مزایای آنلاین شدن فرآیند تعویض پلاک خودرو

مراکز تعویض پلاک خودرو که مدتی به دلیل شیوع ویروس کرونا تعطیل بودند طی چند روز اخیر فعالیت خود را از سر گرفتند و معامله‌گران خودرو می‌توانند با مراجعه به این مراکز نسبت به تعویض پلاک و انتقال سند اقدام کنند؛ این یعنی هزار نفر خریدار و فروشنده در معرض کرونا قرار خواهند گرفت. خیلی از ما تجربه حضور در مراکز تعویض پلاک و شرایط خاص دریافت و تأیید مدارک را دیده‌ایم. سخت‌ترین پروتکل بهداشتی هم نمی‌تواند جلوی ویروس کرونا را در جابه‌جایی مدارک و صف‌های این مراکز تعویض بگیرد.

بازار خرید و فروش خودرو مخاطب زیادی دارد و حجم معاملات در این بازار بالاست. همین موضوع نگرانی‌هایی را به دلیل تبدیل شدن مراکز تعویض پلاک و انتقال سند به نقاط شیوع بیماری کووید-۱۹ ایجاد کرده است. ادامه تعطیلی مراکز تعویض پلاک معامله‌گران خودرو را دچار مشکل کرده و از طرف دیگر باز شدن آن جان شهروندان را در معرض خطر قرار می‌دهد. اما راه‌حل چیست؟ شاید بد نباشد برای بررسی این موضوع فرآیند تعویض پلاک و انتقال سند مالکیت در برخی کشورهای دور و نزدیک را مورد بررسی قرار دهیم.

انتقال سند مالکیت خودرو در دیگر کشورها

فرآیند انتقال مالکیت در همه کشورها کم‌ و بیش مشابه است و در همه آنها باید فروشنده درخواست انتقال داده و با ارائه مدارک و انجام مراحل قانونی سند جدید به نام مالک جدید صادر شود. در برخی از کشورها از جمله کشور ما صفر تا صد این فرآیند به طور آفلاین و همراه با کاغذبازی بسیار است. بروکراسی پیچیده هم باعث تلف شدن وقت مالکان و خریداران و هم هدر رفتن منابع دولت می‌شود. به همین خاطر خیلی از کشورها در سال‌های اخیر به فکر تغییر این رویه افتاده‌اند و حداقل بخشی از این فرآیند را آنلاین کرده‌اند.

در همه این کشورها تجربه آنلاین شدن کل یا بخشی از فرآیند مثبت بوده و از اتلاف وقت، ازدحام جمعیت در مراکز انتقال مالکیت و هدر رفتن منابع جلوگیری شده و بسیاری از امور ساده‌تر هم شده است.مثلاً در انگلستان کل فرآیند می‌تواند به طور آنلاین انجام شود. کافی است فروشنده در سامانه انتقال مالکیت ثبت نام کرده و پس از احراز هویت، با پر کردن فرم‌ها، بارگذاری تصویر مدارک و ورود اطلاعات دقیق مالک جدید، نهایتاً تا یک ماه بعد سند جدید به آدرس مالک جدید ارسال می‌شود.

در آمریکا هنوز این فرآیند کاملاً آفلاین است اما در ایالت کالیفرنیا بخشی از آن آنلاین شده و شهروندان می‌توانند درخواست انتقال سند را به طور آنلاین ثبت کنند، فرم‌ها را دانلود کرده و پس از پر کردن آنها را از طریق پست ارسال کنند.در فرانسه از سال ۲۰۱۷ امکان تعویض پلاک و انتقال سند به صورت کاملاً آنلاین ایجاد شده و در ترکیه هم از سال ۲۰۱۰ این فرآیند به طور آنلاین انجام می‌شود. همچنین چند ماه پیش چین اعلام کرد که فرآیند انتقال مالکیت خودرو در ۱۲۰ شهر اصلی این کشور به طور کاملاً آنلاین انجام خواهد شد.

مزایای آنلاین شدن

در خصوص مزایای آنلاین شدن فرآیند تعویض پلاک خودرو می‌توان توماری طولانی تهیه کرد اما اصلی‌ترین و مهم‌ترین این مزایا عبارتند از جلوگیری از اتلاف وقت، حذف رفت و آمدهای غیر ضروری برای مراجعه به مراکز تعویض پلاک، کاهش کاغذ بازی و ساده‌تر شدن کل فرآیند، جلوگیری از اتلاف منابع عمومی، کاهش فساد اداری و جلوگیری از ازدحام جمعیت، خصوصاً در برهه‌هایی مشابه این روزها که با شیوع بیماری مواجه هستیم.

از هر جهت که به ماجرا نگاه کنیم، می‌بینیم که آنلاین شدن فرآیندهای اداری از جمله تعویض پلاک نتایج بسیار مثبتی دارد و به استقرار هرچه بهتر اهداف دولت الکترونیک کمک می‌کند. اگر پیش‌تر فرآیند انتقال سند مالکیت خودرو را آنلاین کرده بودیم، نه تنها الان نگرانی از بابت بازگشایی مراکز تعویض پلاک نداشتیم بلکه اصلاً نیازی به تعطیلی چندهفته‌ای آن هم نبود!سوالی که پیش می‌آید این است که آیا ظرفیت‌های لازم برای این تغییر در کشور ما وجود ندارد؟ ‌آیا این همه استارتاپ و شرکت دانش‌بنیان که توانایی‌های بسیار بالایی در حوزه‌های گوناگون نشان داده‌اند، امکان پیاده‌سازی یک سامانه آنلاین تعویض پلاک را ندارند؟

بعید به نظر می‌رسد که از چنین ظرفیتی بی‌بهره باشیم؛ وقتی می‌توان از این توانایی‌ها استفاده کرد چرا هنوز سنتی عمل می‌کنیم و به فکر بهینه‌سازی بروکراسی اداری نیستیم؟ آنچه مسلم است این است که با همکاری نهادهای دولتی با شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌ها می‌توان در زمانی نه چندان طولانی کل فرآیند تعویض پلاک و انتقال مالکیت خودرو را به صورت آنلاین به شهروندان ارائه داد. این فقط نیازمند مقداری تدبیر، همکاری، دوراندیشی و اعتماد به ظرفیت‌های داخلی و شرکت‌های دانش‌بنیان حوزه فناوری است.

روزنامه هفت صبح