رشد قیمت خودروها در فروردین ماه ۱۴۰۱

بازار خودرو سال ۱۴۰۱ را توفانی آغاز کرد و طی حدود ۱۰ روزی که از تعطیلات می‌گذرد قیمت خودروهای داخلی به طور میانگین حدود ۴‌درصد رشد کرده است.

سعید موتمنی رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو، رشد نرخ ارز، بلاتکلیفی احیای برجام و تداوم ممنوعیت ورود خودرو به کشور را مهم‌ترین عوامل صعودی شدن قیمت در ۱۰ روز گذشته می‌خواند. به اعتقاد موتمنی چنانچه تغییری در مولفه‌های اثرگذار روی قیمت خودرو ایجاد نشود بازار پتانسیل افزایش بیشتر قیمت‌ها در آینده نزدیک را نیز دارد. اما چه شد که بازار آرام اسفند ۱۴۰۰ به ناگاه در فروردین ماه امسال چنین متلاطم شد و نمودار قیمت‌ها روند صعودی به خود گرفت؟ در این ارتباط می‌توان به ۶ دلیل عمده اشاره کرد. افزایش نرخ ارز همچنان روی قیمت خودرو در بازار اثرگذار است و می‌توان رشد نرخ ارز را به عنوان مهم‌ترین دلیل در ارتباط با افزایش قیمت خودرو مورد توجه قرار داد.

نرخ ارز از زمان بازگشت تحریم‌ها در اواسط مرداد ۹۷ تاکنون به نوعی تبدیل به قطب نمای قیمت خودرو در بازار شده و فعالان بازار پیش از اعلام قیمت‌ها ابتدا تابلوی صرافی‌ها را رصد می‌کنند. بر این اساس نرخ ارز روز گذشته به ۲۸‌هزار تومان رسید که این موضوع منجر به افزایشی شدن قیمت‌ها در بازار شد. اما در کنار افزایش نرخ ارز، کمبود عرضه از سوی شرکت‌های خودروساز نیز رشد قیمت‌ها در بازار را کلید زده است. آنچه مشخص است در فروردین ماه به دلیل تعطیلات ۱۳ روزه شرکت‌های خودروساز، عرضه متوقف یا تعداد اندکی خودرو روانه بازار می‌شود که همین امر کمبود خودرو در اولین ماه از سال را بیش از گذشته نمایان می‌کند.

البته از بازار خودرو خبر می‌رسد علاوه بر کاهش عرضه از سوی شرکت‌های خودروساز، فروشندگانی که در اسفندماه در بازار حضور داشتند و به دنبال مشتری می‌گشتند با شروع سال ۱۴۰۱ به نوعی از فروش خودروی خود منصرف شده و به انتظار نشستند تا ببینند سمت و سوی قیمت در بازار چه می‌شود. افزایش نرخ ارز و ورود آن به کانال ۲۸‌هزار تومانی بی‌تردید روی تصمیم فروشندگان در بازار اثرگذار بوده است.

بنابراین می‌توان کاهش عرضه در بازار را به عنوان دلیل دوم افزایش قیمت خودرو در بازه ۱۰ روزه‌ای که از سال ۱۴۰۱ می‌گذرد موردتوجه قرار داد. اما در کنار تبعات افزایش نرخ ارز، مشخص نبودن نتیجه مذاکرات وین نیز مزید بر علت شده تا فروشندگان انگیزه خود را برای فروش خودرو از دست بدهند. در اسفندماه اخبار مثبتی از وین مخابره می‌شد و این گمانه در میان فعالان بازار وجود داشت که توافقنامه وین به زودی میان تیم مذاکره‌کننده ایران با گروه ۱+۴ به امضا می‌رسد.

این به آن معنا بود که ابرهای تیره تحریم از افق اقتصادی کشور کنار می‌رود و اقتصاد کشور به ریل اصلی خود بازخواهد گشت. به نظر می‌رسد هرچه زمان بیشتری برای امضای توافقنامه طی شود، دیدگاه تورم انتظاری در میان دو طرف عرضه و تقاضا تشدید شده و این اتفاق می‌تواند به افزایش قیمت خودرو در بازار دامن بزند.

بنابراین سومین دلیل برای صعودی شدن نمودار قیمت خودرو در بازار را باید در بلاتکلیفی امضای توافقنامه وین جست‌وجو کرد. البته افزایش تورم انتظاری تنها روی طرف عرضه تاثیر نمی‌گذارد و طرف تقاضا را نیز تحریک می‌کند. در اسفندماه بازار خودرو به دلیل حضور پیدا نکردن طرف تقاضا به نوعی در رکود فرو رفته بود.

