نگاهی به تاریخچه شرکت ولوو

داستان شرکت ولوو (Volvo) فراتر از ساخت صرف یک وسیله نقلیه است؛ این تاریخچه، روایت یک فلسفه مهندسی است که در سال ۱۹۲۷ در سوئد شکل گرفت. هسته اصلی شکل‌گیری این برند، تعهد به ساخت خودروهایی فوق‌العاده مقاوم و ایمن بود، به‌ویژه برای مقابله با جاده‌های ناهموار و آب و هوای سخت منطقه اسکاندیناوی. این تعهد به ایمنی، بعدها به اصول بنیادین صنعت خودروسازی در جهان تبدیل شد.

در طول زمان، ولوو به دو هویت کاملاً مجزا تکامل یافت که هر یک مسیر تخصصی خود را پیمودند و هر دو، حضوری پررنگ در جاده‌های ایران داشتند:

1. ولوو کارز (Volvo Cars): متمرکز بر تولید خودروهای سواری لوکس و ایمن.
2. گروه ولوو (AB Volvo): غول صنعت کامیون‌سازی، اتوبوس‌ها و ماشین‌آلات سنگین.

 بنیان‌گذاران: اتحاد مهندس و اقتصاددان

پشت موفقیت هر برند بزرگ، یک تیم مکمل وجود دارد. بنیان‌گذاران شرکت ولوو، آسار گابریلسن (Assar Gabrielsson) و گوستاو لارسون (Gustaf Larson)، با ترکیب استعدادها و دیدگاه‌های خود، این مسیر را آغاز کردند:

• گابریلسن: یک مدیر فروش و اقتصاددان باهوش در شرکت معروف بلبرینگ‌سازی اس‌کی‌اف (SKF) بود که نبض بازار و نیازهای تجاری را به‌خوبی در دست داشت.
• لارسون: یک مهندس طراح بااستعداد با سابقه فنی قوی بود که می‌توانست ایده‌ها را به واقعیت تبدیل کند.

دیدگاه مشترک آن‌ها بر تمرکز حداکثری بر کیفیت و ایمنی بود؛ مفاهیمی که در دهه‌های ابتدایی صنعت خودرو هنوز اولویت اصلی سازندگان نبود. این ایده در سال ۱۹۲۴ شکل گرفت و گابریلسن توانست SKF را متقاعد کند تا حامی مالی تولید ۱۰ نمونه اولیه خودرو شود. در واقع، ولوو در ابتدا به‌عنوان یک پروژه جانبی و پرخطر در دل شرکت مادر، SKF، متولد شد.

 تولد رسمی و معنای نام و نشان

فعالیت رسمی شرکت در تاریخ ۱۴ آوریل ۱۹۲۷ در شهر گوتنبرگ سوئد آغاز شد و قدمت ولوو به‌عنوان یک خودروساز از این تاریخ محاسبه می‌شود. ولوو در سال ۱۹۳۵ با ورود به بورس استکهلم، استقلال مالی خود را از SKF به‌دست آورد.

• معنی واژه ولوو: این نام از فعل لاتین Volvere گرفته شده و به معنای "من می‌چرخم" یا "من می‌غلتم" است که به پویایی، حرکت و ریشه‌های صنعتی شرکت در تولید بلبرینگ اشاره دارد.
• نماد ولوو:
  • دایره و پیکان: این نشان یک نماد باستانی و شیمیایی برای فلز آهن است. این نماد به عمد انتخاب شد تا بر کیفیت فوق‌العاده فولاد سوئد، دوام و استحکام بی‌نظیر خودروها تأکید کند.
  • خط مورب: این نوار فلزی مورب نقره‌ای روی جلوپنجره در ابتدا یک نیاز فنی بود تا لوگوی آهنی را روی رادیاتور مدل‌های اولیه نگه دارد، اما به مرور زمان به بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت بصری این برند تبدیل شد.

 اولین محصولات: هم برای خانواده، هم برای صنعت

بنیان‌گذاران ولوو با درک نیازهای یک کشور در حال توسعه صنعتی، دو مسیر موازی را از همان سال ۱۹۲۷ آغاز کردند:

1. اولین خودروی سواری: ÖV4 جاکوب (۱۹۲۷)

اولین خودروی رسمی ولوو ÖV4 جاکوب (Jakob) نام داشت که مخفف "کالسکه باز ۴ سیلندر" بود. جاکوب به‌طور خاص مهندسی شد تا در سرمای شدید و جاده‌های سخت اسکاندیناوی مقاومت کند. کمی بعد، مدل سقف‌دار آن یعنی PV4 نیز عرضه شد.

