همه‌چیز درباره تیک آف با ماشین

تیک آف یکی از اصطلاحات مرسوم برای فارسی زبانان عشق سرعت است. این کلمه (Take Off) در زبان انگلیسی برای لحظهٔ شروع پرواز هواپیما استفاده می‌شود.

تیک آف در خودروها برای جلب توجه، ایجاد هیجان، تولید دود، تولید صدا و در کل برای نمایش خودرو انجام می‌گیرد. یک تیک آف طولانی نشان دهندهٔ مهارت راننده و قدرت بالای خودرو است.

تیک آف چرا اتفاق می افتد؟

با توجه به عرض لاستیک، وزن روی چرخ، جنس آسفالت و … هر خودرویی می‌تواند مقدار خاصی قدرت را در لحظه شروع به حرکت متحمل شود. در حالی که قدرت پیشرانه به صورت لحظه‌ای به چرخ انتقال یابد برای چند ثانیه شاهد تیک آف خواهیم بود که عامل آن بیشتر بودن گشتاور چرخ از مقدار نیروی قابل انتقال به سطح است. با نزدیک شدن سرعت حرکت به سرعت چرخ، چسبندگی افزایش یافته و تیک آف تبدیل به حرکت می‌شود.

با چه خودرویی می‌توان تیک آف کرد؟

تقریبأ با تمام خودروها می‌توان تیک آف کرد ولی هرکدام روش مختص خود را دارند. نوع جعبه دنده، محور انتقال نیرو، و سیستم‌های کنترل پایداری، و هرزگردی عواملی هستند که باید برای تشخیص روش تیک آف بررسی شوند. بهترین خودروها برای تیک آف، خودرو اسپرت و قدرتمند با پیشرانه جلو و دیفرانسیل عقب هستند. خودروهای اسپرت دیفرانسیل جلو با ترمز دستی روی چرخ‌های عقب نیز مناسب هستند.

تاریخچه تیک آف به کجا بر می‌گردد؟

شاید بتوان گفت که اولین تیک آف های طولانی و قوی به وسیله خودروهای مسابقات درگ انجام می‌شد چرا که اتومبیل‌های عادی قدیمی قدرت لازم برای این کار را نداشتند. خودروهای درگ با استفاده از ترمز جلو خودرو را نگه داشته و لاستیک‌های عقب را برای چند لحظه کوتاه به حالت تیک آف می‌بردند تا لاستیک‌ها گرم شده و شروع حرکت سریع‌تر باشد. با قوی شدن خودروها از حدود ۶۰ سال پیش تیک آف با خودروهای عادی نیز برای نمایش دادن صورت می‌گرفت.

چگونه تیک آف کنیم؟

در خودروهای دنده‌ای کار خیلی ساده است. فقط لازم است کلاج را تا انتها گرفته، خودرو را در دنده قرار داده و گاز دهید سپس به طرز ناگهانی کلاج را رها کرده و بر گاز بیفزایید. در صورتی که خودرو دارای سیستم‌های کنترلی مانند DSC، TC و ESP است حتماً آن را خاموش کنید. در خودروهای اتوماتیک باید خودرو را در حالت N قرار داده و گاز دهید و سپس به صورت ناگهانی دنده را در حالت D قرار دهید. بعضی خودروهای اتوماتیک در صورت بالا بودن دور پیشرانه در دنده قرار نمی‌گیرند و یا دور پیشرانه را کاهش می‌دهند. در خودروهای بسیار قوی تخت گاز کردن برای انجام تیک آف کافی است. در خودروهای بسیار ضعیف نیز می‌توان با دنده عقب حرکت کرد سپس خودرو را به طرز ناگهانی در دنده یک گذاشته و پدال گاز را انتها نگه داشت.

چگونه بهتر تیک آف کنیم؟

برای تیک آف طولانی‌تر اولین و مهم‌ترین مسئله مهارت است. شما حتماً خودرو خود را شناخته و تمرین کنید. مقدار گاز اولیه قبل از رها کردن کلاج و سرعت رها کردن کلاج مهم هستند. راه‌های دیگر تیک آف طولانی با کاهش اصطکاک سطح ممکن می‌شوند.

برای مثال در سطح خیس تیک آف کنید، بر روی سطح موزاییک یا سیمان مانند کف پارکینگ‌ها این کار را بکنید. در خودروهایی که ترمز دستی و انتقال نیرو در دو محور متفاوت هستند با آزاد نکردن ترمز دستی می‌توان زمان تیک آف را افزایش داد. آخرین راه حل هم که تنها در حرکات نمایشی و محیط‌های کنترل شده انجام می‌شود ریختن روغن بر روی لاستیک و زمین است. این کار تیک آف های خیلی طولانی همراه با دود را ممکن می‌کند. این روش بسیار خطرناک است و تنها در حالت نمایشی انجام می‌شود چرا که به آتش گرفتن لاستیک می‌انجامد!