در آخرین ماه از سال ۱۴۰۰ با توجه به اخباری که از روند مذاکرات وین مخابره می‌شد این تفکر که امضای توافقنامه بیش از هر زمان دیگری محتمل است در میان مشتریان طرفداران زیادی داشت. نهایی شدن مذاکرات و انتظار برای شنیدن خبر امضای توافقنامه پای مشتریان را برای ورود به بازار شُل می‌کرد.

مشتریان در تعطیلات نوروز نیز همچنان پیگیر اخبار مخابره شده از وین بودند اما هر‌چه به پایان تعطیلات نوروز نزدیک شدیم امید مشتریان برای به سرانجام رسیدن مذاکرات و اعلام زمان امضای توافقنامه احیای برجام رنگ باخت، بنابراین مشتریان به تدریج بعد از پایان تعطیلات نوروز و آغاز به کار رسمی بازار، راه بازار را در پیش گرفتند تا خودروی موردنظر خود را خریداری کنند. هرچند فعالان بازار معتقدند که ورود مشتریان هنوز به میزانی نرسیده که بتوانیم از رونق بازار خودرو سخن بگوییم اما به نسبت اسفندماه گذشته مشتری بیشتری در بازار دیده می‌شود. بنابراین سنگین شدن کفه متقاضیان در بازار را باید به عنوان چهارمین دلیل رشد قیمت خودرو قلمداد کرد.

از سوی دیگر اعلام برنامه خودروسازان برای تغییر در سبد محصولاتی خود و حذف برخی از خودروهایی که به نوعی کف قیمت بازار را تشکیل می‌دهند از یک طرف و مشخص نبودن جایگزین این محصولات از طرف دیگر را نیز می‌توان به عنوان دلیل پنجم افزایشی شدن قیمت خودرو عنوان کرد. آن طورکه دو خودروساز بزرگ کشور اعلام کردند در سال ۱۴۰۱ شاهد حذف سمند، پژو ۴۰۵ و تیبا از سبد محصولاتی دو خودروساز بزرگ کشور هستیم اما همچنان خبری از محصولات جایگزین خودروهای حذف شده نیست. با توجه به اینکه این خودروها کف قیمت خودرو را در مبدا تشکیل می‌دهند بعید است خودروسازان جای خالی آنها را با خودروهای هم قیمت پر کنند و به احتمال قوی به سمت عرضه بیشتر خودروهای گران خود حرکت می‌کنند.

رضا فاطمی‌امین وزیر صمت دولت سیزدهم از زمانی که سکان هدایت این وزارتخانه را در دست گرفته وعده‌های زیادی در ارتباط با تیراژ تولید، افزایش عرضه و کاهش قیمت خودرو مطرح کرده است اما دو طرف عرضه و تقاضا همچنان نشانه‌ای از عملیاتی شدن وعده‌های مطرح شده از سوی سیاستگذار خودرویی درباره افزایش تیراژ تولید و کاهش قیمت نمی‌بینند. بدبینی به تحقق قول‌های مطرح شده در میان طرف عرضه و تقاضا طرفداران زیادی دارد بنابراین می‌توان تفکر عملیاتی نشدن وعده‌های مطرح شده را به عنوان دلیل ششم افزایش قیمت قلمداد کرد.

قیمت خودرو در بازه یک ساله
براساس آمار منتشر شده توسط سایت نیازمندی‌های آنلاین «دیوار» قیمت خودرو در فروردین ۱۴۰۱ در مقایسه با فروردین ۱۴۰۰ به‌طور میانگین حدود ۲۹‌درصد رشد کرده‌است. این افزایش قیمت در بازه یک ساله در شرایطی رقم خورده است که از نیمه سال گذشته با جابه‌جایی در راس هرم اجرایی کشور، دولت سیزدهم جای دولت دوازدهم قرار گرفت. این جابه‌جایی امیدهایی را در ارتباط با بهبود وضعیت تولید و عرضه خودرو به وجود آورد.

وعده‌های سیاستگذار خودرویی در ارتباط با افزایش تیراژ تولید و عرضه خودرو به بازار، کاهش قیمت تمام شده خودرو در مبدا، بهبود کیفیت محصولات تولیدی و حذف تدریجی قرعه‌کشی از طرح‌های فروش خودروسازان چشم‌انداز روشنی در خودروسازی کشور ایجاد کرد.

