بازار خودرو ایران در آستانه تحول؛ نگاهی به آینده قیمت‌ها و سیاست‌ گذاری‌های جدید

در ماه‌های اخیر، بازار خودرو ایران شاهد تغییرات بنیادینی در سیاست‌گذاری‌ها بوده است. از یک سو، مسئولیت قیمت‌گذاری خودروها به خودروسازان واگذار شده است و از سوی دیگر، سیاست‌های جدیدی در زمینه واردات خودرو در حال اجراست. این تحولات باعث شده که پیش‌بینی آینده بازار به یکی از بزرگترین دغدغه‌های مصرف‌کنندگان و فعالان این حوزه تبدیل شود. در ادامه به بررسی دقیق‌تر این تغییرات و تأثیر آن‌ها بر بازار می‌پردازیم.

تغییر رویکرد در قیمت‌گذاری؛ فرصت یا تهدید؟

پس از مدت‌ها کشمکش، بالاخره قیمت‌گذاری دستوری خودروها تا حد زیادی به پایان رسید. بر اساس مصوبه‌ای که در ۲۶ مردادماه منتشر شد، خودروسازان می‌توانند قیمت محصولات خود را زیر نظر و با تأیید سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان تعیین کنند. اگرچه این مصوبه هنوز به طور رسمی به خودروسازان ابلاغ نشده، اما همین گمانه‌زنی‌ها باعث ایجاد موجی از امید و نگرانی در بازار شده است.

علی خسروانی، نایب‌رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران و فروشندگان خودرو، در گفت‌وگو با روزنامه «ایران» به این موضوع اشاره کرده است. وی معتقد است که با وجود صحبت‌ها و شایعات درباره افزایش قیمت، بازار همچنان در رکود به سر می‌برد و تغییری در قیمت محصولات مونتاژی رخ نداده است. خسروانی، این اقدام برخی شرکت‌ها را نوعی «بازاریابی هوشمندانه» برای ایجاد جو روانی و تحریک بازار می‌داند تا بتوانند مشتریان را به خرید ترغیب کنند.

این سیاست جدید قیمت‌گذاری، که به آن «فرمول کاست پلاس (Cost Plus)» یا «قیمت‌گذاری مبتنی بر هزینه» نیز گفته می‌شود، یک قدم مثبت در مسیر حذف زیان انباشته خودروسازان داخلی است. با این حال، کارشناسان هشدار می‌دهند که این آزادی عمل نباید به افزایش بی‌رویه قیمت‌ها منجر شود، چرا که بازار توان تحمل جهش‌های قیمتی بیشتر را ندارد. افزایش قیمت در این شرایط، به خصوص برای شرکت‌های مونتاژکار، می‌تواند به «خودزنی» منجر شود و بازار را بیش از پیش به رکود بکشاند.

واردات خودرو؛ اهرمی برای کنترل بازار

در کنار تغییرات داخلی، سیاست‌های وارداتی نیز دستخوش تحول شده‌اند. بر اساس قانون بودجه ۱۴۰۴، امکان واردات خودروهای نو و کارکرده برای ایرانیان مقیم خارج فراهم شده است. این اقدام با هدف افزایش عرضه و ایجاد رقابت بیشتر در بازار صورت گرفته است.

علی خسروانی، بازگشایی سامانه واردات خودرو برای این دسته از افراد را یک عامل مهم در کنترل بازار و متنوع‌تر شدن عرضه می‌داند. اما عبدالله بابایی، کارشناس بازار خودرو، اعتقاد دارد که تا زمانی که نرخ ارز بالا بماند، کاهش تعرفه واردات تأثیر ملموسی بر قیمت نخواهد داشت. او تأکید می‌کند که نرخ ارز می‌تواند تأثیر مثبت کاهش تعرفه‌ها را خنثی کند و مانع از ورود گسترده خودروهای وارداتی با قیمت رقابتی شود.

عوامل تأثیرگذار بر آینده بازار

به گفته کارشناسان، ثبات بازار خودرو به سه فاکتور اصلی بستگی دارد:

1. ثبات ارزش پول ملی: نوسانات نرخ ارز، عامل اصلی بی‌ثباتی در بازار است.
2. افزایش تیراژ تولید: تولید بیشتر خودرو به معنی عرضه بیشتر و کاهش فاصله قیمتی کارخانه و بازار است.
3. کاهش فاصله قیمتی کارخانه و بازار: این موضوع به صورت مستقیم بر از بین رفتن حباب قیمت و حذف دلالان تأثیر می‌گذارد.

بابایی معتقد است که حذف قیمت‌گذاری دستوری یک فرصت طلایی برای خودروسازان است تا با حذف واسطه‌ها و دلالان، قیمت‌ها را شفاف کرده و ماهیت سرمایه‌ای خودرو را به یک کالای مصرفی تبدیل کنند. این تحول، می‌تواند مسیر صنعت خودرو را به سمت رقابت و فروش اقساطی محصولات هدایت کند.

پیش‌بینی تا پایان شهریور

بازار خودرو ایران در حال حاضر در یک نقطه حساس قرار دارد. اگر سیاست‌های جدید در زمینه قیمت‌گذاری و واردات به درستی اجرا شوند، می‌توان انتظار داشت که در شهریورماه، آرامش و شفافیت به بازار بازگردد. اما این موضوع تنها به شرطی محقق خواهد شد که تصمیم‌گیران و خودروسازان با مسئولیت‌پذیری عمل کنند و از این فرصت برای بهبود وضعیت بازار به جای افزایش قیمت‌های غیرمنطقی استفاده نمایند.

به نظر شما، آیا سیاست‌های جدید می‌توانند به کنترل واقعی قیمت‌ها و حذف دلالی از بازار خودرو منجر شوند؟