کارنامه تولید ۹ ماه امسال خودروسازان

کارنامه تولید ۹ ماه امسال خودروسازان توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام شد و طبق آن، تیراژ محصولات سواری در مقایسه با مدت مشابه سال اخیر ۵. ۳۳ درصد پایین آمده است.

طبق آمار اعلامی، ایران خودرو، سایپا و پارس خودرو به عنوان سه خودروساز مطرح کشور در مجموع ۶۲۸ هزار و ۵۶۸ دستگاه انواع محصول سواری را تا پایان آذر امسال تولید کرده‌اند تا نسبت به بازه زمانی مشابه سال اخیر، کاهشی ۵. ۳۳ درصدی را تجربه کنند. همچنین بررسی آمار ماهانه خودروسازان هم نشان می‌دهد تیراژ محصولات سواری آنها در آذر و نسبت به آبان، ۴۷ درصد کاهش یافته است. آمار تولید خودروسازان بزرگ در آذر امسال به ۵۷ هزار و ۶۴۷ دستگاه رسیده که نسبت به ماه مشابه سال پیش، نزدیک به ۷۲ درصد کاهش را نشان می‌دهد.

در میان خودروسازان مطرح کشور، ایران خودرو به عنوان بزرگ‌ترین خودروساز داخلی، با تولید ۳۲۷ هزار و ۷۹۲ دستگاه انواع خودروی سواری در ۹ ماه امسال، کاهش تیراژی ۳۶ درصدی نسبت به مدت مشابه سال اخیر داشته است. سایپا هم که ۱۹۲ هزار و ۸۰۳ دستگاه محصول سواری را در ۹ ماه امسال تولید کرده، در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۵. ۲۶ درصد کاهش تیراژ را تجربه کرده است. همچنین از پارس خودرو هم خبر می‌رسد این گروه با تولید ۱۰۷ هزار و ۹۷۳ دستگاه انواع خودروهای سواری تا پایان آذر امسال، ۳۷ درصد کاهش تولید را نسبت به ۹ ماه سال اخیر به خود می‌بیند.

در باب اینکه چرا خودروسازی در دام افت تیراژ افتاده، به تفصیل صحبت شده است، چه آنکه تحریم‌ها و مجموعه مشکلات اقتصادی داخلی دلایل اصلی این ماجرا به شمار می‌روند. تحریم‌ها موجب مختل شدن روند تأمین قطعات از خارج شده‌اند و مشکلات اقتصادی هم نقدینگی زنجیره خودروسازی را تحت تأثیر قرار داده و در نتیجه، تأمین قطعات داخلی هم روال طبیعی خود را طی نمی‌کند. اگر فرض بگیریم خودروسازان تولید را با همین فرمان فعلی ادامه دهند، بعید به نظر می‌رسد تیراژ محصولات سواری آنها تا پایان سال حتی به مرز یک میلیون دستگاه هم برسد. این موضوع تبعات منفی زیادی در پی دارد، به ویژه افزایشی شدن قیمت‌ها و همچنین تعدیل نیرو در واحدهای قطعه سازی و شاید خودروسازی.

اگرچه خودروسازان تجربه تحریم را پیش‌تر در سال‌های ۹۱ و ۹۲ از سر گذرانده‌اند، با این حال شدت تحریم‌های جدید بالاتر بوده و حتی به محصولات چینی هم سرایت کرده است. گفته می‌شود بعضی خودروسازان چینی (چه در بخش نیمه دولتی و چه در بخش خصوصی خودروسازی کشور) اعلام کرده‌اند با توجه به تحریم‌های فعلی، دیگر امکان ادامه همکاری با ایران را ندارند. مشکل اصلی آنها در این خصوص، بسته شدن معابر نقل و انتقال پول است، چه آنکه حتی بانک‌های چینی هم اعلام قطع همکاری کرده‌اند. هرچند برخی بر این باورند که با خودکفایی می‌توان چراغ صنعت خودرو را در وضعیت تحریم روشن نگه داشت، با این حال ازآنجاکه روند تأمین مواد اولیه و قطعات خارجی به جد مختل شده، بعید است شعله تولید خیلی دوام بیاورد. به‌نظر می‌رسد تا اتفاق سیاسی مهم دیگری مثل برجام رخ ندهد و تحریم‌ها لغو یا کم اثر نشوند، هوای خودروسازی هم همچنان ابری خواهد ماند و شاید تولید ساده‌ترین و داخلی‌ترین خودروها هم در مسیر توقف قرار گیرد.

