بررسی تولید ۱.۶ میلیون خودرو در ۱۴۰۱

سیدرضا فاطمی‌امین وزیر صمت بعد از رای اعتماد مجلس به وی، با تدوین برنامه‌ای در راستای ارتقای کمی خودرو، تولید یک‌میلیون و ۶۰۰‌هزار دستگاه خودرو در سال آینده را وعده داد، وعده‌ای که به اعتقاد بسیاری از دست‌اندرکاران صنعت خودرو بلندپروازانه و دور از دسترس است.

هر چند خودروسازان در مقابل برنامه تولید سال ۱۴۰۱ سیاستگذار خودرو، سکوت اختیار کردند اما انتشار گزارش‌های آماری سه خودروساز بزرگ کشور در سامانه کدال بورس حکایت از آن دارد که این سه شرکت قادر به تحقق ۴۰‌درصد از خواست وزیر در سال ۱۴۰۱ هستند.

اما چرا پیش‌بینی تولید۱۴۰۱ سیاستگذار خودرو با خودروسازان متفاوت است؟ آنچه مشخص است سیاستگذار خودرو با فرض لغو تحریم‌ها تولید یک‌میلیون و ۶۰۰‌هزار دستگاهی را پیش‌بینی کرده حال آنکه خودروساز تولید را بر پاشنه تداوم تحریم دیده است. با این حال اما پیش‌بینی تولید خودروساز نیز در صورت عدم‌رفع چالش‌های کنونی، بلندپروزانه به نظر می‌رسد. چالش ریز تراشه‌ها، کمبود نقدینگی، زیان تولید، افزایش بدهی به قطعه‌سازان و تداوم سیاست قیمت‌گذاری دستوری به‌طور حتم در سال آینده در مسیر تولید، دست‌انداز ایجاد خواهد کرد.

از سوی دیگر اما سه خودروساز بزرگ کشور پیش‌بینی کرده‌اند که سال آینده حدود یک‌میلیون و ۳۰‌هزار دستگاه انواع خودروی سواری و تجاری سبک را در خطوط تولید خود تکمیل کنند. از آنجا که بیشتر بار تیراژ تولید سالانه بر دوش سواری‌سازان است بعید است شرکت‌های تجاری‌ساز سنگین و خودروسازان خصوصی بتوانند فاصله حدود ۶۰۰‌هزار دستگاهی را پر کنند. بررسی آمارهای تولید تجاری‌سازان سنگین نشان می‌دهد آنها تا پایان دی ماه سال‌جاری در مجموع حدود ۱۱‌هزار و ۵۰۰ دستگاه انواع خودروی سنگین تولید کردند، بنابراین مشخص است وزارت صمت سال آینده نمی‌تواند چندان روی افزایش تیراژ تولید از ناحیه خودروی تجاری حساب باز کند. تولید شرکت‌های خودروساز خصوصی نیز چندان چنگی به دل نمی‌زند.

سال‌جاری وزارت صمت تولید ۱۵۰‌هزار دستگاهی را به‌خصوصی‌سازان تکلیف کرد اما بررسی آمارهای تولید آنها نشان می‌دهد این شرکت‌ها همواره حول و حوش ۷۰‌درصد از تیراژ تولید تکلیف شده، عقب هستند. بنابراین بعید به نظر می‌رسد سیاستگذار خودرویی برای تحقق هدف‌گذاری صورت گرفته بتواند روی رشد تولید خصوصی‌سازان نیز حساب کند.

به این ترتیب سه خودروساز بزرگ کشور با علم به شرایط پیش رو ترجیح دادند در برآورد تولید و عرضه خود برای سال آینده از وعده‌های تو خالی فاصله گرفته و پیش‌بینی خود را تا حدودی با واقعیت‌های حاکم بر تولید خودرو متمرکز کنند.

با توجه به برآورد ایران خودرو، سایپا و پارس‌خودرو از همین حالا می‌توان وعده وزارت صمت برای تولید یک‌میلیون و ۶۰۰‌هزار دستگاه خودرو در سال آینده را اگر نگوییم غیر‌ممکن اما تا حد زیادی نشدنی دانست مگر اینکه چالش‌های پیش‌پای خودروسازان مانند نقدینگی، بحران ریزتراشه‌ها و قیمت‌گذاری دستوری به نوعی برطرف شود. حل این چالش‌ها می‌تواند کورسوی امیدی برای تولید یک‌میلیون و ۶۰۰‌هزار دستگاهی خودرو در سال ۱۴۰۱ باشد.

برآورد تولید خودرو در ۱۴۰۱
برآورد خودروسازان برای سال ۱۴۰۱ حدود یک‌میلیون و ۳۰‌هزار دستگاه انواع خودروی سواری و وانت است این در حالی است که برآورد آنها برای سال‌جاری ۹۵۵هزار و ۴۰۰ دستگاه بود. بنابراین شاهد هستیم که سه خودروساز بزرگ کشور سال آینده رشدی حول و حوش ۸‌درصد را به نسبت برآورد سال‌جاری برای خود پیش‌بینی کردند. این در شرایطی است که سیاستگذار خودرویی رشد حدود ۶۰‌درصدی را در ذهن می‌پروراند.

