بررسی کارنامه ۸ ماهه خودروسازان

رئیس‌ جمهور در راستای جهش تولید خودرو به وزیر صمت ماموریت داده است، طرح افزایش تیراژ در گروه های خودروساز را به ستاد اقتصادی دولت ارائه کند. درخواست حسن روحانی در وضعیتی مطرح است که انتشار آمار تولید آبان‌ ماه خودروسازان از افت تیراژ نسبت به مهرماه حکایت دارد و همچنین کارنامه ۸ ماهه تولید هم عدم تحقق «برنامه حداقلی» را نشان می‌دهد. با توجه به زیان انباشته و ضرر تولید به واسطه «قیمت‌گذاری دستوری»، به‌نظر می‌رسد هیچ طرحی جز «آزادسازی قیمت» نتواند مسیر رشد تولید در شرکت‌های خودروساز را احیا کند.

سرعت رشد تجمعی تولید سواری‌ها در آبان کاهشی شد.  براساس صورت‌های مالی ماهانه سه خودروساز بزرگ کشور به بورس، از ابتدای سال‌جاری تولید تجمعی  محصولات سواری روند صعودی به خود گرفته بود، این در وضعیتی است که آمار آبان ماه گویای کاهش سرعت تولید در گروه های خودروساز است. براساس مستندات سایت کدال، سه خودروساز بزرگ کشور تا پایان آبان ماه سال‌جاری در مجموع ۵۴۴ هزار و ۲۷ دستگاه محصولات سواری تولید کرده‌اند که این تعداد تولید در مقایسه با آمار تجمعی تا پایان آبان سال گذشته حکایت از رشد ۱۰ درصدی دارد. این آمار منهای تولید وانت در خودروسازی‌ها است و اگر تولید وانت در ایران خودرو و سایپا را به آمار سواری‌ها اضافه کنیم در قیاس با آبان سال اخیر تولید رشد ۱۲ درصدی را به خود خواهد دید. با احتساب وانت‌ها تولید در هشتمین ماه از سال‌جاری به ۵۶۶ هزار و ۸۴۴ دستگاه می‌رسد. در این بین ایران خودرویی‌ها تا پایان آبان ماه امسال توانسته‌اند ۲۸۶ هزار و ۹۲۶ دستگاه از محصولات سواری تولید کنند که این میزان تولید در مقایسه با آمار سال اخیر در همین بازه زمانی از رشد ۵/ ۳۶ درصدی حکایت دارد. آبی‌های جاده مخصوص تا پایان آبان ۹۸ در مجموع ۲۱۰ هزار و ۳۵۰دستگاه خودروی سواری تولید کرده بودند.

دیگر خودروساز بزرگ کشور یعنی خودروسازی سایپا هم تا پایان هشتمین ماه از سال‌ جاری ۱۹۱ هزار و ۲۵ دستگاه خودروی سواری را در خطوط تولید خود نهایی کرده که این آمار نسبت به مدت مشابه سال اخیر از افت ۴/ ۱۳ درصدی تولید در این شرکت خبر می‌دهد. تولید  محصولات سواری سایپا تا پایان  آبان سال اخیر ۲۲۰ هزار و ۸۱۰ دستگاه برآورد شده بود. اما سومین خودروساز کشور یعنی پارس خودرو هم در ۸ ماهه سال‌جاری ۶۶ هزار و ۷۶ دستگاه محصول سواری تولید کرده، این در وضعیتی است که با احتساب تولید ۶۱ هزار و ۷۱۷ دستگاهی تا پایان آبان ۹۸، این شرکت رشد ۷ درصدی به خود می‌بیند. اما رشد ۱۰ درصدی تولید آبان  در حالی محقق شده که خودروسازان در آمار ماهانه تولید،  افت کرده‌اند به صورتی که تولید آبان نسبت به مهر روند نزولی به خود گرفته است. حال آنکه تولید مهرماه نسبت به شهریور امسال هم باز هم افت را به خود دیده است.کاهش سرعت تجمعی تولید و همچنین روند نزولی ماهانه در وضعیتی است که طبق برنامه وزارت صمت، خودروسازان تا پایان سال ‌جاری به‌طور میانگین باید یک میلیون و ۱۰۰ هزار دستگاه خودرو تولید کنند. حال با توجه به روند نزولی ماهانه و کاهش سرعت تجمعی تولید به‌نظر می‌رسد خودروسازان راه دشواری تا تولید یک میلیون و ۱۰۰ هزار دستگاهی مورد نظر سیاست‌گذار خودرویی پیش رو داشته باشند. در این بین آمارهای کدال گویای این نکته است که  با نزدیکی هزینه تولید و قیمت فروش که به واسطه سه مجوز افزایش قیمت شورای رقابت در سال‌جاری انجام گرفته، خودروسازان توانسته‌اند با تامین نقدینگی مورد نیاز، تولید را افزایش دهند. این نکته سیگنال مثبتی است در راستای برنامه‌ریزی سیاست‌گذار خودرویی که همچنان بر قیمت‌گذاری دستوری خودرو تکیه دارد.