2. اولین کامیون: سری LV 1 (۱۹۲۸)

کمتر از یک سال پس از جاکوب، نیاز مبرم بازار به خودروهای تجاری منجر به تولید اولین کامیون ولوو، سری LV 1 (مخفف LastVagn به معنی ارابه بار) شد. این کامیون ۱.۵ تنی با شاسی بسیار مستحکم، یک موفقیت تجاری فوری بود و سرآغاز مسیر گروه ولوو در صنایع سنگین شد.

 فلسفه اصلی: ایمنی یک اصل جهانی

اگر قرار باشد تاریخچه ولوو را با یک کلمه توصیف کنیم، آن کلمه "ایمنی" است. برای ولوو، ایمنی هرگز یک ویژگی اختیاری نبوده، بلکه هسته اصلی طراحی و مهندسی آن به شمار می‌آید.

نوآوری‌های حیاتی در ایمنی

• کمربند ایمنی سه‌نقطه‌ای (۱۹۵۹): نقطه اوج این فلسفه، اختراع سرنوشت‌ساز مهندس ولوو، نیلز بوهلین (Nils Bohlin)، بود. این کمربند بلافاصله روی مدل‌های PV544 و آمازون به‌صورت استاندارد نصب شد.
• تصمیم انقلابی: ولوو حق ثبت اختراع (Patent) این کمربند ایمنی را به رایگان در اختیار تمام خودروسازان جهان قرار داد. این اقدام نشان داد که نجات جان انسان‌ها برای آن‌ها مهم‌تر از سود تجاری است.
• ادامه پیشگامی:
  • دهه ۱۹۷۰: مدل ولوو ۲۴۰ چنان عملکردی درخشان در تست‌های تصادف داشت که دولت ایالات متحده آمریکا آن را به عنوان "الگوی استاندارد" برای ارتقاء ایمنی سایر خودروها استفاده کرد.
  • دهه ۱۹۹۰: معرفی سیستم حفاظت از ضربه جانبی (SIPS) روی مدل ۸۵۰، استانداردهای محافظت در تصادفات جانبی را جابجا کرد.
  • امروزه، ولوو به‌طور مداوم رکورددار دریافت بالاترین جوایز ایمنی (مانند IIHS Top Safety Pick+) برای تمام مدل‌های جدید خود است.

 تفکیک هویت: ولوو کارز و گروه ولوو

تا سال ۱۹۹۹، بخش سواری (ولوو کارز) زیرمجموعه شرکت مادر، یعنی گروه ولوو (AB Volvo) بود.

الف. دوران فورد و تولد دوباره با جیلی

در سال ۱۹۹۹، گروه ولوو برای تمرکز بر بازار پرسود صنایع سنگین، بخش خودروهای سواری را به شرکت آمریکایی فورد (Ford) فروخت.

• مالکیت چینی (۲۰۱۰): مالکیت فورد موفقیت‌آمیز نبود و نهایتاً در سال ۲۰۱۰، فورد، ولوو کارز را به شرکت چینی جیلی (Geely) واگذار کرد.
• رنسانس ولوو: جیلی به‌جای دخالت مستقیم، سرمایه‌گذاری هنگفتی در تحقیق و توسعه انجام داد. نتیجه این کار، احیای کامل هویت سوئدی ولوو، طراحی‌های زیبای اسکاندیناوی و تبدیل شدن این برند به یک پیشتاز در توسعه مدل‌های تمام الکتریکی بود.

ب. گروه ولوو: امپراتوری صنایع سنگین

گروه ولوو (AB Volvo) پس از فروش بخش سواری، تمرکز خود را بر کامیون‌ها، اتوبوس‌ها و ماشین‌آلات راه‌سازی گذاشت و به یکی از بزرگترین گروه‌های کامیون‌سازی جهان تبدیل شد. این رشد تنها با تولید داخلی نبود، بلکه با خریدهای استراتژیک تکمیل شد:

• ۱۹۸۱: خرید شرکت آمریکایی White Trucks برای ورود به بازار آمریکای شمالی.
• ۲۰۰۰: خرید عظیم شرکت‌های Renault Trucks و Mack Trucks (برند مشهور آمریکایی مک)، که جایگاه ولوو را به عنوان یکی از غول‌های برتر جهانی در صنایع سنگین تثبیت کرد.

