حذف سپرده بلوکه شده، مولد “تقاضای کاذب” در بازار خودرو
بازار خودرو در ایران همواره تحت تأثیر عوامل اقتصادی کلان و سیاست‌های قیمت‌گذاری و فروش قرار داشته است. اخیراً، پس از ثبت‌نام‌های میلیونی در برخی طرح‌های پیش‌فروش، ابهاماتی در خصوص عمق واقعی نیاز بازار مطرح شده است. در همین رابطه، آقای محمدعلی حاجی‌زاده، سرپرست دفتر صنایع خودرو، نیرومحرکه و حمل و نقل وزارت صمت (صنعت، معدن و تجارت)، تحلیل‌های خود را ارائه داده‌اند که در این گزارش آن‌ها را بررسی می‌کنیم.
رمزگشایی از آمار ۶ میلیون نفری ثبت‌نام
یکی از محورهای اصلی صحبت‌های آقای حاجی‌زاده، مربوط به موضوع استقبال ۶ میلیون نفری از طرح پیش‌فروش ۷۴ هزار دستگاهی یکی از خودروسازان بود. ایشان معتقدند که دیدن این آمار به‌عنوان "عمق نیاز واقعی بازار"، یک نگاه سطحی به موضوع است.
از دیدگاه وزارت صمت، این رقم نجومی نه تنها نشان‌دهنده نیاز واقعی مصرف‌کنندگان نیست، بلکه نشانگر یک پدیده دیگر است:
چرا تقاضای کاذب افزایش یافت؟
- حذف فاکتور اساسی: مهم‌ترین دلیل افزایش متقاضی، حذف شرط سپرده بلوکه شده بانکی در فرآیند پیش‌فروش بوده است.
- فرصت کم‌ریسک و پربازده: با حذف نیاز به نگهداری بلندمدت پول در بانک و کاهش میزان پیش‌پرداخت اولیه (Down Payment)، ثبت‌نام در طرح‌های فروش به یک "فرصت کم ریسک و پر بازده" برای طیف وسیعی از مردم تبدیل شده است.
- ورود سفته‌بازان: در شرایط اقتصادی تورمی (Inflationary Economy)، طبیعی است که علاوه بر مصرف‌کنندگان واقعی، سفته‌بازان و دلالان نیز با هدف کسب سود آسان از مابه‌التفاوت قیمت کارخانه و بازار آزاد، وارد صفوف ثبت‌نام شوند.
نتیجه‌گیری کارشناسی: طبق این تحلیل، عدد ۶ میلیون متقاضی، نه نشان‌دهنده "نیاز ۶ میلیونی" بازار، بلکه عمدتاً نشان‌دهنده "تقاضای سفته‌بازی" در بستر اقتصادی فعلی است.
تاب‌آوری تولید در شرایط بحرانی
آقای حاجی‌زاده در ادامه، به توانایی وزارت صمت در مدیریت شرایط بحرانی اشاره کردند. ایشان، مدیریت هوشمندانه این وزارتخانه به‌ویژه در ایام "جنگ ۱۲ روزه" و تشدید تحریم‌های بین‌المللی را مورد تأکید قرار دادند.
- حفظ پایداری تولید: با وجود تمام فشارهای بین‌المللی و اختلالات در زنجیره تأمین (Supply Chain) قطعات، وزارت صمت توانست با تدابیر اتخاذ شده، مانع از وقوع وقفه محسوسی در خطوط تولید داخلی شود.
- برنامه‌ریزی دقیق: این پایداری، نشان‌دهنده "تاب‌آوری" (Resilience) و برنامه‌ریزی دقیق این وزارتخانه برای حفظ چرخه تولید حتی در بحرانی‌ترین شرایط است.
واردات خودرو؛ ابزار مکمل تعادل بازار
در کنار تمرکز بر تولید داخلی، وزارت صمت، واردات خودرو را به عنوان یک رویکرد مکمل و کنترلی برای تعادل بخشیدن به بازار مد نظر قرار داده است.
- افزایش قدرت انتخاب: واردات با هدف افزایش قدرت انتخاب مصرف‌کننده و جلوگیری از انحصار در بازار داخلی پیگیری می‌شود.
- شتاب در فرآیند: با هدف تسریع در عرضه، فرآیندهای گمرکی و صدور مجوزها با "چابک‌سازی" (Agilization) همراه شده و ساده‌سازی شده‌اند.
- کاهش فشار قیمتی: شتاب گرفتن روند واردات باعث می‌شود تا خودروهای خارجی با سرعت بیشتری به بازار تزریق شوند و در نتیجه، از فشار قیمتی (Price Pressure) بر روی محصولات تولید داخل کاسته شود.
جمع‌بندی نهایی:
تحلیل‌های وزارت صمت نشان می‌دهد که سیاست‌های فروش خودرو باید با توجه به شرایط اقتصادی، مانع از تبدیل شدن خودرو به یک کالای سرمایه‌ای برای سوداگری شود. با این دیدگاه، می‌توان انتظار داشت که در آینده، تمهیدات جدی‌تری برای مدیریت تقاضای کاذب و جلوگیری از ورود دلالان به فرآیند پیش‌فروش، توسط نهادهای مربوطه اندیشیده شود. آیا حذف کامل بلوکه شدن پول، علی‌رغم جذابیت ظاهری آن، به نفع مصرف‌کننده واقعی است؟ این سؤالی است که هنوز پاسخ روشنی برای آن وجود ندارد.
دیدگاه بگذارید
اولین نفر باشید که دیدگاه خود را می نویسد