تأثیر فروش‌های فوری خودروسازان بر بازار

فروش نقدی دو گروه بزرگ خودروساز که در آخرین ماه سال اخیر به طور روزانه در دستور کار قرار گرفت، به‌نظر می‌رسد که در سال جاری هم تداوم داشته باشد. ایده فروش ۲۰ درصد از محصولات تولیدی به طور روزانه با فرمان وزارت صنعت، معدن و تجارت و برای تنظیم بازار برای اولین بار از طرف خودروسازان از اسفند سال اخیر اجرایی شد. اگرچه موعد تحویل خودروهای فروش‌فوری، هنوز شروع نشده با این حال بعضی کارشناسان و دست‌اندرکاران بازار نظری مخالف مسوولان صنعتی دارند.

به صورتی که بعضی از آنها عقیده دارند اجرای فرمول فروش نقدی ۲۰ درصد از تولیدات روزانه گروه‌های خودروساز بیش از آنکه به تعادل بازار کمک کند، تحرک قابل توجهی به خط تولید خودروسازان می‌دهد. ولی خودروسازان هم نظری موافق وزارت صنعت دارند به صورتی که گروه ایران خودرو هم چندی پیش به نقل از مدیر بازاریابی خود تاکید کرد طرح فروش فوری تنظیم بازار که در اسفند سال اخیر اجرا شد اثرات بسیار مطلوبی بر قیمت‌های بازار گذاشته، به‌گونه‌ای که قیمت‌ها در روزهای پایانی سال به سمت تعادل حرکت کرده و التهاب ایجاد شده توسط دلالان و سودجویان فرونشانده شد و وضعیت بازار به ثبات قابل قبولی رسید. خودروسازان به گفته رضا رحمانی وزیر صنعت، معدن و تجارت از ابتدای سال گذشته یک میلیون دستگاه خودرو پیش فروش کردند که این اقدام مانع از عرضه مستقیم خودرو به بازار شده بود به همین خاطر مسوولان صنعتی تصمیم گرفتند که ۸۰ درصد محصولات تولیدی را به پیش فروش‌ها اختصاص دهند و ۲۰ درصد مابقی را در قالب فروش فوری به بازار عرضه کنند. این تصمیم از ابتدای اسفند سال اخیر عملی شد حال آنکه در اجرا با انتقاداتی از سوی متقاضیان مواجه شد بنابراین این سؤال مطرح است که شیوه یاد شده تا چه میزان توانسته اهداف مورد نظر خودروسازان را تأمین کند و اساساً فروش نقدی توانسته خودرو را به دست مصرف کننده واقعی برساند و دست دلالان را کوتاه کند یا خیر؟

کیفیت فروش نقدی خودروسازان

در روزهای پایانی بهمن ماه گذشته بازار خودرو ناگهان متلاطم و نمودار قیمت محصولات در بازار صعودی شد. وزارت صمت برای مهار قیمت‌ها به دو گروه بزرگ خودروساز اجازه داد تا از ابتدای اسفند ۲۰ درصد از تولید روزانه خود را به صورت فروش نقدی به بازار عرضه کنند. وزارت نشینان این اقدام را بخشی از بسته مورد نظر خود در حمایت از زنجیره خودروسازی عنوان کردند. بعضی از دست‌اندرکاران بازار عقیده دارند که خودروسازان در ماه‌هایی که با کاهش تولید مواجه بودند عملاً امکان فروش فوری و عرضه مستقیم به بازار را نداشتند این در وضعیتی است که با روند صعودی تولید از دی ماه فروش روزانه در اسفند ماه حداکثر به ۴۰۰ دستگاه می‌رسید؛ پس این میزان عرضه با توجه به تقاضای موجود در بازار پاسخگوی مشتریان نبود و با انتقاداتی از طرف آنها مواجه می‌شد. نکته دیگر که در ارتباط با این نحوه عرضه مورد توجه است محدودیت مدل‌های عرضه شده در این فروش‌ها است. گروه‌های خودروساز در فروش‌های فوری خود تنها توانایی عرضه آن بخشی از محصولات خود را داشتند که از عمق داخلی سازی بیشتری برخوردار بود. از دیگر مسائلی که حول فروش نقدی گروه‌های خودروساز مطرح است، میزان تعهدی است که این گروه‌ها در قبال محصولات پیش فروش شده دارند. خودروسازان با توجه به تعهداتی که در سال اخیر برای خود ایجاد کرده‌اند، هم اکنون به نوعی در منگنه تحویل آنها قرار دارند. از این رو عرضه ۲۰ درصد از تولیدات به‌صورت فروش نقدی در وضعیتی که سایه سنگین این تعهدات بر خطوط تولید خودروسازان سنگینی می‌کند، می‌تواند این گروه‌ها را با چالش‌های جدیدی همراه کند.