حال به سراغ سه خودروساز بزرگ کشور برویم و برآورد هر یک را برای سال آینده با برآورد آنها سال‌جاری مقایسه کنیم. بررسی اطلاعات منتشر شده توسط ایران خودرو نشان می‌دهد این خودروساز برای سال ۱۴۰۱ تولید و عرضه حدود ۵۴۴‌هزار و ۷۴۰ دستگاهی را پیش‌بینی کرده است. با توجه به برآورد ۴۹۷‌هزار و ۴۰۰ دستگاهی آبی‌های جاده مخصوص برای سال‌جاری این خودروساز در پیش‌بینی خود برای سال آینده یک رشد حدود ۵/ ۹درصدی را در نظر گرفته است.

غول آبی جاده مخصوص به دنبال این است در سال آینده به نسبت برآورد سال‌جاری حدود ۴۷‌هزار و ۳۰۰ دستگاه خودرو بیشتر تولید و عرضه کند. ایران خودرویی‌ها تا پایان دی ماه ۱۴۰۰ توانسته‌اند حدود ۳۶۴‌هزار دستگاه از انواع محصولات خود را به بازار عرضه کنند. از آنجا که پیش‌بینی این خودروساز برای سال‌جاری ۴۹۷‌هزار و ۴۰۰ دستگاه بوده است بنابراین ایران خودرویی‌ها باید حدود ۱۳۳‌هزار و ۴۰۰ دستگاه دیگر خودرو عرضه کنند. این تعداد خودرو باید در دو ماه پایانی سال تولید و عرضه شود. به عبارت دیگر هر ماه باید حدود ۶۶‌هزار و ۷۰۰ دستگاه خودرو توسط این خودروساز به بازار تزریق شود. به نظر می‌رسد با توجه به عرضه حدود ۵۵‌هزار دستگاهی در دی ماه امسال کار آبی‌های جاده مخصوص برای عرضه ۶۶‌هزار و ۷۰۰ دستگاه خودرو در بهمن و اسفندماه تا حدودی مشکل باشد.

اما این خودروساز برای هریک از محصولات خود چه برآوردی را برای سال آینده در نظر گرفته است؟ از گروه پژو به عنوان پرتیراژترین گروه خودرویی غول آبی جاده مخصوص شروع می‌کنیم. خودروساز ساکن کیلومتر ۱۴ جاده مخصوص پیش‌بینی کرده در سال آینده حول و حوش ۲۶۱‌هزار و ۳۰۰ دستگاه از اعضای این گروه خودرویی را تولید و عرضه کند. چنانچه این اتفاق رقم بخورد آبی‌های جاده مخصوص پیش‌بینی خود برای تولید و عرضه گروه پژو را به نسبت سال‌جاری حدود ۵/ ۷درصد کاهش داده‌اند. این‌درصد افت نشان می‌دهد ایران‌خودرویی‌ها قصد دارند سال آینده حدود ۲۱‌هزار و ۱۰۰ دستگاه کمتر از اعضای این گروه خودرویی را در خطوط تولید خود تکمیل کنند.

گروه سمند نیز بر اساس برآورد ایران خودرو در سال ۱۴۰۱ به نسبت سال ۱۴۰۰ با افت تولید و عرضه روبه‌رو خواهد شد. در حالی که غول آبی جاده مخصوص پیش‌بینی کرده تا پایان سال‌جاری حدود ۸۱‌هزار دستگاه انواع سمند را تولید و به بازار عرضه کند شاهد هستیم که تولید و فروش این خودرو برای سال آینده حدود ۹‌درصد افت را به خود خواهد دید. برنامه‌ریزی ایران خودرویی‌ها نشان می‌دهد سال آینده به نسبت برآورد سال‌جاری حدود ۷‌هزار و ۳۵۰ دستگاه سمند کمتر تولید و عرضه می‌شود. پیش‌بینی غول آبی جاده مخصوص برای تولید و عرضه دنا در سال ۱۴۰۱ نیز با کاهش همراه است. خودروساز ساکن کیلومتر ۱۴ جاده مخصوص برآورد کرده بود که تا پایان سال‌جاری ۷۰‌هزار دستگاه انواع دنا را در خطوط تولید خود نهایی کند. اما این خودروساز سال آینده هدف‌گذاری کرده تا حدود ۶۴‌هزار و ۸۰۰ دستگاه انواع دنا را تولید و به فروش برساند.

بنابراین در تولید و عرضه این خودرو نیز شاهد افتی در حدود ۵/ ۷درصد هستیم. بنابراین تیراژ دنا نیز حدود ۵‌هزار و ۲۰۰ دستگاه برای سال ۱۴۰۱ کمتر برآورد شده است.

