افزایش ۹ درصدی تیراژ تجاری سازان

بنابر آمار منتشره از طرف وزارت صنعت، معدن و تجارت، تولید خودروهای تجاری در طول پنج ماه نخست امسال و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، افزایش پیدا کرده، اگرچه تیراژ تجاری‌ها همچنان پایین است.

بر این اساس، تجاری سازان کشور در مجموع هفت هزار و ۱۳۷ دستگاه انواع محصول شامل کامیون، کشنده، کامیونت، اتوبوس، مینی بوس و میدل بأس را تا پایان مرداد امسال به تولید رسانده‌اند تا در مقایسه با پنج ماه ابتدایی سال گذشته، ۳. ۹ درصد افزایش تیراژ را تجربه کنند. هرچند آمار پنج ماهه از افزایش تیراژ خودروهای تجاری حکایت دارد، با این حال پر واضح است که تجاری سازان همچنان زیر ظرفیت اسمی خود به تولید مشغول هستند. بنابر آمار انجمن خودروسازان ایران، هم اکنون بیش از ۱۰ گروه تولید کننده خودروهای تجاری در کشور وجود دارد و اتفاقاً ظرفیت اسمی تولیدشان هم نسبتاً مناسب است، حال آنکه به‌نظر می‌رسد هیچ کدام مطابق با ظرفیت‌های موجود، تولید ندارند.

«کمبود نقدینگی»، «کاهش تقاضا» و البته «تحریم» از جمله دلایل اصلی تولید زیر ظرفیت تجاری سازان کشور به شمار می‌روند که اجازه نمی‌دهند تیراژ کامیون و اتوبوس و مینی‌بوس در حد قابل قبولی افزایش یابد. این در وضعیتی است که طبق برنامه دولت، قرار است نزدیک به ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو فرسوده سنگین ظرف سه سال اسقاط و جایگزین شود. این برنامه ریزی البته پیش از خروج آمریکایی‌ها از برجام و بازگشت تحریم‌های این کشور علیه خودروسازی ایران، انجام شد و دولت بنا داشت پای خودروسازان خارجی را به این ابرپروژه بکشاند. حالا ولی بار پروژه اسقاط بر دوش گروه‌های داخلی افتاده، اگرچه البته به نظر می‌رسد اقداماتی در جهت استفاده از ظرفیت تجاری سازان چینی برای پیشبرد پروژه موردنظر، انجام گرفته است. آنچه معلوم است، ابرپروژه اسقاط با روند فعلی تولید تجاری سازان داخلی، متناسب با برنامه زمان بندی سه ساله پیش نخواهد رفت، چه آنکه اسقاط و جایگزینی نزدیک به ۲۰۰ هزار دستگاه خودرو فرسوده سنگین، تولیدی سالانه حداقل ۶۶ هزار دستگاهی را می‌طلبد.

هرچه هست، در حال حاضر تیراژ تجاری سازان با وجود افزایش در آمار پنج ماه، ارقام مناسب و امیدوارکننده‌ای را در راستای اجرای ابرپروژه اسقاط، به ثبت نرسانده است. طبق آمار، در میان تجاری سازان بزرگ، ایران خودرو دیزل (واحد تجاری ساز ایران خودرو)، در بازه زمانی تحت بررسی، ۵۲ دستگاه مینی بوس و میدل بأس را به تولید رسانده و بنابراین در مقایسه با پنج ماه ابتدایی سال گذشته نزدیک به ۶۴ درصد کاهش تیراژ را ثبت کرده است. این شرکت ولی تولید ۱۰ دستگاهی گروه کامیون خود را در پنج ماه نخست سال اخیر، به ۷۱۹ دستگاه طی مدت مشابه سال جاری رسانده است. ایران خودرودیزل پیش‌تر به تولید اتوبوس هم مشغول و در پنج ماه ابتدایی سال گذشته ۱۳۷ دستگاه از این محصول را تولید کرده بود، با این حال امسال ظاهراً اتوبوس را از سبد تولیدات خود کنار گذاشته است.