روشی برای تأمین نقدینگی

وزارت صنعت، معدن و تجارت مدعی است عرضه گروه‌های خودروساز به‌صورت فروش نقدی توانسته از التهابات بازار بکاهد و بازار را به سمت تعادل سوق دهد. این مساله مورد توجه حسن کریمی سنجری، کارشناس خودرو هم قرار گرفته است. کریمی سنجری می‌گوید: عرضه گروه‌های خودروساز به بازار در هیچ وضعیتی نباید متوقف شود. اگر این اتفاق بیفتد قطعاً شاهد افزایش قیمت‌ها در بازار خواهیم بود.

وی با اشاره به تعهدات گروه‌های خودروساز می‌گوید: مدیران ارشد این گروه‌ها در وضعیت کنونی نیازمند برنامه ریزی مدونی هستند تا وضعیت را به طوری پیش ببرند که بتوانند علاوه بر عمل به تعهدات پیشین، فروش فوری هم انجام دهند. چون این فروش‌ها در واقع شریان حیاتی خودروسازان در وضعیت فعلی است. این کارشناس ادامه می‌دهد هم اکنون خودروسازان با چالش نقدینگی مواجه هستند. به این ترتیب، فروش‌های فوری می‌تواند تا اندازه‌ای مشکل نقدینگی آنها را مرتفع کند. کریمی سنجری تاکید می‌کند: خودروسازان باید با توجه به ظرفیت خطوط تولید، تعهدات پیشین و همچنین با رصد وضعیت پیش رو به نوعی عمل کنند تا بتوانند در کنار عمل به تعهدات، فروش نقدی هم داشته باشند. این کارشناس در پاسخ به این سؤال که آیا این نحوه عرضه موجب شده تا خودرو در اختیار مصرف کننده واقعی قرار بگیرد، معتقد است: نمی‌توان مطمئن بود که شیوه عرضه گروه‌های خودروساز منجر به رسیدن خودرو به دست مصرف‌کننده واقعی شده است یا خیر؛ چون مکاهممی برای راستی‌آزمایی آن وجود ندارد. این کارشناس ادامه می‌دهد در وضعیت کنونی خودروسازان راه دیگری برای عرضه محصولات خود ندارند و به نوعی مجبور هستند به این شیوه محصولات خود را عرضه کنند.

فربد زاوه، کارشناس خودرو، هم با کریمی سنجری در ارتباط با نقش فروش‌های فوری در ادامه حیات گروه‌های خودروساز موافق است. این کارشناس می‌گوید: گروه‌های خودروساز در وضعیت فعلی چنانچه بخواهند به حیات خود ادامه دهند. نیازمند نقدینگی هستند. فروش‌های فوری می‌تواند محل مناسبی برای تأمین نقدینگی گروه‌های خودروساز باشد. اشاره این کارشناس به ادامه حیات در وضعیتی است که خودروسازان در ماه‌های اخیر زیان بزرگی را از ناحیه فروش محصولات با قیمت‌های دستوری متحمل شدند. زاوه به تفکیک میان مصرف کننده و دلال در بازار خودرو عقیده ندارد. وی در پاسخ به این سؤال که آیا این روش می‌تواند خودرو را به دست مصرف کننده واقعی برساند یا خیر، می‌گوید: در وضعیت کنونی نمی‌توان مصرف‌کننده را از واسطه‌ها در این بازار جدا کرد؛ چون وضعیت بازار به طوری است که چه مصرف کننده و چه دلال به طمع سود به بازار ورود می‌کنند.

دنیای اقتصاد