بلاتکلیفی تخصیص ارز واردات خودرو در بودجه ۱۴۰۴
بهعنوان کسی که سالهاست بازار خودرو ایران را از نزدیک دنبال میکنم، باید گفت یکی از مهمترین گرههای فعلی بازار، موضوع واردات خودرو و تخصیص ارز آن است؛ مسئلهای که با وجود تصریح قانون بودجه سال ۱۴۰۴، همچنان در مرحله اجرا متوقف مانده است.
بر اساس قانون بودجه سال ۱۴۰۴، مقرر شده ۲ میلیارد دلار منابع ارزی از سوی بانک مرکزی بهصورت فصلی برای واردات خودرو اختصاص داده شود. هدف از این تصمیم، ایجاد تعادل در بازار، افزایش رقابت و کاهش فشار قیمتی بر مصرفکننده عنوان شده است. با این حال، آنطور که مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) اعلام میکنند، این منابع ارزی هنوز در اختیار واردکنندگان قرار نگرفته است.
توضیح وزارت صمت درباره روند واردات خودرو
سید حامد عاملی، معاون صنایع ماشینآلات و تجهیزات وزارت صمت، در توضیح وضعیت فعلی واردات خودرو اعلام کرده که موضوع واردات، امروز به یک مطالبه جدی در بازار تبدیل شده است. به گفته او، در قانون بودجه ۱۴۰۴ صراحتاً به تخصیص ۲ میلیارد دلار ارز توسط بانک مرکزی اشاره شده و حتی آییننامه اجرایی آن نیز با پیگیری وزارت صمت و هماهنگی سایر دستگاهها تدوین و تصویب شده است.
البته این آییننامه در مراحل بررسی، با ایرادهایی از سوی:
- دیوان عدالت اداری
- هیأت تطبیق قوانین مجلس شورای اسلامی
مواجه شد؛ ایرادهایی که عمدتاً به میزان تعرفههای در نظر گرفتهشده مربوط بود. در نهایت، دولت آییننامه را اصلاح کرد و نسخه نهایی به تأیید مجلس رسید.
نقش وزارت صمت و گره اصلی کار
به زبان ساده، وزارت صمت وظیفه دارد:
- آییننامه واردات خودرو را تنظیم کند
- شرایط رقابت و تنوع خودروها را فراهم کند
- زیرساختها و سامانههای لازم را هماهنگ کند
اما تأمین ارز در حیطه وظایف این وزارتخانه نیست. به گفته عاملی، عنصر اصلی واردات خودرو، تخصیص منابع ارزی توسط بانک مرکزی است؛ موضوعی که تاکنون محقق نشده است.
او تأکید میکند که:
- ثبت سفارش خودروها انجام شده است
- درخواست تخصیص ارز به بانک مرکزی ارسال شده
- اما تاکنون حتی بخشی از ارز پیشبینیشده در بودجه ۱۴۰۴ به واردکنندگان پرداخت نشده است
در نتیجه، بسیاری از واردکنندگان عملاً امکان اقدام عملی برای واردات خودرو را ندارند.
آمار واردات خودرو در سال جاری
طبق اعلام معاون صنایع ماشینآلات و تجهیزات وزارت صمت:
- از ابتدای سال جاری تاکنون حدود ۳۷ هزار و ۹۰۰ دستگاه خودرو وارد کشور شده است
- این خودروها نه از محل ارز بودجه ۱۴۰۴، بلکه:
- از محل ارز باقیمانده سال گذشته
- یا از طریق ارز با منشأ خارجی
وارد شدهاند.
این موضوع نشان میدهد که سهم بودجه جدید در واردات خودرو عملاً صفر بوده است.
۱۰۰ هزار ثبت سفارش در انتظار ارز
یکی از مهمترین نکات مطرحشده، حجم بالای ثبت سفارشهای بلاتکلیف است. به گفته عاملی:
- حدود ۱۰۰ هزار ثبت سفارش خودرو در سامانهها انجام شده
- اما همگی در انتظار تخصیص ارز از سوی بانک مرکزی هستند
- این در حالی است که بیش از سه فصل از سال ۱۴۰۴ گذشته و هنوز ارزی مطابق قانون بودجه تخصیص نیافته است
این وضعیت، هم واردکنندگان را سردرگم کرده و هم بازار خودرو را در شرایط انتظار و بیثباتی نگه داشته است.
هدف واردات خودرو از نگاه وزارت صمت
معاون وزیر صمت تأکید میکند که پیگیری واردات خودرو صرفاً با هدف:
- تنظیم بازار خودرو
- ایجاد رقابت واقعی
- متعادلسازی قیمتها
انجام میشود و این وزارتخانه بهصورت مستمر، موضوع تخصیص ارز را از بانک مرکزی پیگیری میکند.
او همچنین به محدودیتهای ارزی بانک مرکزی اشاره میکند، اما معتقد است اجرای دقیق قانون بودجه میتواند نقش مهمی در کاهش التهاب بازار خودرو داشته باشد.
جمعبندی؛ گره بازار خودرو کجاست؟
در جمعبندی باید گفت:
- قانون بودجه ۱۴۰۴، مسیر واردات خودرو را مشخص کرده است
- آییننامه اجرایی تصویب و نهایی شده
- واردکنندگان آماده ورود خودرو هستند
اما تا زمانی که ۲ میلیارد دلار ارز پیشبینیشده در قانون بودجه بهطور عملی تخصیص پیدا نکند، واردات خودرو نمیتواند نقش مؤثری در تنظیم بازار و کاهش قیمتها داشته باشد.
بهعنوان یک کارشناس خودرو، میتوان گفت ادامه این وضعیت، تنها به تعمیق رکود، افزایش فاصله قیمتها و نارضایتی مصرفکنندگان منجر خواهد شد؛ موضوعی که حل آن، بیش از هر چیز به هماهنگی واقعی میان سیاستگذار پولی و متولیان بازار خودرو نیاز دارد.
دیدگاه بگذارید
اولین نفر باشید که دیدگاه خود را می نویسد