دولت سیزدهم در حالی وعده‌های متعددی را مطرح می‌کرد که هرچه بیشتر به پایان سال ۱۴۰۰ نزدیک می‌شدیم کمتر نشانه‌ای از تحقق این وعده‌ها مشاهده می‌شد. به طور مثال سیاستگذار خودرو وعده تولید یک‌میلیون و ۱۰۰‌هزار دستگاهی را تا پایان سال گذشته داد. اما آمارهای منتشر شده از سوی وزارت صمت در ارتباط با تولید خودرو گویای این نکته بود که نه‌تنها تولید یک‌میلیون و ۱۰۰‌هزار دستگاه خودرو محقق نشده بلکه شاهد افت تولیدی حدود ۳‌درصدی در پایان سال ۱۴۰۰ در قیاس با تولید انجام شده درسال ۹۹ بودیم.

بی‌تردید بخشی از افزایش ۲۹‌درصدی قیمت خودرو در بازار طی یک سال گذشته را باید به حساب عملکرد دولت سیزدهم نوشت. بنابراین مشخص است که به‌رغم وعده‌های داده شده سیاستگذار خودرویی نه‌تنها در مهار قیمت خودرو در بازار ناکام بوده بلکه مجوز افزایش ۱۸‌درصدی قیمت نیز به خودروسازان داده شد. با توجه به عملکردی که سیاستگذار جدید خودرویی از زمانی که روی کار آمده از خود به جای گذاشته این گمانه در میان دو طرف عرضه و تقاضا تقویت شده که وعده‌های مطرح شده برای سال ۱۴۰۱ نیز محلی از اعراب ندارد.

قیمت خودرو در بازار
افزایش حدود ۴‌درصدی خودروهای داخلی در بازه زمانی ۱۰ روزه از آغاز به کار رسمی بازار در سال‌جاری نشان می‌دهد قیمت خودروهای داخلی برای فتح قله‌های جدید خیز برداشته است. به اعتقاد برخی کارشناسان فتح این قله‌ها با توجه به شرایط حاکم بر کلان اقتصاد کشور و بازار خودرو چندان دور از ذهن نبود. حال سری به بازار خودرو بزنیم و ببنیم قیمت‌ها چه تغییراتی را به خود دیده‌اند.

پراید ۱۳۱ در اولین روز کاری بازار از سوی فروشندگان با قیمت حدود ۱۷۱‌میلیون تومان عرضه شد اما این خودرو طی ۱۰ روز رشد ۵‌میلیون تومانی قیمت را تجربه کرد بنابراین شاهد هستیم که قیمت پراید ۱۳۱ حدود ۵/ ۳درصد در بازه زمانی یاد شده رشد کرده است. پراید ۱۱۱ نیز با ثبت قیمت ۱۹۵‌میلیون تومان در هفته چهارم فروردین خود را به نزدیکی‌های قله ۲۰۰‌میلیون تومانی نزدیک کرده است. درج قیمت یاد شده در حالی است که این خودروی پرطرفدار سال‌جاری را با قیمتی حدود ۱۸۸‌میلیون تومان آغاز کرده بود. بنابراین این خودرو نیز رشد ۳‌درصدی را به خود دیده است.

پژو ۲۰۶ تیپ دو در بازه زمانی یاد شده حدود ۶‌درصد افزایش قیمت را در کارنامه خود ثبت کرده است. این خودرو در اوایل هفته سوم فروردین ماه با قیمت حدود ۲۶۶‌میلیون تومان در بازار حضور داشت اما روز گذشته با قیمتی حدود ۲۸۲‌میلیون تومان در بازار داد و ستد شد. قیمت مدل ۱۴۰۱ همین خودرو نیز از سوی فروشندگان حدود ۲۹۲‌میلیون تومان اعلام شده است.

قیمت پژو پارس LX نیز همپای پژو ۲۰۶ تیپ دو رشد کرده است. این خودرو در حال حاضر با قیمت ۳۵۰‌میلیون تومان در دسترس خریداران است. بنابراین این خودرو طی حدود ۱۰ روز، ۲۰‌میلیون تومان رشد قیمت را به خود دیده است. مدل ۱۴۰۱ پژو پارس LX نیز در بازار ۳۶۵‌میلیون تومان قیمت خورده است. تیبا صندوقدار با پرداخت حدود ۱۸۷‌میلیون تومان قابل خریداری است. بنابراین این خودرو در بازه زمانی یاد شده حدود ۵/ ۵‌درصد رشد قیمت را به خود دیده است. مدل هاچ بک (بدون صندوق) این خودرو نیز از سوی فروشندگان با قیمت حدود ۱۹۲‌میلیون تومان عرضه شده بنابراین حدود ۵‌درصد رشد قیمت را در فاصله ۱۰ روزه از آغاز به کار رسمی بازار، تجربه کرده است.