اما برآورد تولید و عرضه رانا در سال آینده به نسبت سال‌جاری رشد را به خود خواهد دید. آبی های جاده مخصوص برای سال آینده تولید و فروش حدود ۴۷‌هزار و ۹۰۰ دستگاه رانا را پیش‌بینی کرده‌اند. برآورد تولید و عرضه این تعداد رانا در حالی است که در سال‌جاری آبی‌های جاده مخصوص به دنبال فروش حدود ۳۹‌هزار دستگاه از این خودرو هستند. بنابراین غول آبی جاده مخصوص برنامه‌ریزی کرده سال آینده تولید و عرضه رانا را حدود ۲۳‌درصد افزایش دهد. به دیگر سخن سال آینده تولید و عرضه رانا حدود ۸‌هزار و ۹۰۰ دستگاه نسبت به برآورد سال‌جاری افزایش خواهد یافت.

ایران خودرویی‌ها ردیفی نیز تحت عنوان سایر محصولات در نظر گرفته‌اند که برآورد می‌کند در سال آینده حدود ۹۷‌هزار و ۱۰۰ دستگاه از خودروهای حاضر در این گروه را تولید کنند. به نظر می‌رسد محصولاتی مانند وانت آریسان، هایما و تارا در این گروه خودرویی قرار خواهند گرفت. این گروه خودرویی نیز رشد را در برآورد سال آینده به خود خواهد دید.

سال‌جاری برآورد شده بود که حدود ۲۵‌هزار دستگاه از این خودروها تولید می‌شود اما در سال آینده ایران خودرویی‌ها برآورد کرده‌اند که رشد تولید و عرضه‌ای حدود ۲۸۹‌درصدی اتفاق خواهد افتاد. حال به سراغ دیگر خودروساز بزرگ کشور یعنی سایپا می‌رویم. سایپایی‌ها برای سال آینده حدود ۳۴۵‌هزار دستگاه انواع خودرو را تولید می‌کنند. بنابراین یک رشد حدود یک‌درصدی را برای خود پیش‌بینی کردند.

نارنجی‌های جاده مخصوص سال‌جاری پیش‌بینی کردند حدود ۳۴۱‌هزار و ۳۰۰ دستگاه انواع محصولات خود را تولید کنند. در برآورد سال آینده سایپا تولید سه محصول خانواده تیبا، شاهین و وانت پراید مورد توجه قرار گرفته است. خانواده تیبا حدود ۲۵۰‌هزار دستگاه پیش‌بینی تولید را در سال آینده به خود می‌بیند. این در حالی است که سال‌جاری حدود ۲۴۸‌هزار انواع تیبا قرار بود توسط نارنجی‌های جاده مخصوص تولید شود.

بنابراین در تولید این خودرو رشدی حدود یک‌درصدی پیش‌بینی شده است. رشد تولید و عرضه شاهین نیز پیش‌بینی شده است. خودروساز ساکن کیلومتر ۱۵ جاده مخصوص سال آینده به دنبال این است که ۷۰‌هزار دستگاه شاهین تولید کند. سال‌جاری اما این خودروساز  تولید و عرضه حدود ۶۵‌هزار دستگاه شاهین برای خود برنامه‌ریزی کرده بود اما این اتفاق بعید است در سال‌جاری محقق شود. بنابراین برآورد شده تولید و عرضه شاهین در سال آینده حدود ۵/ ۷درصد رشد کند. در حالی که سایپا برای شاهین و خانواده تیبا رشد تولید و عرضه در سال آینده را پیش‌بینی کرده اما وانت پراید افت تولید و فروش را تجربه خواهد کرد. افت برآورد تولید و عرضه وانت پراید در سال آینده به نسبت سال‌جاری حدود ۱۲‌درصد خواهد بود. پارس خودرو نیز به عنوان سومین خودروساز بزرگ کشور برآورد رشد تولید و فروش حدود ۲۰‌درصدی را در سال آینده به نسبت سال‌جاری در نظر گرفته است. در سال آینده دو گروه خودرویی Q200 و همچنین انواع خودروهای سواری در صورت‌های مالی پارس خودرو مورد توجه قرار گرفته است. گروه Q200 سال آینده قرار است ۶۰‌هزار دستگاه تولید شود. بنابراین برآورد پارس خودروهایی برای سال آینده نسبت به سال‌جاری در این گروه خودرویی حدود ۱۸۴‌درصد رشد می‌کند.

اما تولید انواع خودرو در برآورد سال آینده حدود ۵/ ۱۱درصد کاهش خواهد یافت. برآورد فروش و عرضه پارس خودرو برای بخش انواع خودروی سواری در سال ۱۴۰۱ حدود ۸۰‌هزار دستگاه پیش‌بینی شده است. اما سال‌جاری این برآورد حدود ۹۰‌هزار و ۵۰۰ دستگاه بود. برای گروه S200 در سال‌جاری نیز تولید و عرضه ۵‌هزار دستگاه پیش‌بینی شده بود اما در سال آینده هیچ برآوردی برای این گروه خودرویی عمل نیامده است.