 شاخه اول: مروری بر مدل‌های سواری ماندگار (Volvo Cars)

این بخش از ولوو مسئول تولید مدل‌هایی است که شهرت ولوو را در کیفیت و طراحی بنا نهادند:

مدل (سال عرضه)	ویژگی اصلی و اهمیت
PV444 / PV544 (دهه ۱۹۴۰/۵۰)	اولین خودروی کوچک و موفق ولوو با ترکیب طراحی آمریکایی و اروپایی.
آمازون (P120) (۱۹۵۶)	اولین خودروی جهان مجهز به کمربند ایمنی سه‌نقطه‌ای به‌صورت استاندارد.
P1800 (۱۹۶۱)	کوپه اسپرت و بسیار زیبا که با بازی در سریال تلویزیونی "قدیس" به شهرت رسید.
سری ۲۴۰ (دهه ۱۹۷۰)	معروف به "تانک‌های سوئدی"؛ نماد ایمنی افسانه‌ای و دوام بی‌نظیر.
۸۵۰ T-5R (۱۹۹۵)	واگن (استیشن) اسپرت با موتور توربوشارژ که تصویر محافظه‌کار ولوو را تغییر داد.
XC90 و XC60 T8 (عصر مدرن)	از قوی‌ترین مدل‌های تاریخ ولوو با فناوری پلاگین هیبرید (Plug-in Hybrid) با قدرت مجموع ۴۰۰ تا ۴۲۱ اسب بخار.

واژه تخصصی: پلاگین هیبرید (PHEV) نوعی خودروی هیبریدی است که علاوه بر موتور بنزینی و سیستم هیبریدی معمول، یک باتری بزرگتر دارد که می‌توان آن را مستقیماً با اتصال به برق شارژ کرد و مسافت قابل توجهی را تنها با انرژی الکتریکی طی نمود.

شاخه دوم: ستون فقرات حمل و نقل (گروه ولوو)

کامیون‌های ولوو تاریخ حمل و نقل جاده‌ای در جهان را شکل دادند:

مدل (سال عرضه)	ویژگی اصلی و اهمیت
ولوو F12 (دهه ۱۹۷۰/۸۰)	نماد دوام و اصالت در جاده‌های آسیا و خاورمیانه (به‌ویژه ایران)؛ انقلابی در راحتی راننده و قدرت موتور ۱۲ لیتری.
سری FH (از ۱۹۹۳)	آغازگر عصر مدرن کامیون‌ها؛ تسخیر بازار جهانی با طراحی آیرودینامیک، کابین پیشرفته و گیربکس هوشمند I-Shift.

 

آینده برقی: پیشگامی در فناوری هیبریدی و الکتریکی

در جولای ۲۰۱۷، ولوو با اعلام یک تصمیم تاریخی، آینده خود را بازتعریف کرد. این شرکت اعلام کرد که از سال ۲۰۱۹، تمام خودروهای جدیدش تمام الکتریکی (Electric)، پلاگین هیبریدی (Plug-in Hybrid) یا هیبریدی ملایم (Mild Hybrid) خواهند بود و تولید موتورهای احتراق داخلی سنتی را به تدریج متوقف می‌کند.

• در بخش سواری: این استراتژی منجر به توسعه برند پرفورمنس پول‌استار (Polestar) شد که کاملاً بر مدل‌های برقی متمرکز است.
• در بخش سنگین: گروه ولوو نیز با معرفی مدل‌هایی مانند Volvo FH Electric ثابت کرد که حمل و نقل سنگین بدون آلایندگی نیز یک واقعیت اجرایی و عملی است.

 

 حضور ولوو در جاده‌های ایران

تاریخچه ولوو در کشور ما به دو روایت کاملاً مجزا تقسیم می‌شود:

1. ولوو تراکس: ستون فقرات حمل و نقل ایران

داستان اصلی ولوو در ایران با کامیون‌ها عجین شده است. ورود اولین کامیون‌های ولوو که با جاده‌های سخت کشور سازگار بودند به سال ۱۹۳۴ بازمی‌گردد.

• نقطه عطف (۱۳۶۲ شمسی): شرکت سایپا دیزل (ایران کاوه سابق) قرارداد استراتژیک مونتاژ سی‌کی‌دی (Completely Knocked Down - قطعات کامل بازشده) کامیون‌های ولوو را امضا کرد.
• اوج همکاری: در سال ۱۳۶۴، تولید مدل‌های افسانه‌ای F12 و NL12 آغاز شد. کامیون F12 به سرعت به نماد قدرت و دوام در جاده‌های ترانزیت ایران تبدیل شد.
• میزان حضور: از سال ۱۹۳۴ تا کنون، بیش از ۷۵ هزار دستگاه کامیون ولوو در ایران تحویل داده شده است.

2. ولوو کارز: حضور مدرن و لوکس

حضور خودروهای سواری ولوو در ایران بسیار متأخرتر و در دهه ۱۳۹۰ شمسی با واردات توسط شرکت افرا موتور آغاز شد. این خودروها با تکیه بر اعتبار جهانی برند در ایمنی و کیفیت ساخت، بازار خاص خود را پیدا کردند. مهم‌ترین مدل‌های وارد شده شامل ولوو XC90 (کراس‌اوور لوکس) و V40 (هاچ‌بک) بودند.