هوای پاک وارد خیابان‌های شهر می‌شود

طراحی و ساخت "کوادسایکل" یا موتور سیکلت ۴ چرخ برقی در سال ۹۴ کلید خورد و در سال۹۸ به تولید رسید و در اوایل ماه جاری (آبان ۱۴۰۰) موفق شد تا مجوز پلاک‌گذاری را دریافت کند.

یکی از اجزای مهم این موتور سیکلت باتری‌ است که ۸۰ درصد آن در کشور تولید می‌شود و در بعضی از فناوری‌های باتری به مرحله تولید ۱۰۰درصدی رسیده‌ایم.

بعد از طراحی و ساخت، از آنجایی که این موتورسیکلت، ۴چرخ و برقی طراحی شده مشکلات قانونی زیادی برای دریافت استانداردهای آن ایجاد شد؛ چرا که سازمان ملی استاندارد اعلام کرده بود که این وسیله موتور سیکلت نیست، چون ۴چرخ دارد و باید استانداردهای خودرو را بگیرد، اما مساله این بود که استانداردهای خودرو شامل استانداردهای مختلفی است که برخی از آنها شامل استانداردهای بدنه، ترمز، ایربگ، انسان، ایمنی، آتش‌سوزی می‌شود و از آنجایی که این وسیله نقلیه، موتورسیکلت است نمی‌توانست این استانداردها را پاس کند، چراکه به‌عنوان مثال نمی‌توانست ایربگ داشته باشد.

به گفته دبیر ستاد توسعه فناوری‌های فضایی و حمل و نقل پیشرفته اکنون زمینه برای استانداردسازی این دستاورد محققان کشور فراهم شده و استانداردهای آن تدوین شده است.

علاوه بر آن، اخیرا نیز یک شرکت خودروسازی اعلام کرده است که در آینده نزدیک یک مدل خودروی برقی را به تولید انبوه خواهد رساند. این خودروها از انرژی تجدیدپذیر استفاده می‌کنند و آلودگی ندارند. بنابراین می‌توانند جایگزین مناسبی برای خودروهای با سوخت‌های فسیلی باشند.

پلاک گذاری؛ گام دانش‌بنیان دولتی‌ها برای محصولات دانش محور

دکتر منوچهر منطقی، دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه فضایی و حمل و نقل پیشرفته معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در گفت و گو با ایسنا با بیان اینکه برای پلاک گذاری نیاز به دو زیر ساخت است، افزود: گذراندن یکسری از استانداردها از جمله این زیر ساخت‌ها است. در این زمینه علاوه بر استانداردسازی، دستور العمل‌های آن نیز مورد نیاز است که ما در این زمینه اقدام کردیم از جمله آنها تدوین دستورالعمل‌های موتور سیکلت‌های برقی است که با همکاری مرکز تحقیقات نیرو و سازمان استاندارد و چند مجموعه مرتبط در حال تدوین است.

وی در خصوص استانداردهای پلاک گذاری وسایل نقلیه برقی توضیح داد: زمانی که خودرویی شماره گذاری می‌شود، نیاز به ۸۲ استاندارد اجباری دارد و این موضوع نیز در خصوص موتور سیکلت‌ها صادق است و موتور سیکلت‌های برقی دارای همان استانداردها است، به اضافه دو مورد استاندارد دیگر در خصوص برقی سازی آن.

منطقی با تاکید بر اینکه این استانداردها در حال تدوین است، خاطر نشان کرد: ایجاد آزمایشگاه‌های استاندارد از دیگر زیر ساخت‌های این حوزه است که در این راستا آزمایشگاه مشترک معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و دانشگاه‌ها تهران راه اندازی شده است.

وی اظهار کرد: زمانی که این زیر ساخت‌ها ایجاد شود، سازمان ملی استاندارد قادر است ارزیابی‌ها و تست‌های واقعی را برای واجد شرایط بودن موتور سیکلت برقی انجام دهد. در صورت تایید این سازمان، نتایج به پلیس راهوار اعلام می شود و آنها نیز این آمادگی را دارند تا در زمینه پلاک گذاری موتور سیکلت برقی اقدام کنند.

منطقی، نبود ساخت و طراحی وسایل نقلیه برقی در کشور را از دلایل عدم وجود استانداردهای آن در کشور دانست و ادامه داد: یکسری استانداردهای عمومی در دنیا وجود دارد که نیاز است این استانداردها بومی سازی و زیر ساخت‌های آن در کشور فراهم شود.

وی به اقدام اخیر در زمینه پلاک گذاری موتور سیکلت برقی (کوادسایکل) اشاره کرد و یادآور شد: این اقدام برای موتور ۴ چرخ به صورت موقتی است؛ چرا که شماره گذاری در استانداردهای اداره پلاک گذاری وجود ندارد.

دبیر ستاد توسعه فناوری‌های حوزه فضایی و حمل و نقل پیشرفته، از پلاک گذاری خودروی برقی "اکسیژن" خبر داد که مراحل استانداردسازی و شماره گذاری آن در حال طی شدن است و گفت: در آینده نزدیک دو محصول خودرو برقی ارائه می‌شود، ضمن آنکه اتوبوس برقی نیز مسیر خود را طی می کند.

به گفته وی خط تولید خودروی تمام برقی ایرانی با نام «اکسیژن» آغاز شده و این خودرو قابلیت پیمودن ۳۰۰کیلومتر با هر نوبت شارژ را دارد و سرعت آن به ۱۱۰کیلومتر در ساعت می‌رسد.

