فروش اموال غیر تولیدی خودروسازان باید تا شهریور امسال به پایان برسد

فروش اموال غیرتولیدی و واحدهای تولیدی مازاد در وضعیتی مهم‌ترین مسیر تأمین نقدینگی تولیدکنندگان خودرو طرف وزارت صمت شناخته شده که به‌نظر می‌رسد خودروسازان بیشتر تمایل به اخذ تسهیلات و دیگر حمایت‌های دولتی دارند تا فروش و واگذاری اموال. بر این اساس عملکرد دو خودروساز مطرح ایران در وضعیت بحرانی مانند تحریم‌های اولیه هسته‌ای، گویای تمایل آنها به حمایت‌هایی خارج از فروش اموال بوده است، با این حال وزارت صنعت، معدن و تجارت این بار سرسختانه فروش اموال غیرتولیدی و واحدهای تولیدی مازاد را برای تأمین نقدینگی به خودروسازان تحمیل کرده تا بلکه از این رهگذر تولیدکنندگان بتوانند بحران فعلی را از سر بگذرانند. اگرچه همان‌طور که گفته شد این بار فروش اموال به‌عنوان یک دستورالعمل به خودروسازان ابلاغ شده با این حال به عقیده خیلی از کارشناسان این دستورالعمل باید از ضمانت اجرایی محکمی برخوردار باشد تا خودروسازان را مقید به اجرای آن کند.

طبق دستور وزارت صنعت، معدن و تجارت فروش اموال غیرتولیدی باید تا شهریور امسال به پایان برسد همانند فروش سهام بانکی، این در وضعیتی است که خودروسازان تنها تا پایان سال فرصت دارند که اموال تولیدی مازاد را به فروش برسانند. منظور از اموال تولیدی مازاد هم واگذاری سهام یا شرکت‌های تولیدی است که نگهداری آن برای خودروسازان ضرورتی ندارد مثل واحدهای قطعه‌سازی که خودروسازان در طول سال‌های اخیر اقدام به تأسیس آنها کردند. ولی در کنار فروش اموال غیرتولیدی و تولیدی مازاد، خودروسازان واگذاری سهام خود تا دو سال آینده را باید در دستور کار قرار دهند. خودروسازان بارها به خاطر اهلیت نداشتن خریدار از واگذاری سهام صرف نظر کردند، این در وضعیتی است که ظاهراً نمی‌توانند در نحوه اجرای دستورالعمل وزارت صنعت برای فروش اموال غیرتولیدی یا مازاد و سهام صاحب نظر باشند. در اواخر سال اخیر در جلسه مشترک وزارت صنعت، معدن و تجارت با گروه‌های ایران خودرو و سایپا، حتی لیست اموال مازاد ایران خودرو مشخص و برای واگذاری اطلاع رسانی شد.

فرصت‌ها و تهدیدهای واگذاری سهام

همان‌طور که گفته شد بعضی از کارشناسان و دست‌اندرکاران خودرو عقیده دارند که خودروسازان چندان تمایلی به فروش اموال خود ندارند، این در وضعیتی است که یک منبع آگاه در گروه ایران خودرو می‌گوید که خودروسازان در وضعیت کنونی خود را مقید به اجرای دستورالعمل وزارت صنعت می‌دانند و در همین راستا هم گام‌های جدی برداشته شده است. وی حتی از واگذاری ۴۵۷ میلیارد ریال سهام شرکت‌های زیرمجموعه ایران خودرو در نیمه اول سال ۹۷ سخن می‌گوید و تاکید دارد که منابع حاصل از واگذاری سهام شرکت‌های زیرمجموعه ایران‌خودرو و املاک، صرف تأمین نقدینگی برای سرمایه در گردش تولید محصولات، بازپرداخت تسهیلات دریافتی و کاهش هزینه‌های مالی، سرمایه‌گذاری به‌منظور ارتقا و تولید محصولات جدید و در نتیجه افزایش سودآوری شرکت شده است. این منبع آگاه در ایران خودرو همچنین تاکید می‌کند که از سال ۹۲ تا نیمه نخست سال ۹۷ با توجه به بازاریابی‌های انجام شده، سهام تعداد ۸ شرکت زیرمجموعه گروه به‌علاوه بخشی از سهام شرکت‌های بورسی گروه، جمعاً به مبلغ ۱۰.۰۵۷ میلیارد ریال واگذار شده است. وی ادامه می‌دهد که افزون بر این از سال ۹۴ تاکنون با شناسایی املاک مازاد در سطح شرکت‌های گروه و ارزیابی آنها توسط کارشناسان رسمی دادگستری، شماری از املاک مازاد به مبلغ ۴.۴۶۱ میلیارد ریال از طریق مزایده عمومی واگذار شده است.

