حمایت از سیاست دو نرخی شدن قیمت بنزین

استفاده از کارت سوخت از ۲۰ مردادماه اجباری می‌شود؛ موضوعی که واکنش‌های گوناگونی را در پی داشته و این سؤال را به وجود آورده است که آیا این طرح می‌تواند وضعیت مصرف و قاچاق سوخت را سامان دهد یا مانند دوره پیش یک پروژه ناتمام باقی خواهد ماند؟

هم اکنون ظرفیت تولید بنزین ایران نزدیک به ۱۱۰ میلیون لیتر در روز و متوسط میزان مصرف نزدیک به ۹۴ میلیون لیتر در روز اعلام شده است. از طرف دیگر سرانه خودروها در ایران به ازای هر ۱۰۰۰ نفر ۲۴۰ دستگاه و متوسط مصرف روزانه بنزین در سال ۱۳۹۷ نزدیک به ۸۸ میلیون لیتر بوده است. بر اساس اعلام مؤسسه مطالعات و کنترل ترافیک تهران، مصرف بنزین در طول سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۷ کمی کمتر از ۵۰ درصد افزایش داشته است.

چه‌کنیم مصرف بنزین در کشور کاهش یابد

این در وضعیتی است که سال پیش ایران از لیست کشورهای وارد کننده بنزین خارج شد که همین موضوع لزوم توجه به میزان مصرف را بیش‌تر کرده است؛ خیلی از کارشناسان بر این باورند که برای کاهش مصرف بنزین می‌توان در مرحله اول به تولید و استفاده از خودروهای کم مصرف روی آورد؛ سیاست بعدی با توجه به حجم ذخایر گاز کشور می‌تواند برنامه جایگزینی سوخت CNG با بنزین باشد. همچنین گسترش حمل و نقل عمومی یا سیاست‌های قیمتی هم می‌تواند موجب کنترل و کاهش مصرف بنزین باشد.

از طرف دیگر، منطقی کردن سهم هر یک از مدل‌های حمل و نقل از کل حمل و نقل ایران، توسعه حمل و نقل ریلی و کاهش مصرف سوخت در خودروهای تولیدی و ارتقای فناوری تولید خودرو و موتورسیکلت و حرکت به سمت تولید هیبریدی و الکتریکی بخشی از اقدامات در این حوزه اعلام شده است.

بر این اساس، ارتقای کیفیت و کارکرد ناوگان حمل و نقل کشور (نوسازی ناوگان)، اصلاح، تکمیل، بهبود و تدوین قوانین و مقررات و استانداردهای مرتبط با مصرف سوخت و حمل و نقل و نظارت بر اجرای صحیح آن‌ها، اصلاح و بهبود وضعیت ترافیک و کاهش تقاضای سفر، استفاده از سوخت‌های اقتصادی و سالم‌تر با رویکرد سوخت‌های تجدیدپذیر، بهینه کردن کیفیت سوخت‌ها و دیگر فرآورده‌های نفتی مورد مصرف در خودروها و نحوه توزیع آن‌ها و فرهنگ سازی، آموزش و اطلاع ‌رسانی، مهم‌ترین مواردی است که در این حوزه مورد توجه قرار گرفته است.

سیاست‌گذار حساسیتی به افزایش مصرف ندارد

در این باره علیرضا صادق‌آبادی معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران تاکید دارد که سیاست‌گزاران باید همیشه نسبت به مصرف بنزین حساس باشند و تا زمانی که در بودجه کشور محلی برای واردات بنزین یا درآمدی برای ایران از محل صادرات آن در نظر گرفته نشده باشد، سیاست‌گزاران نسبت به هشدارهای افزایش مصرف واکنشی نشان نمی‌دهند و در واقع نسبت به آن حساسیت ندارند.

به گفته وی، سیاست‌گذار حساسیتی بر افزایش مصرف ندارد و این به خاطر تأمین سوخت از داخل است؛ چون که تولید داخلی بنزین نه بر واردات و نه بر صادرات اثری ندارد.

در این بین برای جلوگیری از قاچاق بنزین، سناریوهای مختلفی روی میز دولت و مجلس‌نشینان قرار گرفته که مهم‌ترین آن بازگشت کارت سوخت و در پی آن سهمیه‌بندی بنزین است. در این راستا، زمستان سال پیش بود که شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی اعلام کرد بازگشت کارت سوخت جدی است و از مالکان خودرو و موتورسیکلتی که فاقد کارت سوخت بودند خواست تا برای دریافت کارت سوخت المثنی اقدام کنند.

الزام کارت سوخت ارتباطی با سهمیه‌ بندی ندارد

پرونده ثبت ‌نام کارت سوخت بدون الزام استفاده از آن و با عدم اجرای سهمیه‌بندی بنزین در سال پیش بسته شد ولی در هفته‌های اخیر در حالی که امکان ثبت ‌نام برای دریافت کارت سوخت المثنی دوباره فراهم شد، زمزمه‌های سهمیه‌بندی بنزین هم به گوش رسید. موضوعی که حواشی زیادی را به دنبال داشت و درنهایت بهروز نعمتی سخنگوی هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی اعلام کرد هیچ گونه افزایش قیمت بنزین نخواهیم داشت و احیای کارت سوخت تنها برای ساماندهی بنزین است و مصرف آن هم سقفی ندارد.

وزیر نفت هم اخیراً تاکید کرد که وزارت نفت با دستور رئیس جمهوری، در حال پیگیری این موضوع است که تا اواخر مردادماه استفاده از کارت هوشمند سوخت شخصی اجباری شود که در این برنامه تنها سوخت‌گیری بنزین با کارت سوخت دیده شده است و سهمیه‌بندی بنزین موضوع دیگری است.

تأثیر الزام استفاده از کارت هوشمند سوخت بر مدیریت توزیع

اما فرید عامری مدیرعامل اسبق شرکت ملی پخش با اشاره به تأثیر استفاده از کارت هوشمند سوخت در میزان مصرف و کاهش قاچاق سوخت، گفت: با توجه به این‌که در مناطق مرزی از کارت هوشمند استفاده می‌شود، باید گفت که این کارت کارایی بیش‌تری در داخل کشور دارد که می‌توان از آن در کنترل و نظارت بر عرضه استفاده کرد.

وی با ذکر این‌که علاوه بر این می‌توان از کارت سوخت برای اجرای سیاست‌هایی که زمانی قرار بود اجرایی شود ولی اکنون به دستور مجلس شورای اسلامی متوقف شده است، استفاده کرد، اظهار کرد: اگر زمانی بخواهیم به سمت دو نرخی شدن پیش برویم کارت هوشمند ابزاری است که می‌توان برای اعمال این سیاست از آن استفاده کرد.

مدیرعامل اسبق شرکت ملی پخش و پالایش فراورده‌های نفتی ادامه داد: در سطح کلان این موضوع باید به سیاست‌های قیمتی توجه شود چرا که تنها این موضوع می‌تواند مشکلات موجود در عرضه بنزین را کاهش دهد، ولی با توجه به شرایط معیشت مردم در وضعیت فعلی افزایش مضاعفی را به خانواده‌ها وارد می‌کند.

به گفته وی سیاست دو نرخی شدن قیمت بنزین در وضعیت کنونی بسیار مناسب بوده چرا که می‌توان با سازوکارهایی قیمت را به طوری افزایش داد که به تمام اقشار فشار وارد نشود و این موضوع نه تنها عدالت اجتماعی است بلکه باعث افزایش درآمدهای دولتی هم می‌شود.

ایسنا