودرو در حاشیه بازار، انتظار می‌رود نقدینگی قابل توجهی به مرور نصیب خودروسازان شود و از آن طرف دولت هم قصد دارد نزدیک به ۱۲ هزار میلیارد تومان پول در اختیار زنجیره خودروسازی قرار دهد. با توجه به این دو اتفاق، انتظارها از خودروسازان برای افزایش تیراژ بالا رفته است و اگر این اتفاق رخ دهد، امکان کاهش قیمت وجود دارد. البته خودروسازان تعهدات عقب افتاده زیادی دارند و بعید به‌نظر می‌رسد به این زودی‌ها توان تنظیم بازار را داشته باشند. مجموعه مشکلات داخلی و خارجی به ویژه تحریم‌های سفت و سخت آمریکا، ابتکار عمل را از خودروسازان کشور گرفته، چه آنکه روند تأمین مواد اولیه و قطعات از خارج مختل شده است.

خیلی از شرکت‌هایی که خودروسازان و قطعه سازان ایرانی گمان می‌کردند در تحریم‌های جدید امکان همکاری با آنها ادامه خواهد داشت، روابط خود را قطع کرده‌اند، حتی چینی‌های همیشه حاضر و آماده. مشکل بزرگ این است که امکان نقل و انتقال پول بسیار سخت و حتی در مواردی ناممکن شده است و خودروسازان و قطعه‌سازان مجبورند با کلی دردسر و هزینه و پس از دور زدن چند کشور، قطعات و مواد اولیه‌شان را تأمین کنند.

در داخل هم مشکلات نقدینگی و کمبود ارز، فشار سنگینی به زنجیره خودروسازی کشور وارد آورده است. خودروسازان با انبوهی از زیان انباشته و بدهی مواجهند و در این میان، مطالبات عقب‌افتاده قطعه‌سازان که میان ۱۵ تا ۲۰ هزار میلیارد تومان از حجم بدهی صنعت خودرو را تشکیل می‌دهد، روند تأمین قطعات داخلی را مختل کرده است. وضعیت به شکلی است که خودروسازان نمی‌توانند پول قطعه‌سازها را سر وقت بدهند و به‌تبع آن، واحدهای قطعه‌سازی هم امکان تولید و تأمین قطعات مطابق با نیاز صنعت خودرو را ندارند.

نتیجه این اتفاقات، کاهش شدید تیراژ است که یک نمونه از آن، به کاهش ۷۲ درصدی تولید خودرو در آذر امسال و نسبت به ماه مشابه سال اخیر مربوط می‌شود. اگرچه هنوز آمار تولید دی ماه خودروسازان اعلام نشده و معلوم نیست تیراژ در این ماه چه روندی را در پیش گرفته است، با این حال بعید به نظر می‌رسد تغییر قابل توجهی رخ داده باشد، چون نشانی از بهبود وضعیت دیده نمی‌شود. هرچه هست، اوضاع کلی صنعت خودرو نشانی از رشد تیراژ ندارد و پس فعلاً نمی‌توان انتظار کاهش قیمت داشت. تا وقتی تیراژ در حدی قابل توجه بالا نرود و عرضه و تقاضا متناسب با یکدیگر نشوند، نمی‌توان منحنی قیمت خودروها را نزولی کرد و هیچ بعید نیست با تداوم وضع فعلی، افزایش قیمت بیشتری گریبان بازار خودروی کشور را بگیرد.

قیمت حاشیه بازار محصولات ایران خودرو

ولی ایران خودرویی‌ها با توجه به اعمال سیاست قیمت‌گذاری در حاشیه بازار، دیگر محصولی کمتر از ۳۷ میلیون تومان ندارند. طبق لیست اعلامی، قیمت وانت آریسان با توجه به فرمول حاشیه بازار، به ۳۷ میلیون تومان رسیده و این خودرو ارزان‌ترین محصول ایران خودرو محسوب می‌شود. در میان محصولات سواری ولی کمترین قیمت به پژو ۴۰۵ جی آل ایکس مربوط می‌شود که ۵۳ میلیون تومان است. ایران خودرویی‌ها البته قیمت مدل دوگانه سوز ۴۰۵ را یک و نیم میلیون تومان بالاتر در نظر گرفته‌اند و این محصول هم اکنون ۵۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان قیمت دارد. در خانواده پژو ۲۰۶ هم قیمت تیپ ۲ به ۵۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسیده و برای تیپ ۵ آن هم باید ۶۷ میلیون تومان هزینه کرد.

ایران خودرو همچنین برای پژو ۲۰۷ دنده‌ای و اتومات هم به ترتیب قیمت ۸۴ میلیون تومان و ۱۰۶ میلیون تومان را در نظر گرفته است. در خانواده پژوپارس هم قیمت مدل سال و بنزینی این محصول به ۶۶ میلیون تومان افزایش یافته و برای پارس سال دوگانه‌سوز هم باید ۶۸ میلیون تومان هزینه کرد. پارس در مدل فول (ال‌ایکس اتوماتیک) هم از این پس قیمتی مساوی با ۸۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان دارد. ایران خودرو اما قیمت سمند را در مدل EF7 فول به ۶۱ میلیون تومان افزایش داده و سورن ELX هم ۸۰ میلیون و ۶۵۵ هزار تومان به فروش می‌رسد. در خانواده تندر هم ایران خودرو برای مدل E2 قیمت ۷۹ میلیون و ۴۲۰ هزار تومان را در نظر گرفته و تندر پلاس اتومات هم ۱۰۳ میلیون و ۵۵۰ هزار تومان قیمت دارد.

سری هم به رانا بزنیم، خودرویی که جزو کم تیراژهای ایران خودرو به شمار می‌رود. این محصول با توجه به فرمول حاشیه بازار، قیمتی مساوی با ۵۷ میلیون تومان پیدا کرده است. در مورد دنا هم ایران خودرویی‌ها قیمت مدل معمولی این محصول را ۷۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان در نظر گرفته‌اند، ولی برای مدل پلاس فول دنا باید ۱۰۹ میلیون تومان هزینه کرد. در نهایت قیمت سوزوکی گرندویتارا فول هم به ۲۷۸ میلیون تومان افزایش یافته و هایما S7 هم ۱۸۳ میلیون تومان است.

دنیای اقتصاد