آنچه مشخص است خودروساز در دو سال اخیر برخلاف هزینه نهاده‌های تولید، مجبور به فروش محصولات خود با قیمت‌گذاری دستوری بوده که این امر منجر به زیان انباشته و ضرر تولید شده است. در این بین زیان تولید از یکسو منجر به کمبود نقدینگی در شرکت‌های تولیدکننده شد و از طرف دیگر افت تولید را در پی داشت، این در شرایطی است که با وضعیت ایجاد شده، سیاست‌گذار خودرویی به‌دنبال کاهش التهابات بازار با وضع دستورالعمل و فشار به خودروساز برای افزایش تولید بود. با این حال با اخذ مجوز افزایش قیمت طی سه مرحله، تولید تا حدودی سرو سامان گرفت حال آنکه با توجه به فاصله قیمتی کارخانه تا بازار، صعود تولید نتوانست چندان از آشفتگی بازار بکاهد.

در این بین بسیاری از کارشناسان با توجه به ماموریت حسن روحانی، رئیس‌جمهور به وزیر صمت مبنی بر جهش تولید خودرو پیشنهاد می‌کنند از فرصت نزول قیمت‌ها در بازار به واسطه کاهش تورم انتظاری و ریسک‌های غیراقتصادی، استفاده کرده و با حذف قیمت‌گذاری دستوری در گروه های خودروساز و تعیین قیمت براساس مکانیزم عرضه و تقاضا، به حذف دلالی و سفته‌بازی در بازار کمک کند  و رشد تولید در گروه های خودروساز را هم تداوم بخشد.

جزئیات تولید خودروسازان

از جزئیات آمار تولید پرتیراژترین خودروساز کشور آغاز می‌کنیم.  ایران‌خودرویی‌ها تا پایان آبان ۹۹ توانسته‌اند تولید ۲۰۹ هزار و ۶۰۹ دستگاه از محصولات خانواده پژو را نهایی کنند.

بنابراین همچنان این خانواده بیشترین سهم را در سبد تولیدی این خودروساز به خود اختصاص داده است. تولید خانواده پژو تا پایان آبان ۹۹ در مقایسه با تولید آن در سال اخیر از رشد تولید ۴۲ درصدی حکایت دارد. دنا بعد از خانواده پژو در رتبه دوم به لحاظ تیراژ تولید قرار دارد. تا پایان آبان‌ماه امسال در مجموع ۳۴ هزار و ۵۰۶ دستگاه انواع دنا در ایران‌خودرو تولید شده است. این میزان تولید در مقایسه با آمار تولید این خودروساز در همین بازه زمانی در سال اخیر رشد تولید ۹۳ درصدی را نشان می‌دهد.

خانواده سمند هم در پایان آبان‌ امسال رتبه سوم را در جدول تیراژ تولید آبی‌های جاده مخصوص به خود اختصاص داده است.