افت و خیز تولید

نگاهی به جزئیات آمار تولید محصولات سواری در ۹ ماه امسال نشان می‌دهد غول‌های جاده مخصوص چه افت و خیزی در این بازه زمانی داشته‌اند. طبق آمار اعلامی، ایران خودرویی‌ها باز هم در تولید بیشتر محصولات خود با کاهش تیراژ رو به رو شده‌اند. آمار منتشره از طرف وزارت صنعت، معدن و تجارت نشان می‌دهد در میان محصولات ایران خودرو، پژو ۲۰۶ تیراژی ۹۲ هزار و ۸۴۱ دستگاهی را تا پایان آذر امسال از خود به جا گذاشته و نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۸. ۲۷ درصد کاهش را تجربه کرده است. در آمار مربوطه، تولید ۱۳ هزار و ۵۳۶ دستگاه پژو ۲۰۶ اتومات هم به ثبت رسیده که البته منظور از آن، پژو ۲۰۶ پلاس یا همان پژو ۲۰۷ آی است. تولید این محصول طی ۹ ماه امسال و نسبت به مدت مشابه سال اخیر نزدیک به ۴۱ درصد بالا رفته است.

در میان دیگر محصولات پژویی ایران خودرو، پژو ۴۰۵ با کاهش تولید در هفت ماه امسال رو به رو شده است. بر این اساس، ۴۰۵ با تیراژی ۵۸ هزار و ۷۲ دستگاهی، ۷. ۴۶ درصد کاهش تولید را به خود می‌بیند. در کنار ۴۰۵، دیگر محصول پژویی ایران خودرو به نام پارس هم در ۹ ماه امسال کاهش تولید داشته و تیراژ آن، ۳۵ درصد پایین آمده است. ایران خودرویی‌ها تا پایان آذر امسال ۵۸ هزار و ۴۱۸ دستگاه از این محصول را به تولید رسانده‌اند. از پارس که بگذریم، آبی‌های جاده مخصوص در تولید سمند هم با کاهش تولید رو به رو شده‌اند. بنابر آمار منتشره، این شرکت در طول ۹ ماه امسال، ۴۲ هزار و ۷۵۱ دستگاه سمند را به تولید رسانده و این آمار سبب کاهش ۳/ ۴۲ درصدی تیراژ این محصول نسبت به مدت مشابه سال گذشته شده است. هم اکنون سمند فقط در سایت‌های مرکزی و مازندران ایران خودرو تولید می‌شود، اگرچه تیراژ در سایت مرکزی در طول ۹ ماه امسال، فقط ۲۴۳ دستگاه بوده است. ولی آن طور که آمار تولید منتشره روایت می‌کند، ایران خودرو همچنان روندی صعودی را در تولید دنا دارد. طبق آمار منتشره، در ۹ ماه امسال، ۲۸ هزار و ۹۴۲ دستگاه دنا (شامل مدل معمولی و پلاس) در ایران خودرو تولید شده که افزایش ۵. ۷ درصدی را نسبت به مدت مشابه سال اخیر به دنبال داشته است. این در حالی است که دیگر محصول ایران خودرو یعنی رانا، کماکان با افت تولید همراه بوده و تیراژ آن تا پایان آذر امسال، ۴. ۴۹ درصد نزول را نشان می‌دهد. بنابر آمار منتشره، ایران خودرویی‌ها در ۹ ماه امسال دو هزار و ۷۸۶ دستگاه رانا به تولید رسانده‌اند.

