با طرح دوربرگردان‌ها چه باید کرد؟

خودروها در چند کشور جهان مثل انگلیس، استرالیا و مالزی راست فرمان هستند و راننده الزاماً در صندلی سمت راست مستقر و رانندگی برعکس جاده کشورهایی مانند ایران و خیلی از کشورهای دیگر است لذا راه‌ها هم بر اساس رفتار رانندگی آن کشورها طراحی هندسی شد برای نمونه در آن کشورها دور برگردان‌ها از لاین کندرو به لاین کندرو انجام می‌گیرد و عملاً خطری خودروهای در گردش را تهدید نمی‌کند.

کارشناسان و مدیران گذشته کشورمان احتمالاً با دیدن این طرح هندسی ترافیکی در خارج از کشور، بدون بومی سازی، آن‌را با هدف روان کردن ترافیک و تسهیل رفت و آمد کاربران راه اجرا کردند، غافل از اینکه با این اقدام عملاً ایمنی ترافیک را در معرض خطر جدی قرار دادند.

«دوربرگردان» که عموماً «بریدگی» خوانده می‌شود، راه حل خطرناکی برای گذر از یک سمت تندرو بزرگراه به سمت دیگر تندرو آن است. خیلی از خودروها به ناچار مجبورند با انحراف به چپ بسیار خطرناک، خود را به بریدگی (دور برگردان) برسانند، چون با این کار خودرو وارد منطقه‌ای می‌شوند که در آن خودروها مجازند با سرعت بیشتری حرکت کنند. در بزرگراه‌ها و معابری که طرفین آنها یا با مانع فیزیکی مثل دیوار نیوجرسی و مثل اینها یا با خط ممتد از هم جدا می‌شوند باندهای کندرو، تندرو و احیاناً باند سبقت وجود دارد. اکنون تصور کنید خودرویی از مسیر کندرو بزرگراه قصد ورود به سمت دیگر بزرگراه از طریق دوربرگردان(بریدگی) و تغییر جهت حرکت دارد. پس باید مراحل زیر را طی کند.

تغییر مسیر تدریجی به چپ در حین کاهش سرعت و ورود به باند تندرو یا حتی باند سبقت، کماکان در حین کاهش سرعت! این در حالی است که خودروهای باندهای یاد شده دلیلی برای کاهش سرعت ندارند. پس آنها هم باید سرعت خود را کاهش دهند؛ توقف در باند سرعت یا سبقت در محل بریدگی؛ ورود به باند تندرو در سمت مقابل با سرعت نزدیک به صفر با زاویهای ۱۸۰ درجه! این چرخش  برای خودروهای سنگین و طول زیاد( کامیون و اتوبوس) ضریب خطر را به مراتب افزایش می‌دهد.

این شیوه تغییر مسیر بیشتر به یک مسابقه اتومبیل‌رانی در پیست ورزشی شبیه است و روزانه اکثر ما در رانندگی با این رفتارهای پرخطر که خارج از اراده ماست مواجه می‌شویم. برای کاهش خطرات گذر از دوربرگردان‌ها، مخصوصاً در شهرها، غالباً در دو طرف بزرگراه سرعت‌گیر احداث می‌کنند یا با تعریض منطقه بریدگی، ناحیه به اصطلاح امنی را برای خودروها ایجاد می‌کنند. با کمی تأمل، دیده می‌شود که این تغییر هندسی نه تنها بدون اشکال نیست بلکه خود بر مشکلات می‌افزاید. مخصوصاً اینکه مشکل انحراف به چپ اجباری، آن هم در حین کاهش سرعت را حل نمی‌کند. پس شکی نیست بریدگی‌ها(دوربرگردان‌ها) از نقاط پر حادثه معابر محسوب می‌شوند.

حال چه باید کرد؟

دوربرگردان‌ها با هدف ساخت اتوبان و بزرگراه تناقض دارند و عملاً با ساخت دوربرگردان و رسیدن سرعت به صفر در لاین سمت چپ اختلال بزرگی در مسیر حرکت به وجود آمده و پتانسیل بروز حادثه را افزایش می‌دهد. هرچند با صرف هزینه بیشتر، استفاده از زیرگذر و روگذر هم می‌تواند از پیشنهادات باشد ولی این سؤال مطرح می‌شود که آیا با وجود چالش‌های اقتصادی موجود، امکان ساخت صدها و یا هزاران روگذر و یا زیر گذر در بزرگراه‌ها وجود دارد؟ بدیهی است که هم اکنون امکان انجام چنین کاری جز در موارد محدود ممکن نخواهد بود. پس ضمن توقف ایجاد بریدگی‌ها (دوربرگردان‌ها) دربزرگراه‌های کشور، بهترین روش در وضع موجود اصلاح هندسی بریدگی‌ها و کاهش ریسک خطر در این مناطق و الزام اجرای رو گذر و زیر گذر در ساخت راه‌های جدید است.

ایرنا