دلیل نوسان قیمت خودروهای پرفروش داخلی

اگر خریدار ماشین باشید، حتماً لیست قیمت خودروها را به‌صورت منظم مرور می‌کنید. قیمت ماشین صفر در بازار طی سالیان اخیر نوسانات شدیدی داشته است. قیمت خودرو صفر داخلی هر هفته با تغییر روبروست. به صورتی که خرید ماشین در بازار ایران را با ریسک‌های زیادی مواجه کرده است.

از طرفی نیز برخی افراد با فروش خودرو صفر و کارکرده، بازاری را برای خود راه انداخته‌اند. قیمت ماشین امروز با هفتۀ بعد متفاوت است و این پدیدۀ جالبی نیست. موضوعی داغ است که تبعات آن را همۀ ما شاهد هستیم.

چه در کار خرید خودرو کارکرده باشید یا نه، این مسئله‌ای نیست که بشود به سادگی از آن گذشت. چرا که اثرات خود را در جاهای دیگری از زندگی اجتماعی و اقتصادی ما نشان می‌دهد. اما واقعاً دلیل آن چیست؟ چرا هر قیمت خرید و فروش خودرو دست دوم و نو تا این حد نوسان دارد؟ از طرفی چرا خودروهای پرفروش داخلی نوسان قیمت بیشتری دارند؟ در ادامه سعی داریم تا برخی از دلایل عمدۀ این پدیده را به صورت مختصر بررسی کنیم.

مروری بر دلایل تغییر قیمت خودرو صفر داخلی

همانطور که می‌دانیم خرید خودرو در بازار خرید و فروش ماشین در ایران  به شکلی سرسام‌آور با پیچیدگی مواجه شده است. تحریم‌هایی که طی سالیان اخیر گریبان‌گیر اقتصاد و روابط بین‌الملل بوده‌اند به شکلی جدی خود را در این مسئله نشان داده‌اند. اما این همۀ دلیل افزایش قیمت نیست. هرچند که یکی از دلایل مهم آن همین است. اتفاقاتی که در بازار خودرو ایران در حال رخ دادن هستند چیزی فراتر از این است.

خرید ماشین دست دوم و معاملات آن تا حد زیادی وابسته با بنگاه‌ها شده است. سیاست قیمت‌گذاری صحیح وجود ندارد و شرکت‌های سازندۀ خودرو نیز نتوانسته‌اند پاسخی برای این سؤال بیابند. رئیس اتحادیۀ نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو تهران با اعلام بر ادامۀ رکود و نوسان در بازار خودرو، این مسئله را تا حد زیادی ناشی از نوسانات بازار ارز می‌داند.

ورود نرخ دلار به کانال ۳۰ هزار تومان

از روزی که نرخ دلار به کانال۳۰ هزار تومان وارد شده است، جنب‌وجوش شدیدی در قیمت بازار خودرو ایران آغاز شد. طی یک تا دو هفتۀ اخیر، قیمت خودروهای پرفروش داخلی به میزان حداقل ۷ میلیون تومان افزایش یافته است. برخی از خودروهایی که تولیدات محدود دارند نیز با رکوردشکنی در این زمینه روبرو بوده‌اند.

به طوری که طی تنها ۲۴ ساعت، افزایش قیمت بیش از ۱۰ میلیون تومان داشته‌اند. رئیس انجمن صنایع همگن نیرومحرکه و قطعه‌سازان خودرو نیز در این باره اظهارات مشابهی داشته است. محمدرضا نجفی‌منش، نرخ خرید و فروش خودرو صفر و کارکرده را در ارتباط مستقیم با قیمت دلار دانست. بنابراین، از آنجا که نرخ دلار در سالیان اخیر همواره با افزایش روبرو بوده است باید انتظار افزایش قیمت خودرو را نیز داشت.

نوسانات بازار ارز

در مصاحبۀ سعید موتمنی با شبکه‌های خبرگزاری کشور، اطلاعاتی از این بابت ارائه شد. وی یکی از دلایل اصلی نوسانات خودروهای پرفروش و عدم ثبات بازار را ناشی از بی‌ثباتی بازار ارز دانست. بدین ترتیب که تا ثبات یافتن این بازار و رفع نوسانات آن، همچنان با بالا و پایین شدن قیمت خودرو نیز مواجه خواهیم بود.

همچنین که تا آن زمان، حتی با کاهش قیمت خودرو نیز معامله‌گران همچنان تمایل چندانی به خرید و فروش ماشین کارکرده و نو نخواهند داشت. به خصوص که نوسانات ارزی، بحث‌های بسیاری در مورد آیندۀ بازار خودرو و نوسانات آن به وجود خواهد آورد. با این حال می‌توان امید داشت که با تثبیت نرخ ارز در قیمت و کانالی مشخص به مدت چند هفته، معاملات خودرو نیز از سر گرفته شوند.