چطور برخی از خودروها تیک آف های خیلی طولانی می‌کنند؟

همان طور که مطرح شد مهارت راننده و قدرت خودرو فاکتورهای اساسی هستند ولی برخی رانندگان شیوه‌های جالبی برای نگهداشتن هرزگردی برای مدت طولانی پیدا کرده‌اند. برخی رانندگان با خودروهایی که ترمز دیسکی قوی در جلو و ترمز کاسه‌ای در عقب هستند از روش گاز و ترمز هم زمان استفاده می‌کنند. این شیوه که در خودروهای آمریکایی رایج است عبارت است از گاز دادن ناگهانی برای تولید تیک آف اولیه و سپس نگهداشتن پدال گاز تا انتها و پدال ترمز تا نصف. با این روش ترمزهای قوی جلو از حرکت خودرو جلوگیری می‌کنند و ترمزهای ضعیف عقب به چرخ‌های عقب اجازه چرخش سریع می‌دهند. در خودروهای قوی دیفرانسیل جلو نیز ترمزدستی قوی کشیده شده و سپس در دنده و با گاز زیاد کلاج رها می‌شود.

چرا در زمان تیک آف طولانی از لاستیک دود بلند می‌شود؟

چون سطح لاستیک و آسفالت با سرعت بالا روی یکدیگر کشیده شده و گرمای شدیدی تولید می‌شود. این دمای بالا موجب سوختن و دود شدن لاستیک می‌شود. در حرکات نمایشی که دود تولید شده بسیار زیاد است مایع مخصوصی روی چرخ ریخته می‌شود که با داغ شدن لاستیک بخار شده و حجم دود را خیلی زیاد می‌کند. با خودروهای قدرتمند می‌توان با تیک آف حرفه‌ای سطح آسفالت را نیز به دمایی رساند که قیر موجود در آن ذوب شده و بسوزد!

آیا تیک آف موجب حرکت سریع‌تر می‌شود؟

خیر، تعدادی به اشتباه تصور می‌کنند در شروع یک مسابقه، تیک آف موجب حرکت سریع‌تر می‌شود. فقط ویژگی تیک آف کمی گرم شدن لاستیک است که در مقایسه با زمان از دست رفته برای این حرکت ناچیز است. در مسابقات حرفه‌ای تمام سیستم‌های الکترونیکی و تمام مهارت راننده در این است که با هرزگردی ناچیز از حالت سکون خارج شود. برخی خودروهای اسپرت جدید آن چنان قوی هستند که حرکت بدون هرزگردی با آنها سخت است به همین دلیل کلیدی به نام Launch control در آن‌ها تعبیه شده است که راننده قبل از حرکت آن را فشار داده و سیستم‌های الکترونیکی خودرو مقدار گشتاوری که لاستیک می‌تواند متحمل شود را حساب کرده و به همان مقداراز پیشرانه گشتاور می‌گیرد تا تیک آف اتفاق نیفتد.

آیا هر نوع هرزگردی تیک آف نام دارد؟

خیر، تیک آف فقط به هرزگردی درآغاز حرکت گفته می‌شود. زمانی که هرزگردی در زمان حرکت و در خط مستقیم انجام شود (تعویض دنده در خودروهای قوی) به آن wheelspin گفته می‌شود. هنگامی که در پیچ و به صورت عمدی با استفاده از فرمان خلاف جهت و بازی با کلاج، خودرو هرزگردی طولانی کند به آن Drift گفته می‌شود. زمانی که در پیچ و به دلیل گاز دادن زیاد صورت بگیرد به آن Power slide گفته می‌شود که به حرکت عرضی خودرو می‌انجامد. اگر هرزگردی چرخ دردایره های حرکتی کوچک و با سرعت پایین انجام شود به آن Burnout می گویند.

آیا تیک آف به خودرو صدمه می زند؟

بله، تیک آف صدمات خیلی زیادی به خودرو وارد می‌کند. خراب شدن کلاج، آسیب دیدن شدید جعبه دنده، از بین رفتن لاستیک، شکستن دسته پیشرانه، آسیب دیدن پیشرانه و آسیب دیدن پلوس و دیفرانسیل تنها برخی از نمونه‌های مضر این حرکت هستند. در خودروهای سواری معمولی صدمات ناشی از این حرکت حتی با انجام یک بار این حرکت قابل لمس است. در برخی موارد خرابی آنی کلاج و جعبه دنده نیز مشاهده شده است. پس بهتر است این حرکت را در محیطی امن و با خودرویی قدرتمند و اسپرت انجام داد.

منبع: عصرنوین اتومبیل