نحوه هواگیری رادیاتور خودرو

به خوبی آگاه هستید که تهویه و خنک کنندگی یک سیستم درحال کار تا چه حد اهمیت دارد و متعاقباً، هواگیری رادیاتور ماشین نیز یکی از اقدام‎های حیاتی برشمرده می‌شود. در واقع، بالا رفتن بیش از حد دمای موتور در خودروها می‌تواند به عملکرد کلی آنها آسیب برساند. بخشی از هر موتور خودرویی نیز مانند محیط‌های دیگر برای خنک نگه داشتن خود به یک سیستم خنک کننده اختصاص داده می‌شود. یکی از اجزای این سیستم خنک کننده رادیاتور است. رادیاتور خودرو که در واقع مخزن آب است وظیفه دارد تا موتور و سایر قطعات آن را خنک کند. بنابراین سیستم رادیاتور اجازه نمی‌دهد که دمای موتور از حد معمول بالاتر رود؛ اما ممکن است زمان وارد کردن آب به داخل رادیاتور، هوا وارد مخزن شود و عملکرد رادیاتور را مختل کند و به همین سبب خنک کردن و تهویه خودرو با مشکل مواجه گردد. بنابراین باید دوره‌های مشخصی برای هواگیری رادیاتور خودرو اقدام شود.

در ادامه این مطلب، درباره نحوه عملکرد رادیاتور خودرو برای خنک کنندگی سیستم، دلایل هواگرفتگی و نحوه هواگیری رادیاتور خودرو صحبت خواهیم کرد.

عملکرد سیستم خنک کننده خودرو / رادیاتور خودرو

یک سیستم خنک کننده خودرو شامل رادیاتور، فن، پمپ آب، مخزن خنک کننده، ترموستات و لوله کشی آن می‌باشد. تبادل حرارت در داخل موتور انجام می‌شود تا گرما را از موتور دفع کند. لوله‌های حاوی مایع از مخزن خنک کننده شروع می‌شوند که مایعات خنک کننده در آن ذخیره هستند. مایع خنک کننده در کل مدار موتور از طریق پمپ آب به جریان می‌افتد. مایع خنک کننده گرمای تولید شده از موتور را جذب می‌کند و با توجه به مکانیسم انتقال حرارت، گرما از سطوح گرم به سرد جریان می‌یابد. بنابراین، گرما در مایع خنک کننده پخش می‌شود.

ترموستات سنسوری است که به طور مداوم دمای مایع خنک کننده را کنترل می‌کند. به طور معمول، هنگامی که دمای مایع خنک کننده بالاتر از دمای کارکرد موتور (۲۰۰-۲۵۰ درجه سانتیگراد) است، ترموستات به مایع خنک کننده اجازه می‌دهد تا به ورودی رادیاتور منتقل شود و اساساً مانند یک دریچه تنظیم کننده عمل می‌کند. ترموستات‌ها شامل یک محفظه پر از موم و میله ای است که روی آن فشرده می‌شود. به دلیل افزایش دما، موم شروع به ذوب شدن می‌کند و باعث انبساط حرارتی موم می‌شود که میله را فشار می‌دهد و اجازه می‌دهد مایع خنک کننده به رادیاتور منتقل شود.

هنگامی که مایع خنک کننده وارد رادیاتور می‌شود، فن به طور خودکار روشن می‌شود. با چرخش فن، مایع خنک کننده ای که در لوله‌های رادیاتور جریان دارد، گرما را در هوای بیرونی پخش می‌کند. وقتی مایع خنک کننده به خروجی رادیاتور می‌رسد دمای آن تا حد زیادی کاهش یافته است. سپس این مایع خنک کننده دوباره در چرخه به گردش در می‌آید. رادیاتورها نیاز به تمیز کردن منظم در فواصل زمانی دارند تا از جذب گرد و غبار و کثیفی پره‌ها و لوله‌های رادیاتور جلوگیری شود. در غیر این صورت، رادیاتورها خفه می‌شوند و از خنک شدن خود مایع خنک کننده جلوگیری می‌کنند. بنابراین رادیاتورها باید به درستی نگهداری شوند. همچنین سطح مایع خنک کننده باید در فواصل زمانی معین بررسی شود تا از گرم شدن بیش از حد موتور خودرو جلوگیری شود. نحوه هواگیری رادیاتور ماشین‌ها معمولا یکسان است و در ادامه در مورد آنها توضیح داده خواهد شد.