نگاهی هم بیندازیم به محصولات مونتاژی ایران خودرو، محصولاتی که با وجود تحریم‌ها، سرنوشتشان برای ادامه تولید در طول ماه‌های آینده مشخص نیست. آن طور که آمار می‌گوید، آبی‌های جاده مخصوص تا پایان آذر امسال دو هزار و ۴۹۵ دستگاه سوزوکی گرند ویتارا مونتاژ کرده‌اند. این آمار نشان می‌دهد کراس اوور مونتاژی و ژاپنی ایران خودرو در مقایسه با ۹ ماه سال اخیر، ۷. ۳۷ درصد کاهش تولید داشته است. ایران خودرو همچنین توانسته ۱۰ هزار و ۹۴۹ دستگاه هایما را تا پایان آذر امسال مونتاژ کند و بنابراین تیراژ این کراس اوور چینی، ۷. ۳۰ درصد نسبت به ۹ ماه سال پیش افزایش داشته است. این در وضعیتی است که دیگر محصول چینی ایران خودرو به نام دانگ فنگ، کاهش تولید را در بازه زمانی تحت بررسی به خود می‌بیند. دانگ فنگ آماری ۱۵ هزار و ۹۷۵ دستگاهی را در ۹ ماه امسال از خود به جا گذاشته و بر این اساس، نسبت به مدت مشابه سال اخیر ۱. ۲۶ درصد کاهش تولید را تجربه کرده است. سری هم به پژو ۲۰۰۸ بزنیم، خودرویی که فعلاً در مدار رشد تولید قرار دارد و اتفاقاً در آذر و با وجود کاهش تیراژ بیشتر خودروها، روندی صعودی داشته است. بنابر آمار اعلامی، ایران خودرویی‌ها در طول ۹ ماه امسال پنج هزار و ۴۹۲ دستگاه پژو ۲۰۰۸ را به تولید رسانده‌اند. با این حساب، تولید این خودرو نسبت به مدت مشابه سال گذشته حدوداً ۵/ ۶ برابر شده است. مشخص نیست تولید ۲۰۰۸ در آینده ادامه پیدا کند یا متوقف شود، چون پژویی‌ها تحت‌تاثیر تحریم‌های آمریکا از ایران رفته‌اند.

پراید از تیبا پیش افتاد

به سایپا برویم و ببینیم این گروه چه آماری در تولید محصولات خود در طول ۹ ماه امسال به جا گذاشته است. طبق آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت، سایپایی‌ها در تولید سراتو که محصولی مونتاژی و تحت لیسانس کیا موتورز کره است، با کاهش تولید رو به رو شده‌اند. بر این اساس تا پایان آذر امسال ۱۲ هزار و ۲۶۸ دستگاه سراتو مونتاژ شده که در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال پیش، ۴۰ درصد کاهش را نشان می‌دهد. در میان دیگر محصولات سایپا، تیبا مجدداً از پراید عقب افتاد تا به دومین خودرو پرتیراژ داخلی تبدیل شود. این محصول ۱۰۶ هزار و ۵۴۴ دستگاه تیراژ در ۹ ماه امسال داشته و در مقایسه با بازه زمانی مشابه سال اخیر، ۲. ۱۵ درصد کاهش را تجربه کرده است. براساس آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت تولید پراید هم در ۹ ماه امسال نزول کرده و سایپایی‌ها فقط ۱۰۷ هزار و ۴۹۴ دستگاه از این محصول را به تولید رسانده‌اند. این رقم نشان می‌دهد تولید پراید نسبت به مدت مشابه سال اخیر، ۵. ۳۳ درصد کاهش پیدا کرده است.

