واردات جان گرفت، خدمات پس از فروش نه
بازار خودروهای وارداتی در سال جاری با ورود بیش از ۳۰ هزار دستگاه خودروی خارجی تا حدی از رکود خارج شد و تنوع بیشتری را در اختیار خریداران قرار داد. با این حال، همزمان با افزایش تعداد خودروهای وارداتی، یک مشکل قدیمی دوباره پررنگ شده است؛ کمبود قطعات و ضعف خدمات پس از فروش.
بهعنوان کسی که سالها بازار خودرو را از نزدیک دنبال کردهام، باید گفت که این چالش نهتنها تازه نیست، بلکه با رشد واردات، میتواند در ماهها و سالهای آینده جدیتر هم شود.
واردات خودرو بدون زنجیره کامل خدمات
دبیر انجمن واردکنندگان خودرو، در گفتوگوهایی که اخیراً منتشر شده، به نکته مهمی اشاره کرده است؛ در سال گذشته هیچ تخصیص ارزی برای واردات قطعات خودرو انجام نشد. حتی در مواردی که واردکننده قصد داشت با ارز شخصی یا ارز متقاضی (یعنی بدون استفاده از ارز دولتی) قطعه وارد کند، امکان ثبت سفارش برای او فراهم نبود.
نتیجه این تصمیم روشن است:
- خودرو وارد کشور شده
- اما قطعه یدکی و پشتیبانی فنی برای آن فراهم نشده است
بهبیان سادهتر، خودرو فروخته شده اما زیرساخت نگهداری و تعمیر آن ناقص مانده است.
چرا نبود قطعه به معضل تبدیل میشود؟
خدمات پس از فروش خودرو بهطور حرفهای شامل دو بخش اصلی است:
- تعمیر و نگهداری (شامل سرویسها و رفع خرابیها)
- تأمین قطعات یدکی
هر دو بخش به مواردی مثل:
- دانش فنی بهروز
- تجهیزات عیبیابی تخصصی
- دسترسی پایدار به قطعات اصلی یا باکیفیت
نیاز دارند. مشکل اینجاست که در حال حاضر هیچیک از واردکنندگان خودرو در ایران نماینده رسمی خودروسازان خارجی نیستند و اغلب بهعنوان واسطه عمل میکنند. همین موضوع باعث شده پیشبینی شود که در سال آینده، تعداد خودروهایی که در تعمیرگاهها منتظر قطعه یا تعمیر میمانند افزایش قابلتوجهی داشته باشد.
واردکنندگان کوچک و خدمات ناکافی
یکی دیگر از مشکلات بازار وارداتیها، فعالیت شرکتهایی است که تعداد بسیار محدودی خودرو وارد کردهاند. برخی از این شرکتها حتی به ۱۰۰ دستگاه واردات هم نرسیدهاند.
در چنین شرایطی:
- تأمین قطعه برایشان صرفه اقتصادی ندارد
- خدمات پس از فروش را به پیمانکاران واگذار میکنند
- این پیمانکاران معمولاً نه سرمایه کافی دارند و نه توان فنی مناسب
نتیجه نهایی برای مشتری کاملاً مشخص است:
در صورت بروز یک ایراد ساده، خریدار مجبور میشود قطعه را از بازار آزاد و با قیمت بالا تهیه کند.
خودروهای معطل در تعمیرگاهها؛ واقعیتی که دیده میشود
اگر نگاهی به تصاویر و ویدیوهای منتشرشده در فضای مجازی بیندازیم، بهوضوح میتوان خودروهایی را دید که:
- هفتهها یا حتی ماهها در تعمیرگاه ماندهاند
- فقط به دلیل نبود یک قطعه ساده امکان ترخیص ندارند
بسیاری از مشتریان در این شرایط اقدام به شکایت میکنند، اما واقعیت این است که:
- اگرچه شرکتها طبق قرارداد موظفاند تا ۱۰ سال خدمات پس از فروش ارائه دهند
- اما نظارت مؤثر و اجرایی بر انجام این تعهد وجود ندارد
در نتیجه، در بسیاری از موارد شکایتها به نتیجه مشخصی نمیرسد.
آیا این مشکل فقط مخصوص وارداتیهاست؟
نکته مهم اینجاست که کمبود قطعه فقط گریبان خودروهای وارداتی را نگرفته است. خودروهای مونتاژی داخلی نیز با مشکلات مشابهی مواجهاند.
حتی خودروهایی که بهعنوان «کاملاً داخلی» معرفی میشوند:
- همچنان به برخی قطعات وارداتی وابستهاند
- با افزایش قیمت ارز، این قطعات گران یا نایاب شدهاند
بنابراین، این چالش را باید یک مشکل ساختاری در بازار خودرو دانست، نه صرفاً معضل وارداتیها.
وضعیت خودروهای چینی؛ بهتر اما نه بیدردسر
در میان گزینههای موجود، وضعیت خودروهای چینی و مونتاژی کمی بهتر از وارداتیهای غیررسمی است، اما آنها هم بدون مشکل نیستند. محدودیتهای ارزی باعث شده قیمت برخی قطعات مصرفی بهشدت افزایش پیدا کند.
برای مثال:
- قیمت چراغ جلوی برخی خودروهای چینی به حدود ۵۰ میلیون تومان رسیده
- با ادامه نوسانات ارزی، احتمال افزایش بیشتر قیمتها هم وجود دارد
واردات خودرو توسط ایرانیان مقیم خارج؛ ابهام بزرگ خدمات
با اعلام امکان واردات خودرو توسط ایرانیان مقیم خارج از کشور، یک سؤال مهم مطرح شده است:
تکلیف خدمات پس از فروش این خودروها چه میشود؟
این خودروها:
- توسط اشخاص حقیقی وارد میشوند
- نمایندگی رسمی یا شرکت مادر نقشی در واردات آنها ندارد
- ممکن است چند سال کارکرده باشند و چند بار دستبهدست شده باشند
در چنین شرایطی، نبود:
- دانش فنی بهروز
- تجهیزات عیبیابی مناسب
- قطعات یدکی کافی
میتواند مشکلات جدی برای مالکان ایجاد کند؛ بهویژه زمانی که خودرو به سرویسهای اساسی نیاز پیدا میکند.
در نهایت، بیشترین فشار بر دوش مشتری است
واقعیت این است که در این چرخه، بیشترین آسیب متوجه خریداران خودرو میشود. بسیاری از مردم بهدلیل:
- کیفیت پایین برخی خودروهای داخلی
- محدودیت تنوع
- اختلاف قیمت با بازار جهانی
به سمت خودروهای خارجی رفتهاند، اما پس از خرید با معضل جدیدی به نام نبود خدمات و قطعه روبهرو شدهاند.
اگر آمار دقیقی از خودروهای متوقفشده در تعمیرگاهها منتشر شود، بهخوبی مشخص خواهد شد که دامنه این مشکل بسیار گستردهتر از چیزی است که بهطور رسمی اعلام میشود.
دیدگاه بگذارید
اولین نفر باشید که دیدگاه خود را می نویسد