آشفتگی بازار، تولید ناقص و فروش خودرو با سکه و ارز

عبدالله توکلی، مدیرکل سابق دفتر خودرویی وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت)، با انتقاد شدید از وضعیت کنونی صنعت و بازار خودرو کشور، وضعیت را نگران‌کننده توصیف کرد. او معتقد است که نهادهای مسئول، به ویژه وزارت صمت، در ساماندهی این بخش راهبردی فعالانه عمل نکرده‌اند.

توکلی در تشریح وضعیت موجود، آشفتگی بازار را نتیجه «بی‌عملی» نهادهای متولی دانست و اظهار داشت: «در حال حاضر، شاهد آن هستیم که نهادهای مختلفی مانند شورای عالی انقلاب فرهنگی یا دیوان عدالت اداری در خصوص صنعت خودرو اظهار نظر می‌کنند، اما وزارت صمت که متولی اصلی و خط مقدم این حوزه است، متأسفانه عملکرد مؤثر و مورد انتظاری از خود نشان نداده است.»

بازگشت مشکلات گذشته به خط تولید

مدیرکل سابق دفتر خودرو وزارت صمت، با اشاره به آمار تولید در نیمه نخست سال، وضعیت را نامناسب دانست و هشدار داد که مشکلات قدیمی این صنعت در حال بازگشت هستند:

• معضل خودروهای ناقص: مجدداً شاهد انباشت خودروهایی هستیم که به دلیل کمبود قطعات، به صورت ناقص تولید شده‌اند و در پارکینگ‌ها متوقف مانده‌اند.
• تشکیل صف‌های خرید طولانی: تقاضا در بازار از عرضه پیشی گرفته و صف‌های طولانی برای خرید خودرو شکل گرفته است.
• تبدیل خودرو به کالای سرمایه‌ای: متأسفانه خودرو یک بار دیگر از حالت مصرفی خارج شده و به ابزار سوداگری و کالای سرمایه‌ای تبدیل شده است.

او هشدار داد که این وضعیت نشان می‌دهد بازار خودرو از فاز مصرف‌کنندگان واقعی خارج شده و نیازمند یک بازنگری و مدیریت کاملاً تخصصی است. وی تأکید کرد که حتی در خودروسازان بزرگ نیز معضل تولید خودروهای ناقص همچنان به قوت خود باقی است و تفاوت‌های فاحشی میان آمار تولید و آمار فروش ثبت شده وجود دارد.

افشای تخلفات در شبکه توزیع: فروش با نرخ گران‌تر از قیمت مصوب با سکه و ارز

توکلی در بخش دیگری از صحبت‌های خود، به فساد و تخلفاتی که در شبکه فروش و توزیع خودرو رخ می‌دهد، اشاره کرد. او این تخلفات را «فعالیت درهای پشتی» در زنجیره خودروسازی توصیف کرد:

• دریافت رشوه: پرداخت رشوه برای دریافت سریع‌تر یا خارج از نوبت خودرو.
• گران‌فروشی توسط نمایندگی‌ها: برخی نمایندگی‌های خاص، خودروها را با قیمتی بالاتر از نرخ مصوب رسمی به فروش می‌رسانند.
• فروش غیررسمی با ارز و سکه: وی به موردی آشکار از تخلف اشاره کرد و گفت:

«سیگنال‌هایی وجود دارد که یک خودروساز، محصولی را که قیمت آن به صورت رسمی مشخص شده بود، از مسیرهای غیررسمی و با قیمت‌هایی بسیار گران‌تر از نرخ مصوب می‌فروخت و پول آن را نه به صورت ریالی معمول، بلکه به شکل سکه و ارز دریافت می‌کرد.»

این اظهارات مدیرکل سابق وزارت صمت نشان‌دهنده لزوم نظارت جدی‌تر بر فرآیندهای تولید، توزیع و فروش خودرو است تا از خروج بازار از حالت مصرفی و تبدیل شدن آن به محلی برای سوداگری و تخلف جلوگیری شود. به نظر می‌رسد وضعیت فعلی بازار، نیازمند دخالت و مدیریت تخصصی متولیان اصلی این صنعت یعنی وزارت صمت است.