تا پایان آبان ۹۹ در مجموع ۳۲ هزار و ۵۳۲ دستگاه از محصولات این خانواده در خطوط تولید تکمیل شده است. این میزان تولید خانواده سمند در مقایسه با آمار سال اخیر از رشد تولید ۵/ ۱۳ درصدی خبر می‌دهد. رتبه چهارم جدول تیراژ ایران‌خودرو هم در اختیار رانا است.

ایران‌خودرو تا پایان آبان‌ماه امسال در مجموع ۶ هزار و ۸۱۹ دستگاه رانا تولید کرده است. این تعداد تولید در مقابل تیراژ تولید سال گذشته این محصول تا پایان آبان ۹۸ از رشد بیش از ۵۸ درصدی حکایت دارد. تا پایان آبان‌ماه سال اخیر تولید ۴ هزار و ۳۰۸ دستگاه رانا قطعی شده بود.

هایما محصول مونتاژی ایران‌خودرو تا پایان آبان‌ماه ۹۹ با تولید ۳ هزار و ۱۹۶ دستگاه رتبه پنجم جدول تیراژ را به خود اختصاص داده است. آبی‌های جاده مخصوص تا پایان آبان گذشته ۳ هزار و ۷۳۴ دستگاه هایما تولید کردند.

مقایسه این دو عدد نشان ‌دهنده افت تولید ۵/ ۱۴ درصدی این محصول مونتاژی چینی در خطوط تولید این خودروساز است. نکته قابل تامل در ارتباط با تولید هایما این است که ایران‌خودرو در آبان‌ماه امسال تنها یک دستگاه از این خانواده را تولید کرده است.

این به معنای توقف تولید این محصول مونتاژی در خطوط تولید این خودروساز است. پژو ۲۰۰۸ دیگر محصول مونتاژی ایران‌خودرو رتبه ۶ را به خود اختصاص داده است. این خودروساز تا پایان آبان‌ماه امسال در مجموع ۱۷۰ دستگاه از این محصول مونتاژی فرانسوی را تولید کرده است.

این میزان تولید در مقایسه با تولید سال اخیر در همین بازه زمانی کاهش تولید ۵/ ۹۶ درصدی را نشان می‌دهد.

دانگ فنگ دیگر محصول مونتاژی هم در قعر جدول تیراژ ایران‌خودرو تا پایان آبان ۹۹ قرار دارد. ایران‌خودرویی‌ها در بازه زمانی ذکر شده تنها ۹۴ دستگاه از این خودرو را تولید کرده‌اند.

این تعداد در مقایسه با تولید ۲ هزار و ۱۳۱ دستگاهی تا پایان آبان سال اخیر از کاهش ۵/ ۹۵ درصدی خبر می‌دهد. حال به سراغ خودروسازی سایپا می‌رویم.

در جدول تیراژ نه چندان شلوغ این خودروساز تا پایان آبان‌ماه خانواده تیبا صدرنشین است. نارنجی‌های جاده مخصوص توانسته‌اند در پایان هشتمین ماه از سال‌جاری ۱۴۰ هزار و ۵۵۹ دستگاه از این خانواده را تولید کنند. این میزان تولید در مقایسه با تولید ۱۰۳ هزار و ۸۴۷ دستگاهی این خانواده تا پایان آبان سال گذشته نشان‌دهنده رشد تولید بیش از ۳۵ درصد است. پراید دیگر محصول تولیدی سایپا که این روزها تولیدش متوقف شده در رتبه دوم جدول تیراژ تا پایان آبان ۹۹ قرار دارد. سایپایی‌ها تا پایان هشتمین ماه از سال‌جاری ۵۰ هزار و ۴۱۳ دستگاه انواع پراید (به جز مدل وانت از این خودرو) را تولید کرده‌اند. این خودروساز سال گذشته در همین بازه زمانی توانسته بود تولید ۱۰۸ هزار و ۱۳۰ دستگاه از خانواده پراید را نهایی کند. بنابراین این محصول که زمانی لقب پرتیراژ‌ترین خودروی کشور را یدک می‌کشید در پایان هشتمین ماه از سال‌جاری در مقایسه با آمار تولید آن تا پایان آبان ۹۸ افت تولید بیش از ۵۳ درصدی را در کارنامه سایپا به نام خود ثبت کرده است. تولید پراید  در مردادماه متوقف شد.