از تیبا و پراید بگذریم و نگاهی هم به محصولات مونتاژی چینی سایپا بیندازیم. طبق آمار اعلامی از طرف وزارت صنعت، پارس خودرو به عنوان زیرمجموعه سایپا، توانسته ۲۹ هزار و ۹۷۲ دستگاه برلیانس را در طول ۹ ماه امسال مونتاژ کند. با توجه به این آمار، برلیانس در مقایسه با مدت مشابه سال اخیر، ۹. ۴ افزایش تیراژ را تجربه کرده است. شنیده می‌شود ادامه همکاری سایپا و برلیانس تحت تأثیر تحریم‌ها به مشکل خورده و این احتمال وجود دارد که خودروساز چینی، ایران را ترک کند. سایپایی‌ها ولی دو خودروی چینی دیگر را هم به مونتاژ می‌رسانند که در این میان، چانگان تیراژی هشت هزار و ۸۴۱ دستگاهی را در طول ۹ ماه امسال از خود به‌جا گذاشته است. بر این اساس، این خودروی مونتاژی در مقایسه با مدت مشابه سال اخیر، افزایش ۱۱ درصدی را به خود می‌بیند. چانگان هفته پیش افزایش قیمتی ۵۲ میلیون تومانی را از طرف سایپا تجربه کرد و تبدیل به محصولی ۱۲۷ میلیون تومانی شد. دیگر محصول چینی سایپا، آریو نام دارد که آمار اعلامی از مونتاژ پنج هزار و ۹۱ دستگاهی آن حکایت می‌کند. با توجه به تیراژ اعلامی، آریو نسبت به ۹ ماه سال اخیر ۸. ۲۰ درصد کاهش تولید را به خود می‌بیند. طبق آمار اعلامی ولی سایپا در بازه زمانی تحت بررسی فقط هشت دستگاه رهام را تولید کرده است. رهام محصول جدید سایپا به شمار می‌رود که اوایل امسال در یکی از نمایشگاه‌های داخلی رونمایی شد.

پله پله تا حذف رنو

نگاهی هم به اوضاع تولید خانواده آل ۹۰ تا پایان آذر امسال بیندازیم تا معلوم شود این محصول رنو چه افت وخیزی را در طول بازه زمانی مورد نظر تجربه کرده است. آن طور که آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت می‌گوید، در مجموع تیراژ خانواده تندر ۹۰ (شامل تندر معمولی، پارس تندر، تندر اتومات و ساندرو) در طول ۹ ماه امسال به ۳۹ هزار و ۶۲۹ دستگاه رسیده است. با این حساب، تیراژ این خانواده نسبت به مدت مشابه سال اخیر ۶۶ درصد کاهش را به خود می‌بیند. اگر آمار تولید خانواده تندر ۹۰ را به صورت جداگانه بررسی کنیم، معلوم می‌شود هر دو گروه ایران خودرو و پارس خودرو با کاهش تولید این محصول رو به رو شده‌اند. بر این اساس، ایران خودرویی‌ها با توجه به تیراژ ۹ هزار و ۷۱ دستگاهی خود تا پایان آذر، با افتی ۲. ۷۵ درصدی رو به رو شده‌اند. این خودروساز، تندر ۹۰ را در مدل‌های معمولی و اتومات به تولید می‌رساند. با توجه به آمار، ایران خودرو در آذر امسال ۳۷۴ دستگاه تندر ۹۰ تولید کرده است.

در پارس خودرو هم آمارها خبر از کاهش تیراژ خانواده تندر ۹۰ می‌دهند. طبق آمار وزارت صنعت، معدن و تجارت، ۳۰ هزار و ۵۵۸ دستگاه انواع تندر ۹۰ و ساندرو در این گروه به تولید رسیده که نسبت به مدت مشابه سال اخیر، ۶. ۶۱ درصد کاهش را نشان می‌دهد. در این میان، پارس خودرویی‌ها تیراژ ساندرو (یکی از اعضای خانواده تندر ۹۰) را در ۹ ماه امسال به ۱۵ هزار و ۹۰۱ دستگاه رسانده‌اند که این آمار از کاهش تولید ۵۹ درصدی این خودرو حکایت دارد. در میان دیگر محصولات، پارس تندر تیراژی هفت هزار و ۴۸۲ دستگاهی را در طول ۹ ماه امسال به ثبت رسانده که این آمار از کاهش تولید حدوداً ۱. ۵۸ درصدی نسبت به مدت مشابه سال اخیر حکایت دارد. تندر معمولی هم با تیراژی هفت هزار و ۱۷۵ دستگاهی در ۹ ماه امسال، ۷. ۶۸ درصد کاهش تولید نسبت به مدت مشابه سال گذشته داشته است. پارس خودرویی‌ها در آذر امسال فقط ۱۲ دستگاه تندر ۹۰ را به تولید رسانده‌اند.

دنیای اقتصاد