بررسی سیستم راهنمای تعویض دنده GSI

بسیاری از رانندگان هنگامی که سوار بر یک خودرو با گیربکس دنده‌ای هستند از زمان مناسب تعویض دنده چندان آگاه نیستند و به همین خاطر مصرف سوخت خودرو افزایش قابل توجهی پیدا می‌کند. در این حالت وجود یک سیستم که بتواند زمان مناسب تعویض دنده را به راننده اطلاع بدهد بسیار راهگشا خواهد بود. 

سیستم راهنمای تعویض دنده یا همان سیستم Gear Shift Indicator که به اختصار GSI نامیده می‌شود همین سیستم مورد نیاز هنگام تعویض دنده‌هاست. همانطور که از نام این سیستم مشخص است، راهنمای تعویض دنده در حین رانندگی به کمک راننده آمده و زمان تعویض دنده به دنده‌های بالاتر یا پایین‌تر را به راننده اطلاع می‌دهد. همین مورد سبب می‌شود تا مصرف سوخت خودرو به طور چشمگیری کاهش پیدا کرده و در نتیجه هزینه‌های جاری خودرو نیز بالا نرود. امروزه این سیستم تبدیل به یک استاندارد در بسیاری از خودروها در سراسر دنیا شده و در ایران نیز اخیرا وزارت صمت اعلام کرده تا از سال ۱۴۰۲ تمامی خودروهای تولیدی در بازار کشور باید برخی استانداردهای جدید را اجرا کنند. یکی از همین استانداردها به کار رفتن سیستم راهنمای تعویض دنده یا همان GSI در خودروهاست. 

تعویض دنده در خودروهایی که مجهز به گیربکس دستی هستند برخلاف گیربکس‌های اتوماتیک امری حساس بوده و اگر به خوبی و در موقع مناسب صورت نپذیرد در بلند مدت هزینه‌های مختلفی را بر دوش مالک خواهد گذاشت. همانطور که مطلع هستید تعویض دنده در خودروهای اتوماتیک توسط کامپیوتر یا همان ECU خودرو صورت می‌گیرد و این یعنی در شرایط رانندگی استاندارد در خودروهای اتوماتیک دنده‌ها در بهترین حالت و دور موتور ممکن تعویض می‌شوند، اما در خودروهای دستی این امر باید توسط راننده انجام شود. در بسیاری مواقع راننده دنده‌ها را یا در دورهای بالا تعویض می‌کند و یا برعکس در دورهای پایین و زمانی که نیازی به تعویض دنده نیست این کار را انجام می‌دهند. 

اگر دنده در دور موتورهای بالا و بیش از حالت استاندارد تعویض شوند فشاری بیش از حد استاندارد به موتور و گیربکس خودرو وارد شده و سوای استهلاک بالا برای موتور و گیربکس در بلند مدت سبب می‌شود تا مصرف سوخت به طور چشمگیری افزایش پیدا کند. همچنین اگر تعویض دنده در دورهای پایین نیز تعویض شود قدرت موتور به خوبی و به موقع به چرخ‌ها ارسال نمی‌شود و به اصطلاح خودرو در دنده مرده قرار می‌گیرد. اینجاست که سیستم راهنمای تعویض دنده یا همان GSI به یاری راننده می‌آید. 

سیستم راهنمای تعویض دنده از تعدادی سنسور به کار رفته در چرخ‌ها و جعبه دنده تشکیل شده که در کنار اطلاعات دریافت شده از ECU خودرو مانند مصرف سوخت و دور موتور لحظه‌ای، زمان مناسب تعویض دنده به دنده‌های بالاتر و یا پایین‌تر را به راننده اعلام می‌کند. محل قرارگیری سیستم GSI درون صفحه کیلومتر شمار خودرو بوده و زمان تعویض دنده را با نشان دادن یک علامت مثبت یا منفی و یا عدد دنده بعدی یا قبلی به راننده نشان می‌دهد. البته در برخی از این سیستم‌ها علاوه بر نمایش زمان تعویض دنده، یک هشدار صوتی نیز این مورد را به راننده گوشزد می‌کند. 

همانطور که قبل‌تر نیز اشاره کردیم، مهم‌ترین مزیت سیستم راهنمای تعویض دنده‌ها کاهش مصرف سوخت در خودروهاست. در زمان بالا رفتن دور موتور در صورتی که دنده خودرو بالاتر نرود فشار زیادی به پیشرانه خودرو وارد شده و نتیجه آن افزایش چشمگیر مصرف سوخت خواهد بود. همین مورد سبب می‌شود تا آلودگی هوا نیز افزایش پیدا کند. از طرفی یکی دیگر از مزیت‌های این سیستم جلوگیری از وارد شدن خودرو به حالت دنده مرده است که اگر ادامه پیدا کند می‌تواند استهلاک خودرو را بسیار افزایش دهد.