اما خودروسازی سایپا همچنان به تولید وانت پراید ادامه می‌دهد و تا پایان آبان ۹۹ توانسته ۱۸ هزار و ۵۰۹ دستگاه از این خودرو را در خطوط تولید خود تکمیل کند. بر اساس آمارهای منتشر شده در سایت کدال نارنجی‌های جاده مخصوص از این ماه تولید شاهین را هم به آمارهای خود اضافه کرده‌اند. بر اساس ادعای خودروسازی سایپا تا پایان آبان‌ سال‌جاری ۳۰ دستگاه شاهین در خطوط تولید این خودروساز نهایی شده است که تمامی آنها مربوط به آبان بوده است. سراتو، آریو و چانگان هم همچنان تولیدشان در این خودروسازی متوقف است. حال نگاهی می‌اندازیم به جزئیات تولید پارس‌ خودرو که عنوان سومین خودروساز بزرگ کشور را یدک می‌کشد.

در جدول تولید این خودروساز گروه Q200 شامل کوییک R و R پلاس در صدر قرار دارد.

پارس‌خودرویی‌ها تا پایان آبان‌ ماه امسال توانسته‌اند ۲۶ هزار و ۶۸۷ دستگاه از محصولات این گروه را تولید کنند. این میزان تولید در مقایسه با تولید ۵۰۱ دستگاهی که پارس‌خودرو تا پایان آبان‌ماه ۹۸ تولید کرده است از رشد تولید ۵ هزار و ۲۲۶ درصدی خبر می‌دهد. رتبه دوم جدول تیراژ پارس‌خودرو هم در اختیار خانواده X100 یا همان پراید قرار دارد. این خودروساز پیش‌تر به‌صورت حق‌العمل‌کاری برای سایپا، پراید مونتاژ می‌کرد.

پارس‌خودرویی‌ها تا پایان آبان گذشته توانسته بودند ۵۸ هزار و ۹۷ دستگاه پراید مونتاژ کنند. مونتاژ پراید در این خودروساز تا پایان آبان‌ماه سال‌جاری با افت بیش از ۵۹ درصدی روبه‌رو شده است. کوییک معمولی هم در رتبه سوم جدول تیراژ پارس ‌خودرو قرار دارد.

تا پایان آبان امسال ۵ هزار و ۷۶۲ دستگاه کوییک معمولی در خطوط تولید این خودروساز تکمیل شده است. این محصول سال پیش جایی در خطوط تولید پارس‌ خودرو نداشت.

گروه S200 یا همان ساینا هم در رتبه بعدی قرار دارد. پارس‌ خودرویی‌ها تا پایان آبان‌ماه سال‌ جاری ۳ هزار و ۹۰۷ دستگاه از این محصول را تولید کرده‌اند. این محصول سال گذشته در همین بازه زمانی تنها ۶ دستگاه از آن تولید شده بود. از دو محصول مونتاژی پارس‌خودرو یعنی خانواده رنو و برلیانس هم طی هشت ماهی که از سال ‌جاری گذشته به ترتیب ۲ هزار و ۹۶۳ دستگاه و ۳ هزار و ۵۴ دستگاه تولید شده است.

در حالی که تولید خانواده رنو در پارس‌خودرو متوقف شده است، طی یک ماهه آبان شاهد تولید ۲۲۹ دستگاه از محصولات خانواده برلیانس در خطوط تولید این خودروساز بوده‌ایم.

دنیای اقتصاد