دفاتر فروش و تعیین قیمت توسط آنان

نایب رئیس اتحادیۀ نمایشگاه‌داران خودرو در این زمینه اظهارات متفاوت‌تری ارائه کرده است. به‌هم‌ریختگی اوضاع بازار و رشد قیمت‌ها تا حد زیادی وابسته به بازار نیز شده است. عدم تحویل به موقع خودروها به ثبت‌نام‌کنندگان نیز یکی از دلایل اصلی افزایش قیمت خودروست.

فشاری که در دوران تحریم بر صنعت خودروسازی کشور وارد شد قابل چشم‌پوشی نیست. تولیدکنندگان با چالش‌های متفاوت و زیادی در این زمینه روبرو هستند. توزیع قطره‌چکانی خودرو توسط شرکت‌ها یکی از دلایل دیگری است که بر نوسانات خودروهای پرفروش تأثیر داشته است.

چرا که سازندگان خودرو در هنگام مواجه با درخواست‌های زیاد برای خرید یک مدل خودرو، امکان تولید سریع آن را ندارند. به همین دلیل، دفاتر فروش خودرو نیز منجر به افزایش و نوسان قیمت خودرو به منظور جلوگیری از متحمل شدن ضرر و زیان هستند.

این همان نقطه‌ای است که قیمت خودرو، تورم، نرخ ارز و صنایع تولید به هم گره خورده‌اند. به این ترتیب اگر خودروسازان بتوانند نسبت به روند ثبت‌نام، تولید و تحویل خودرو به شکل مؤثرتری عمل کنند روند افزایش یا کاهش قیمت‌ها به ثبات بیشتری خواهد رسید.

تأثیرات عملکرد نمایشگاه‌داران و تولیدکنندگان

اسد کرمی، نایب رئیس اتحادیۀ نمایشگران خودرو از روند عملکرد نمایشگاه‌داران گفت. به گفتۀ وی، نمایشگاه‌داران هیچ تأثیری بر قیمت خودرو در بازار ندارند. در واقع آنان اصلاً نمی‌توانند تعیین‌ کنندۀ قیمت خودرو در بازار باشند. چرا که موجودی خودروی آنان به شکلی نیست که بتوانند چاره‌ای در این زمینه بیندیشند.

دفاتر موجود برای خرید و فروش خودرو در تهران به بیش از ۲ هزار مورد می‌رسند. بنابراین نبض بازار را می‌توان در دست این دفاتر دانست. نمایشگاه‌داران خودرو نیز چاره‌ای جز همکاری و هماهنگی با آنان ندارند.

از طرف دیگر، بازار خودرو ایران تشنۀ تولید داخلی است. هرچند که تولیدکنندگان خبر از افزایش ۶ تا ۱۰ درصدی تولیدات خود می‌دهند اما کارشناسان نظر متفاوتی دارند. از سال ۹۷ به بعد با کاهش ۵۰ درصدی تولید خودرو روبرو بوده‌ایم. از همان سال تا کنون نیز تولید بیش از یک میلیون خودرو محقق نشده است.

بنابراین می‌توان اینگونه گفت که محقق شدن تولیدات معوقه می‌تواند به کاهش قیمت خودرو در این زمینه کمک زیادی کند. شرکت‌های خودروسازی به دنبال افزایش تولید هستند. راه رسیدن به این هدف نیز استفاده از تولیدات داخلی و خودکفایی در تأمین مواد اولیه و قطعات مورد نیاز است.

جمع‌بندی؛ شرط تعادل قیمت خودرو از نظر کارشناسان

افزایش قیمت خودرو و به خصوص خودروهای پرفروش داخلی بیش از هر چیز وابسته به قیمت دلار است. افزایش دوبارۀ قیمت مواد اولیه، عدم توازن در بازار، عدم تحویل به موقع خودروها توسط شرکت‌های خودروسازی و وجود دفاتر فروش خودرو که به صورت رانتی فعالیت دارند از جمله دلایل مهم این پدیده هستند.

شرط تعادل خودرو از نظر کارشناسان، به ثبات رسیدن نرخ ارز، شروع مبادلات بین‌الملل، به نتیجه رسیدن توافقات سیاسی و رونق تولید داخلی است. اما پاسخ دقیق و مفصل به این سؤال کار ساده‌ای نیست. چرا که همچنان پاسخ روشنی برای آن وجود ندارد. همچنین شاید یکی از گام‌های اولیۀ آن، آزادسازی واردات خودروهای خارجی به کشور باشد. اتفاقی که می‌تواند روند بازار را متحول کند.