طبق آمار منتشره ولی هر دو واحد تجاری ساز شرکت خودروسازی سایپا شامل سایپا دیزل و زامیاد توانسته‌اند تیراژ خود را در پنج ماه ابتدایی امسال و نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش دهند. بر این اساس، تولید گروه کامیون در زامیاد از ۴۲ دستگاه به ۱۶۷ دستگاه افزایش یافته و سایپا دیزل هم توانسته تیراژ این محصول را با صعودی بیش از ۸۹ درصد، به یک هزار و ۷۵۲ دستگاه برساند. دیگر تجاری ساز کشور یعنی شرکت بهمن آماری یک هزار و ۹۵۸ دستگاهی را در تولید کامیون و کامیونت در طول پنج ماه ابتدایی امسال از خود به‌جا گذاشته و بنابراین نسبت به مدت مشابه سال گذشته، نزدیک به ۸ درصد کاهش تیراژ داشته است. این گروه همچنین تولید ۱۶۷ دستگاه مینی‌بوس را تا پایان مرداد به ثبت رسانده تا نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهشی ۶. ۱۱ درصدی را تجربه کند.

از گروه بهمن که بگذریم، عقاب افشان هم در تولید اتوبوس با کاهش تولید رو به رو شده است. این گروه در پنج ماه ابتدایی امسال ۳۴۸ دستگاه اتوبوس را به تولید رسانده و بنابراین در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، ۶. ۲۵ درصد نزول کرده است. عقاب افشان مینی بوس را هم در سبد محصولات خود جای داده و این در وضعیتی است که آمار منتشره از کاهش تولید مینی بوس‌های این شرکت حکایت دارد. بر این اساس، فقط ۲۳ دستگاه مینی بوس در عقاب افشان تا پایان مرداد امسال به تولید رسیده و با این حساب، تیراژ این محصول نسبت به بازه زمانی مشابه سال گذشته، نزدیک به ۲۶ درصد پایین آمده است.

در میان دیگر تجاری سازان، سروش دیزل مپنا هم به عنوان یکی از تجاری سازان بخش خصوصی، تیراژ خود را در بخش مینی بوس، به ۳۸۲ دستگاه تا پایان مرداد امسال رسانده است. با توجه به این آمار، این گروه رشد تیراژی ۳۹۶ درصدی را نسبت به پنج ماه ابتدایی سال گذشته به خود می‌بیند. شرکت صنعتی ماموت هم که به عنوان شرکتی خصوصی مشغول به تولید است، افت تیراژ را به خود می‌بیند. این گروه تا پایان مرداد امسال ۶۵۸ دستگاه کامیون را تولید کرده تا نسبت به پنج ماه نخست سال گذشته نزدیک به ۵۰ درصد افت تولید را تجربه کند.

در لیست تجاری سازان کشور البته نام گروه‌های دیگری هم به چشم می‌آید که با تیراژ خیلی پایینی مشغول به فعالیت هستند. در این میان، کاریزان خودرو توانسته ۳۱۴ دستگاه کامیون را در پنج ماه ابتدایی امسال به تولید برساند، که این آمار حکایت از کاهش حدوداً ۲۰ درصدی تیراژ این شرکت نسبت به مدت مشابه سال گذشته دارد. از آن طرف اما پیشرودیزل آسیا توانسته با تولید ۲۰۴ دستگاه مینی بوس و میدل بأس، تیراژ این محصولات را ۱۴۹ درصد افزایش دهد. دیگر تجاری سازان خصوصی شامل هوراند خودرو دیزل، آکیادویچ، آریادیزل، آذهایتکس و تیراژه دیزل تیراژهایی خیلی کمی را در بازه زمانی تحت بررسی به ثبت رسانده‌اند تا مشخص شود تولید آنها بسیار ضعیف و در خطر توقف است.

در آخر اما آمارها از توقف تولید در یکی از تجاری سازان بخش خصوصی به نام یاوران خودرو شرق حکایت دارند، به نحوی که تا پایان مرداد امسال حتی یک دستگاه محصول هم در این شرکت به تولید نرسیده است.