چالش‌های اصلی تولید و توسعه خودروی برقی

صنعت خودرو از نظر ارتباط گسترده با زنجیره‌هایی از صنایع قبل و بعد خود، صنعتی کلیدی محسوب شده و دارای پتانسیل بالایی در اشتغال‌زایی است که نقشی موثر در رشد و توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و غیره ایفا می‌کند. صنعت خودرو به خاطر آنچه بر آن گذشته و می‌گذرد به شدت با اتفاقات مهم اجتماعی و سیاسی همچون انقلاب، جنگ تحمیلی و برنامه‌های توسعه‌ای چه در مسائل عمرانی و اقتصادی چه در روابط خارجی و یا در رابطه با وضع تحریم‌های ناعادلانه عجین شده است؛ بنابراین درک مناسب از وضعیت موجود این صنعت در داخل و خارج کشور به شناخت بهتر برای تصمیم‌گیری و بازنگری در برخی از سیاست‌های موجود برای حفظ بقا و ادامه مسیر منتج خواهد شد؛ از طرفی دیگر مصرف بالای سوخت توسط وسایل نقلیه موتوری نظیر خودروها، موتورسیکلت‌ها و ...در سطح جهان باعث آلایندگی زیاد محیط‌زیست شده است و از طرف دیگر کاهش منابع سوخت فسیلی موجب توجه زیاد به منابع انرژی تجدید پذیر و وسایل نقلیه جدید گشته است.

مطابق بررسی‌ها اگر روند مصرف انرژی به شکل موجود ادامه پیدا کند، میزان دی‌اکسید کربن تولیدشده تا سال ۲۰۵۰ به دو برابر آن تا سال ۲۰۰۵ خواهد رسید. مطابق برنامه‌های جهانی، این مقدار بایستی در سال ۲۰۵۰ به نصف میزان آن در سال ۲۰۰۵ برسد. جهت دستیابی به این هدف، در کنار استفاده از منابع انرژی تجدید پذیر، استفاده از وسایل نقلیه موتوری که از انرژی الکتریکی به‌عنوان نیروی محرکه بهره‌ می‌برند از اولویت‌های اصلی در کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای و مصرف انرژی هستند. البته توسعه فناوری در صنعت خودرو برقی با چالش‌هایی همراه بوده است که در ادامه به‌ آن‌ها پرداخته خواهد شد.

عدم توازن در توانمندی‌های داخلی

در زنجیره ارزش زیرمجموعه‌ها و قطعات کلیدی قوای محرکه خودروهای برقی، عمده توانمندی کشور بر طراحی و نمونه‌سازی محقق شده است. حال‌آنکه تا رسیدن به محصولات تجاری راه زیادی در پیش است همچنین با وجود توسعه سیستم صورت گرفته بخش زیادی از قطعات و مواد اولیه لازم برای تولید این زیرمجموعه‌ها قطعات و مواد اولیه و مصرفی آن‌ها از خارج از کشور تامین می‌شود و با وجود توانمندی قابل‌توجه در شرکت‌های دانش‌بنیان داخلی، آمادگی دریافت این فناوری‌ها در شرکت‌های تولیدی و قطعه ساز وجود ندارد. 

کم‌توجهی پتانسیل بازارهای منطقه‌ای برای صادرات

در بین کشورهای همسایه و مجاور به‌جز ترکیه، سایر کشورها توانمندی مناسبی جهت ورود به این حوزه ندارند و همه نیازهای خود را از طریق واردات تامین می‌کنند. متاسفانه توجه مناسبی به توسعه بازارهای صادراتی در حوزه خدمات مهندسی پیشرفته صورت نگرفته است. علاوه بر آن،در دوره اخیر به جهت مشکلات ناشی از تحریم‌ها در خصوص نقل و انتقالات بانکی و همچنین، آیین‌نامه‌های داخلی در زمینه تامین ارز و رفع تعهدات ارزی، موضوع صادرات این دسته از محصولات نیز با دشواری‌ها و پیچیدگی‌های بیشتری روبه‌رو شده است.

عدم سرمایه‌گذاری در فناوری‌های آینده

صنعت خودرو نیز مانند سایر صنایع دستخوش تحولات فناورانه‌ای شده است. برقی سازی، اتصال‌پذیری، خودروهای خودران، هوش مصنوعی و چاپ سه‌بعدی و... ساختار این صنعت را متحول نموه و متاسفانه در این خصوص، نیز سرمایه‌گذاری‌های لازم صورت نگرفته است و این می‌تواند باعث ایجاد چالش‌های جدی در آینده برای صنعت خودرو شود. با توجه به رشد سریع این فناوری‌ها عدم‌حمایت از توسعه مراکز نوآوری دفاتر طراحی و تحقیق و توسعه موجب به عقب‌افتادگی فناوری خواهد شد.

نبود زیرساخت‌های آزمایشگاهی، تست و آزمون تجهیزات و ملزومات پیشرفته

با توجه به نو بودن این فناوری‌ها امکانات آزمون و صحه‌گذاری آن در کشور به‌طور کامل وجود ندارد و انجام فعالیت‌های تحقیق و توسعه در این حوزه نیازمند در کنار داشتن زیرساخت آزمایشگاهی پیشرفته و به‌روز در سطح خودرو و زیرسیستم‌ها و قطعات است، بنابراین در بسیاری از موارد، مساله آزمایشگاه‌ها و زیرساخت‌های تایید استاندارد، به عنوان گلوگاهی بر سر راه ورود فناوری‌ها و محصولات پیشرفته تولید داخل به بازار عمل می‌کنند و منجر به واردات می‌شود در همین جهت لازم است توسعه استانداردها و رویه‌های تست موردنیاز در سطح استانداردهای ملی اجباری، عملکردی، دوام و کارخانه‌ای نیز باید در اولویت قرار بگیرد.

در تمام دنیا توسعه فناوری‌های خودروهای الکتریکی تنها با استفاده از حمایت‌ها و یارانه‌های دولتی محقق شده است؛ لذا عدم‌حمایت از ایجاد بازار موثر موجب به شکست در توسعه این فناوری‌ها می‌شود.

بنابراین وضع مشوق‌ها جهت توسعه فناوری‌ها و بازار خودروی برقی لازم به نظر می‌رسد، از طرفی دیگر، شرکت‌های دانش‌بنیان نیز جهت طراحی و توسعه با کمبود منابع مالی مواجه هستند و از همین‌رو، هرچند شرکت‌های دانش‌بنیان به لحاظ فنی و فناورانه، توان تامین نیازهای فناورانه را دارند ولی به جهت فقدان ابزارهای تامین مالی مناسب، این پیوند به‌خوبی برقرار نمی‌شود. 

اقتصادآنلاین