نگاهی به خودروهای بزرگ ۷ دهه اخیر ایران

صنعت و بازار خودرو ایران با همه محدودیت‌هایش، پیوسته مورد توجه خودروسازان بزرگ خارجی بوده و در این بین خودروسازان داخلی هم با تمامی دشواری‌هایشان، مهم‌ترین صعنت ملی بهد از صنعت نفت را تشکیل داده‌اند. حال که به پایان دهه ۹۰ شمسی نزدیک می‌شویم، بد نیست نیم‌نگاهی به بعضی از مهم‌ترین اتومبیل‌های تاریخ ایران بیندازیم.

دهه ۳۰- شورولت بل ایر

دهه ۳۰ شمسی مصادف بود با دهه ۵۰ میلادی؛ زمانی که در آن خودروسازی آمریکا به دوران طلایی خود رسید و خودروهای آمریکایی با ظاهر استثنایی و عملکرد فنی بی‌نظیری که داشتند، در سطح جهانی مطرح شدند و به همین دلیل، به تیراژی میلیونی دست یافتند. در این بین خودروهای آمریکایی مثل دهه‌های پیش در کنار محصولات اروپایی به کشور وارد می‌شدند و در این دهه به خاطر بهبود قدرت خرید مردم و عرضه بیشتر اتومبیل‌های مناسب، محبوبیت اتومبیل‌های آمریکایی بسیار افزایش یافت. در این بین باید شورولت بل‌ایر را به لطف قیمت، امکانات، ظاهر و تمامی زیبایی‌هایش، خودرویی دانست که نگرش ایرانیان در مورد خودروهای آمریکایی را برای همیشه دگرگون کرد.

دهه ۴۰ - فولکس واگن

یک تصویر از معابر ایران در دهه ۴۰ شمسی پیدا کنید که در آن یک دستگاه فولکس واگن دیده نشود! این کار تقریباً غیرممکن است، چون که فروش فولکس واگن در کشور (و در سطح جهانی) در این دوران به قدری زیاد بود که اقشار گوناگونی، از متوسط گرفته تا ثروتمند، احتمالاً یک دستگاه فولکس واگن در خانه داشتند. دوام و استحکام بالا در کنار عملکرد فنی بسیار خوب در شرایط آب و هوایی ایران باعث شد تا به امروز هم شمار قابل توجهی فولکس واگن در کشور باقی بماند. شرکت سهام ثابت پاسال که واردکننده فولکس واگن بود هم نقش بسزایی در این ارائه مناسب داشت.

دهه ۵۰ – پیکان

پیکان برای تمام ایرانیان چیزی بیش از یک اتومبیل و در حد یک پدیده اجتماعی- سیاسی- فرهنگی- اقتصادی است. از اواخر دهه ۴۰ که تولید این اتومبیل شروع شد، تا اواسط دهه ۸۰ که خط تولید پیکان به صورت رسمی تعطیل شد، این اتومبیل شریان حیاتی صنعت خودرو، دلیل اصلی صاحب خودروشدن و عزیز دل بسیاری از ایرانیان بود. هیچ خانواده‌ای نبود که برای مدتی یک دستگاه پیکان در آن حضور نداشته و اگر هم کسی اتومبیل نداشت، در زندگی روزمره با آن بارها رو به رو می‌شد. پیکان بعد از یک دوره کوتاه مغضوب شدن، امروزه باز هم محبوبیت یافته است.

دهه ۶۰- رنو ۵

غایب مهم این روزهای خیابان‌های کشور، اتومبیلی کوچک بود که ایرانیان را با اتومبیل‌های شهری اقتصادی شیک آشنا کرد و در دهه ۶۰، یکی از اندک تولیدات قابل توجه صنعت خودرو کشور بود. رنو ۵ در دهه ۵۰ به کشور رسید، ولی با قطع واردات اتومبیل و رسیدن به دهه ۶۰ و مشکلات اقتصادی دوران جنگ تحمیلی بود که ایرانیان قدرش را دانستند و در دهه ۷۰ هم، هنوز محبوبیت خود را حفظ کرد. متاسفانه رنو ۵ به اندازه‌ای سخت‌جان و بادوام نبود که اکثر نمونه‌هایش از تیغ اسقاط طرح تبدیل اتومبیل‌های فرسوده در اوایل دهه ۸۰ جان سالم به در ببرد.

دهه ۷۰- پژو ۴۰۵

پژو ۴۰۵ در شرایطی در اوایل دهه ۷۰ شمسی به بازار کشور رسید که مرزها به روی اتومبیل‌های شیک و مدرن اروپایی و آسیایی باز شده بود و شمار قابل توجهی رقیب، آن هم با قیمت‌هایی بهتر در بازار کشور داشت. همین مورد موجب شد تا سری اول ۴۰۵ GL در کشور موفق ظاهر نشود. ممنوعیت واردات و تغییر تریم از GL به GLX ولی موجب شد تا پژو ۴۰۵ برخلاف هم‌عصرانی مثل پژو ۲۰۵ و رنو ۲۱، به موفقیتی خیره‌کننده دست یابد و به اسطوره شتاب، هندلینگ و حتی اتومبیلی مدرن در بازار ایران تبدیل شود. پر مخاطب بودن ۴۰۵ به دلیل مسائل فنی و کیفیتی سال‌های اخیر، با روزهای اوجش فاصله گرفته است.

دهه ۸۰- رنو تندر ۹۰ (لوگان)

هیچ برنامه مرتبط با صنعت خودرو ایران در سال‌های پیش به اندازه طرح L90 بحث برانگیز نبوده است. رنو به عنوان بخشی از استراتژی جهانی خود، کشور را به عنوان یکی از قطب‌های تولید اتومبیل در جهان انتخاب کرد و قرار شد تا داچیا لوگان در پارس خودرو مونتاژ شده، با قیمت ۶۰۰۰ دلار به بازار کشور عرضه شود. بعد از بالا و پایین شدن‌های فراوان همراه با چاشنی سیاسی- اقتصادی، ایران خودرو هم به این طرح اضافه شد و لوگان از اوایل دهه ۸۰ با نام تندر ۹۰ راهی بازار شد. بسیاری از اهداف اولیه طرح L90 عملی نشدند، ولی در آخر این اتومبیل یکی از مهم‌ترین پدیده‌های اقتصادی معاصر ایران است.

دهه ۹۰- هیوندای سانتافه

اینکه یک کراس اوور بزرگ که با توجه به شرایط واردات خودرو به کشور و قیمت‌گذاری (که موجب می‌شود اتومبیلی نیمه لوکس باشد) بتواند عنوان پرفروش‌ترین و پر مخاطب‌ترین اتومبیل وارداتی ایران را تصاحب کند، نشانگر اندازه اهمیت این اتومبیل است. نسل سوم سانتافه در حالی به کشور رسید که نسل دوم این اتومبیل، محبوبیت زیادی داشت. با وجود عدم واردات موتورهای حجیم و قدرتمند و افزایش سرسام‌آور قیمت، باز هم نسل سوم سانتافه توانست به نحوی محبوب باشد که به پول نقد بازار اتومبیل‌های وارداتی بدل شود و هیچ رقیبی توانایی شکست آن در بازار صفرکیلومتر و دست‌دوم را نداشته باشد.