وی در پاسخ به این سؤال که سال پیش چه اقداماتی در این زمینه انجام گرفته تاکید می‌کند که برای سال مالی ۹۷ شماری از شرکت‌های زیرمجموعه و سهام مازاد ۵۱ درصد شرکت‌های بورسی گروه و شماری از املاک مازاد گروه در برنامه واگذاری قرار گرفته که از ابتدای سال تاکنون بخشی از سهام شرکت‌های زیرمجموعه به مبلغ ۴۵۷ میلیارد ریال و املاک مازاد به مبلغ ۲۳۸ میلیارد ریال، جمعاً مبلغ ۶۹۵ میلیارد ریال واگذار شده است. این منبع آگاه در ادامه می‌گوید که با توجه به بسته حمایتی دولت که در آن بر فروش اموال غیرتولیدی و مازاد تولیدی خودروسازان تاکید شده شرکت‌های زیرمجموعه شرکت صنعتی ایران خودرو از منظر میزان اهمیت در زنجیره تأمین و ساختار بهینه اقتصادی گروه، مورد بررسی قرار گرفته و به شرکت‌های استراتژیک (غیرقابل واگذاری) و غیراستراتژیک (قابل‌واگذاری) طبقه‌بندی شده است. وی ادامه می‌دهد که شرکت‌های قابل واگذاری هم در سه بخش شرکت‌های با بازدهی مطلوب، کم بازده و زیان ده مورد تفکیک و رتبه بندی شده و فرصت‌ها و تهدیدات واگذاری هر شرکت مورد بررسی قرار گرفته است. پس از اخذ مصوبه هیات مدیره گروه ایران خودرو، اقدامات مربوط به قیمت‌گذاری سهام و دارایی‌های شرکت‌های بورسی و غیربورسی قابل واگذاری، توسط کارشناسان رسمی دادگستری انجام شده است. ولی فروش سهام بانک پارسیان که در زمره اموال غیرتولیدی گروه ایران خودرو محسوب می‌شود چند بار با فشار دولت در دستور کار وزارت صنعت، معدن و تجارت قرار گرفت. در این بین اگرچه ایران خودرو فروش سهام این بانک را اعلام می‌کرد (آخرین بار اسفند سال گذشته) ولی هر بار خرید و فروشی انجام نمی‌گرفت. در این زمینه این منبع آگاه در ایران خودرو عنوان کرد که در آخرین واگذاری سهام بانک پارسیان باز هم مشتری برای خرید آن پیدا نشد برای همین فروشی انجام نگرفت. ولی در خصوص گروه سایپا هم ظاهراً خرید و فروش اموال غیرتولیدی و مازاد تولیدی در جریان است. اگرچه در این زمینه اخبار موثقی منتشر نشده ولی طبق اظهارات محمدرضا سروش، مدیرعامل پیشین سایپا سال پیش در یک برنامه تلویزیونی این شرکت هم بالغ‌بر هزار میلیارد تومان املاک مازاد دارد که تا پایان ۹۷ بخشی از آن و بخشی از شرکت‌های مازاد را به بخش خصوصی واگذار خواهد کرد.

چرا فروش اموال مازاد؟

با دستورالعمل وزارت صنعت، معدن و تجارت مبنی‌بر فروش اموال و سهام خودروسازان دو سؤال مطرح می‌شود. سؤال نخست اینکه چرا دو خودروساز مطرح ایران در سال‌های طلایی که دردسری در عرضه و تقاضای محصولات داخلی وجود نداشت به جای توسعه محصول یا ارتقای کیفی خودروهای کنونی به خرید اموال غیرتولیدی یا تولیدی مازاد اقدام کردند که حالا برای مشکل نقدینگی مجبور به فروش آنها شده‌اند. در این زمینه یک کارشناس خودرویی می‌گوید در سال‌هایی که خودروسازان با فروش محصولاتی با پلت‌فرم‌های قدیمی در بازار خودروی ایران یکه تازی می‌کردند و پول فراوانی هم وارد این شرکت‌ها می‌شد، می‌توانستند اقدام به بازسازی زیرساخت‌ها یا توسعه محصولات باکیفیت کنند، حال آنکه ترجیح دادند به سراغ خرید اموال غیرتولیدی بروند. ولی سؤال دیگری که در باب دستورالعمل وزارت صنعت مطرح می‌شود این است که آیا با فروش اموال یاد شده نقدینگی مورد نیاز تولیدکنندگان تأمین می‌شود؟ هم اکنون دو خودروساز بزرگ ایران طبق گزارش ۹ ماهه‌ای که به سازمان بورس ارائه کردند ۱۱ هزار میلیارد زیان انباشته دارند در کنار بدهی آنها به قطعه‌سازان به‌نظر می‌رسد که نقدینگی زیادی باید وارد این شرکت‌ها شود تا مشکلات را از سر بگذرانند. حال در نظر بگیرید که خودروسازان اموال تولیدی مازاد یا غیرتولیدی خود را به فروش رساندند آیا با فروش این اموال مشکلات خودروسازی کشور مرتفع خواهد شد؟ باید ببینیم که پس از فروش این اموال برنامه بعدی برای تأمین نقدینگی خودروسازی چه خواهد بود.

دنیای اقتصاد