علت هواگیری رادیاتور ماشین

برای یادگیری بهتر نحوه هواگیری رادیاتور ماشین‌های مختلف باید بدانیم اگر سیستم خنک کننده آلوده باشد، ابتدا باید مایع خنک کننده را تخلیه و سیستم خنک کننده را شستشو داد. این آلودگی ممکن است از روغن (واشر سرسیلندر معیوب)، زنگ زدگی (خوردگی داخلی موتور)، آلومینیوم (خوردگی داخلی رادیاتور)، ذرات خارجی (مواد افزودنی/درزگیر)، ذرات خارجی (پمپ آب معیوب) باشد.

بسته به درجه کثیفی، سیستم خنک کننده با آب داغ یا با مایع شستشوی مخصوص تمیز می‌شود. بسته به سازنده خودرو و علائم، روش‌های مختلفی برای شستشو وجود دارد. برای فرآیند شستشوی چندگانه، ترموستات باید جدا شود و قدرت گرمایش باید قبل و بعد از شستشو اندازه گیری شود.

 گرفتگی رادیاتور ممکن است دلیل دمای بیش از حد موتور باشد. در این صورت، سیستم باید با آب داغ (بیش از ۵۰ درجه سانتیگراد) شسته شود و علاوه بر رادیاتور، تمام قطعات در تماس با مایع خنک کننده (مبدل حرارتی، سرسیلندر و غیره) باید تعویض شوند. بنابراین میزان آلودگی و دستورالعمل سازنده خودرو، روش و عامل شستشوی مورد استفاده را مشخص می‌کند.

 

از کجا بفهمیم رادیاتور هوا گرفته است؟

هوا در سیستم‌های خنک کننده وسایل نقلیه موتوری یک مشکل دردسر زا است. حباب‌های هوا در اثر قرار گرفتن رادیاتور یا مخزن انبساط در سطح موتور یا حتی زیر آن ایجاد می‌شوند. بنابراین، تهویه سیستم خنک کننده پس از تعمیر یا تعویض مایع خنک کننده ممکن است یک مشکل جدی باشد. هوا در سیستم خنک کننده به طور قابل توجهی گردش مایع خنک کننده را کاهش می‌دهد و ممکن است منجر به گرم شدن بیش از حد موتور و در نتیجه آسیب شدید شود.

گاهی سطح مایع خنک کننده در مخزن انبساط به دلیل آلودگی (روغن، زنگ زدگی) قابل بررسی نیست، در این حالت مخزن نیز باید تعویض شود. معمولاً ترموستات و درپوش نیز باید تعویض شوند. اگر از پاک کننده‌های مخصوص سیستم خنک کننده استفاده می‌شود، باید مراقب بود که به مواد آب بندی صدمه نزند. پس از شستشو، سیستم باید طبق دستورالعمل با مایع خنک کننده پر شود و عملکرد و سفتی آن بررسی شود.

هواگرفتگی رادیاتور خودرو زمانی اتفاق می‌افتد که هوا وارد سیستم خنک‌کننده خودرو شود و گردش مایع خنک‌کننده را مختل کند. این موضوع می‌تواند باعث مشکلات مختلفی در عملکرد سیستم خنک‌کننده و در نهایت موتور خودرو شود. علائم نیاز به هواگیری رادیاتور ماشین عبارتند از:

• بالا رفتن دمای موتور: وقتی هوا در سیستم خنک‌کننده حبس می‌شود، مایع خنک‌کننده نمی‌تواند به درستی گردش کند و در نتیجه دمای موتور به‌طور غیرعادی بالا می‌رود. این موضوع می‌تواند منجر به گرم شدن بیش از حد موتور و آسیب‌های جدی به آن شود.
• نوسان در دماسنج داشبورد: اگر دمای موتور به دلیل هواگرفتگی رادیاتور ناپایدار شود، ممکن است دماسنج داشبورد دمای موتور را به‌طور متناوب بالا و پایین نشان دهد. این نوسان در دما از نشانه‌های بارز وجود هوا در سیستم خنک‌کننده است.
• صدای غیرعادی از رادیاتور یا سیستم خنک‌کننده: وجود هوا در رادیاتور می‌تواند باعث ایجاد صدای قل‌قل یا جوشیدن شود. این صدا به دلیل تلاش مایع خنک‌کننده برای عبور از قسمت‌های حاوی هوا است.
• کاهش کارایی گرمایش داخلی خودرو: اگر هوا در سیستم خنک‌کننده خودرو وجود داشته باشد، جریان مایع خنک‌کننده به بخاری خودرو کاهش می‌یابد و در نتیجه گرمایش داخلی خودرو به‌درستی کار نمی‌کند.
• نشت مایع خنک‌کننده: گاهی اوقات هواگرفتگی می‌تواند باعث ایجاد فشار اضافی در سیستم شود و به نشت مایع خنک‌کننده از درزها و اتصالات بیانجامد.

برای رفع این مشکل، هوا باید از سیستم خنک‌کننده خارج شود که معمولاً با باز کردن پیچ‌های تخلیه هوا و پر کردن مجدد مایع خنک‌کننده انجام می‌شود.

 

نحوه چک کردن سفتی سیستم خنک کننده به همراه دستورالعمل کلی

برای بررسی نشتی سیستم خنک کننده، استفاده از فشار سنج توصیه می‌شود. سیستم خنک کننده با کمک پمپ دستی تحت فشار قرار می‌گیرد. هنگام مشاهده مانومتر، افت فشار می‌تواند نشان دهنده نشتی در سیستم خنک کننده باشد. با کمک آداپتورهای یونیورسال یا مخصوص خودرو، پمپ را می‌توان از طریق یک کوپلینگ سریع به تقریباً تمام وسایل نقلیه معمولی متصل کرد.

پیدا کردن پیچ هواگیری در خودروهای مختلف

در هنگام هواگیری رادیات خودرو، اولین سؤالی که پیش می‌آید این است: پیچ هواگیری ماشین کجاست؟ این پیچ در مسیر انتقال آب رادیاتور به موتور قرار گرفته اما در خودروهای مختلف، ممکن است وضعیت قرارگیری آن کمی متفاوت باشد. اکثرا رانندگان قدیمی چون پیکان می‌دانند که پیچ هواگیری رادیاتور پیکان کجاست ولی در کل در ماشین‌های تولید داخلی تفاوتی وجود ندارد؛ ولی بهترین روش برای یافتن پیچ هواگیری رادیاتور، دنبال کردن مسیر آب خروجی از رادیاتور به درون موتور است.

عموماً پیش از شروع فرایند هواگیری رادیاتور ماشین، فارغ از مدل خودرو، بایستی به نکات زیر دقت داشته باشید.برای اطمینان از عملکرد صحیح سیستم خنک‌کننده خودرو، هواگیری منظم رادیاتور ضروری است. وجود هوا در سیستم می‌تواند منجر به گرم شدن بیش از حد موتور، کاهش راندمان و در نهایت آسیب به قطعات شود.