 خودروی اکسیژن برای ۲ سرنشین و با قامت ۱۹۰ سانتیمتر و وزن ۱۲۰ کیلوگرم طراحی و ساخته شده است. این خودرو با طول تقریبی ۲.۶ متر، یکی از کوچکترین خودروهای جهان محسوب می‌شود که قابلیت پارک عمودی نیز دارد.

برقی کردن خودروها از چند جهت قابل بررسی و تامل است. از همه مهمتر آلودگی هوا است که مخصوصا در کلان شهرهایی مثل تهران که عمدتا آلودگی هوا از خودرو است، این کار را یک ضرورت می‌کند. اثبات شده که ارتباط بسیار نزدیکی بین آلودگی هوا و ذرات پی ام ۲.۵ با بیماری‌ها (حتی بیماری قند نوع دو) وجود دارد.

اتوبوس درون شهری از چند جهت مورد بسیار مناسبی برای شروع ورود به صنعت خودروی برقی است. اتوبوس در بخش عمده‌ای از سیکل حرکتی خود در سرعت پایین کار می‌کند، شتاب گیری متوسط دارد، زمان درجا کار کردن (آیدل) آن زیاد است و توقف-حرکت زیاد دارد. همچنین زمان قابل ملاحظه‌ای در ابتدا و انتهای خط توقف دارد که مناسب برای شارژ کردن باتری‌ها است. ایجاد زیرساخت شارژ شبانه در دپو نیز به راحتی میسر است و همچنین فضای زیادی برای جا دهی تجهیزات برقی دارد.

بر این اساس یکی از شرکت‌های فناور با توجه به تجربه‌ای که در طراحی و نمونه‌سازی اتوبوس هیبرید الکتریکی دارد و فعالیت‌های دانش بنیانی که در توسعه تجهیزات خودروهای برقی مانند طراحی و ساخت "باتری پک"، "درایو کششی"، "مبدل‌های کمکی" و "واحد توزیع انرژی الکتریکی" در سال‌های اخیر انجام داده است، توسعه قوای محرکه برقی اتوبوس درون شهری را در دستور کار خود قرار داده است.

در یک اتوبوس برقی بیش از ۶۰ درصد هزینه اتوبوس متعلق به قوای محرکه الکتریکی است و مابقی آن مربوط به سازه و اتاق است. درصورتی‌که در اتوبوس احتراقی نسبت هزینه بر عکس است. در نتیجه اگر سیستم قوای محرکه برقی در کشور توسعه یابد، با توجه به متعدد بودن شرکت‌های اتاق‌ساز، اتوبوس تمام برقی درون شهری قابل دستیابی است.

پروژه توسعه اتوبوس تمام برقی درون شهری این شرکت دانش بنیان با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و با همکاری با یکی از شرکت‌های خودرویی اصفهان و پژوهشکده خودرو، سوخت و محیط زیست دانشگاه تهران در اواسط سال گذشته آغاز شد.

قوای محرکه طراحی و ساخت شده این شرکت بر روی اتوبوس "لوفلور زرین" خودرو پیاده‌سازی شده و به شکل‌های مختلف شب شارژ، شارژ ترکیبی یا به صورت بردافزا و پلاگین می‌تواند ارائه شود.

در این پروژه ۷۵ تا ۸۰ درصد قوای محرکه الکتریکی، بومی‌سازی شده و در آن از موتورهای تراکشن الکتریکی، ژنراتور، گیربکس تک سرعته استفاده شده است.

اگر چه سل های باتری پک‌های این وسیله برقی از خارج تهیه شد؛ ولی پک کردن آنها، سیستم خنک‌کاری و سیستم حفاظتی آن در داخل طراحی و ساخته شده است.

اتوبوس پایه نیز متعلق به شرکت زرین خودرو هست که در حومه اصفهان تولید می‌شود.

دستاوردهای کلی این طرح به این شرح است:

توسعه محصول جدید با سطح داخلی‌سازی بالا (۷۵ درصد) بر اساس استانداردهای جدید
طراحی بومی، متناسب با شرایط اقلیمی و جغرافیایی ایران
برنامه اجرایی طرح براساس نظام دروازه‌ای و صحه‌گذاری مرحله‌به‌مرحله براساس تست نمونه‌های مختلف
فاز اول، توسعه نمونه معیار تولید (Evaluation Prototype) و توسعه نیازمندی‌های اولیه تولید انبوه در کمتر از یک سال
توسعه نمونه‌های اولیه (A-Sample)  تجهیزات در فاز اول با همکاری زنجیره تامین
انجام تست‌های صحه‌گذاری طراحی نمونه EP و تست‌های تجهیزات و قطعات در فاز اول
طراحی و توسعه پلتفرم نوآورانه سبک وزن
در بر داشتن فعالیت‌های توسعه خط تولید و زنجیره تامین
رسیدن به سر تولید (SOP) اتوبوس الکتریکی در طی کمتر از دو سال و نیم
هزینه‌های سرمایه‌گذاری ثابت قابل قبول (کمتر از ۱۵۰ میلیارد تومان)، نرخ بازده داخلی بالا (۳۵ درصدی) و سر به سر سرمایه‌گذاری کوتاه (سه ساله)
قیمت تمام‌شده رقابتی در مقابل رقبای اروپایی و چینی.