• ایمنی: پیش از هر اقدامی، موتور خودرو را خاموش کرده و اجازه دهید تا کاملاً سرد شود. این کار از سوختگی ناشی از تماس با آب داغ جلوگیری می‌کند.
• شناسایی پیچ هواگیری: پیچ هواگیری معمولاً در بالاترین نقطه سیستم خنک‌کننده، اغلب در نزدیکی ترموستات یا رادیاتور، قرار دارد. برای یافتن دقیق آن، به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه کرده یا از یک مکانیک کمک بگیرید.
• شروع فرایند: خودرو را روشن کرده و اجازه دهید موتور تا دمای کارکرد نرمال گرم شود. سپس، موتور را خاموش کرده و به سرعت به سراغ پیچ هواگیری بروید.
• پر کردن سیستم با مایع خنک‌کننده: از یک مخزن مناسب استفاده کرده و به آرامی مایع خنک‌کننده (ضدیخ رقیق شده با آب مقطر) را به داخل رادیاتور بریزید. توجه داشته باشید که استفاده از آب معمولی به دلیل وجود املاح، می‌تواند باعث رسوب‌گذاری در سیستم شود.
• باز کردن پیچ هواگیری: همزمان با پر کردن رادیاتور، پیچ هواگیری را به آرامی باز کنید. به جریان خروج مایع خنک‌کننده از پیچ دقت کنید. تا زمانی که تمام حباب‌های هوا از سیستم خارج شده و مایع به صورت یکنواخت و بدون قطره قطره شدن از پیچ خارج شود، به ریختن مایع ادامه دهید.
• بستن پیچ هواگیری: پس از اطمینان از خروج کامل هوا، پیچ هواگیری را محکم ببندید.
• تکرار فرایند: در صورت نیاز، این مراحل را چندین بار تکرار کنید تا از خروج کامل هوا اطمینان حاصل شود.

آموزش هواگیری رادیاتور خودرو پژو ۴۰۵

برای هواگیری ابتدا باید اتومبیل را در یک محل صاف و بدون شیب در حالت خاموش قرار دهید. سپس تمامی پیچ‌های هواگیری و درب رادیاتور یا مخزن آب را باز کنید. مایع مخصوص خنک کننده را داخل مخزن بریزید و تا زمانی که آب به صورت یک دست بدون حباب از پیچ هواگیری خارج شد، به ریختن آب ادامه دهید. پس از یک دقیقه که هوای داخل سیستم از طریق پیچ‌های هواگیری خارج شد، پیچ‌های هواگیری را محکم کنید. حالا باید موتور را روشن کنید و سطح آب رادیاتور را ارزیابی کرده و میزان آب درون مخزن را در صورت نیاز اضافه کنید. هواگیری خودروهایی چون سمند و پارس نیز به همین شکل صورت می‌گیرد.

 

پیچ هواگیری پراید کجاست؟

معمولا پیچ هواگیری در منتهی الیه فوقانی رادیاتور ماشین قرار دارد تا به خوبی هوا خارج شود و در پراید و تیبا  همانطور که گفتیم در ماشین‌های داخلی اکثرا به یک صورت این پیچ‌ها قرار داده شدند و کار مکانیک‌ها برای هواگیری این خودروها اصلا پیچیده نیست. شیر هواگیری رادیاتور خودروهای مختلف معمولا در مسیرهای بین رادیاتور و موتور قرار دارد و بسته به مدل، موقعیت متفاوتی خواهد داشت.

جمع بندی

در این مطلب به آموزش هواگیری رادیاتور خودرو به شکل جامع و کامل روی خودروهای تولید و مونتاژ داخل پرداختیم. در روش صحیح هواگیری رادیاتور ماشین، به طور کلی واحد پرکننده با استفاده از آداپتور به رادیاتور یا مخزن انبساط متصل می‌شود. سپس باید یک شیلنگ هوای فشرده که معمولاً برای کار با ابزارهای پنوماتیک به کار می‌رود، به خودرو وصل کرد و از طریق یک شیر مخصوص، سیستم خنک کننده را تخلیه کرد تا فشار منفی بالایی ایجاد شود.

در مرحله بعدی، شیلنگ مکش محصور شده را وصل کرده و مخلوط آب تازه/ضد یخ را از طریق مخزن خنک کننده تمیز به سیستم خنک کننده اضافه کنید. حتی با کمک یک مانومتر که فشار منفی را اندازه گیری می‌کند، می‌توان سفتی کل سیستم را به طور همزمان بررسی کرد. پس به طور کلی اگر خودروی شما بیش از حد معمول داغ می‌شود و خیلی سریع تر از گذشته درجه آمپر آن زیاد می‌شود و جوش می‌آورد باید رادیاتور هواگیری شود.

پرشین خودرو