نجات صنعت خودرو با واگذاری سهام دولت
دولت سهام خودروسازان را واگذار می‌کند. این خلاصه خبری است که سعید باستانی، عضو کمیسیون صنایع مجلس اعلام کرده و گفته است که این ماجرا در کمیسیون اقتصادی دولت مصوب شده است. هرچند پیش از این بارها خبر خصوصی‌سازی کامل صنعت خودروسازی منتشر شده بود ولی این ماجرا هرگز عملی نشد. با این حال گویا این‌بار ماجرا جدی‌تر از همیشه است ولی کارشناسان بازار سرمایه می‌گویند که عارضه خودروسازان وخیم‌تر از این حرف‌هاست و بازار سرمایه هم نمی‌تواند خودروسازان را نجات دهد. نگاهی به ارزش سهام خودروسازان در بورس نشان می‌دهد که ارزش سهام آنها افت‌وخیز زیادی داشته است و با توجه به زیان سنگین دو گروه خودروسازی و همین‌طور معوقات بالای‌شان امید چندانی برای بهبود قیمت سهام آنها وجود ندارد. از طرف دیگر باغانی، کارشناس بازار سرمایه عقیده دارد که حتی با وجود واگذاری سهام دولتی خودروسازان باز هم دخالت‌های مدیران دولتی در صنعت خودروسازی ادامه خواهد داشت؛ چنانکه این اتفاق برای صنایع بزرگ دیگر رخ داده است و مدیران این صنایع همچنان از طرف دولتی‌ها انتخاب می‌شوند.
پرونده واگذاری سهام دولتی خودروسازان به جریان افتاد
پرونده واگذاری سهام دولت در دو خودروساز مطرح کشور بار دیگر به جریان افتاده و این احتمال وجود دارد که ایران خودرو و سایپا رسماً از زیر سایه دولتی‌ها بیرون بیایند. آن‌طور که یک عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس عنوان کرده، با تصویب نهایی واگذاری حدود ۱۴ درصد سهام دولت در ایران خودرو و حدود ۱۷ درصد سهام دولت در سایپا در هیأت وزیران، این اتفاق به‌زودی عملیاتی می‌شود. سعید باستانی تأکید کرده که اوایل هفته پیش کمیسیون اقتصادی دولت در مصوبه‌ای تصمیم گرفت سهام دولت در گروه‌های خودروساز و چند شرکت دیگر دولتی را به طور کامل واگذار کند.
در این بین یکی از مسئولان در گروه خودروسازی که نخواست نامش فاش شود، در این خصوص گفت: «هم اکنون بیشتر تولید خودرو در ایران توسط دو گروه ایران خودرو و سایپا انجام می‌شود و با یک بازار انحصاری رو به رو هستیم. به همین خاطر اگر تمام سهام خودروسازی‌ها به بخش خصوصی واگذار شود، کنترل قیمت‌ها از دست دولت خارج می‌شود.»
به گفته او، هرچند سهم دولت در هر یک از دو خودروساز بزرگ زیر ۲۰ درصد است، اما همین سهم کم راه را برای دخالت و نفوذ دولتی‌ها در امور ریز و درشت خودروسازان باز نگه داشته است؛ به عبارت بهتر، خودروسازی روی کاغذ تقریباً خصوصی است چون دولت کمتر از یک پنجم در آن سهم دارد با این حال در اصل این دولت‌ها هستند که سمت و سوی ایران خودرو و سایپا را تعیین می‌کنند.
زیان انباشته سایپا ۷, ۵ برابر شد
ولی خودروسازان در بازار سرمایه چه عملکردی داشتند و آیا آنها می‌توانند با جذب سرمایه قابل توجهی از وضعیت زیاندهی خارج شوند؟ براساس صورت مالی حسابرسی‌نشده ۱۲ ماهه سال ۹۷، زیان انباشته شرکت خودروسازی سایپا در پایان سال ۹۷ حدود ۶ هزارمیلیارد تومان است که نسبت به میزان زیان انباشته نیمه اول سال ۹۷ نزدیک به ۵۰ درصد کاهش را نشان می‌دهد. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که در سال ۹۱ زیان انباشته گروه سایپا تنها ۳۴۹ میلیارد تومان بوده که این میزان تا پایان سال ۹۲ به ۸۰۵ میلیارد تومان رسیده و در طول چند سال گذشته درنهایت به ۶ هزارمیلیارد تومان در سال ۹۷ رسیده است؛ به عبارتی دیگر در طول سال‌های ۹۲ تا ۹۷ زیان انباشته این شرکت ۷, ۵ برابر شده است.
سایپایی‌ها بی‌نصیب از رشد ارزش شاخص
در حالی افزایش نرخ تورم ارزش سهام بعضی از شرکت‌ها را سه تا چهار برابر کرده که جاده مخصوص‌نشین‌ها از رشدهای مکرر بازار سرمایه بهره چندانی نبرده‌اند. آمارها حکایت از این دارد که نماد خساپا که متعلق به گروه سایپاست در ۸ ماه اخیر افت و خیز بسیاری را به خود دیده است. قیمت هر سهم سایپا که در ابتدای مهر پارسال روی ۱۰۹۰ ریال جاخوش کرده بود، در پنجم آبان همان سال به کمترین حد خود در طول ۸ ماه اخیر رسید و عدد ۱۰۳۶ ریال را به نام خود ثبت کرد. البته روند نزولی قیمت سهم جاده مخصوص‌نشین عمر طولانی نداشت و درنهایت فصل پاییز را با قیمت ۱۲۵۹ ریال به پایان رساند. سهام سایپا ۲۳ دی بالاترین رکورد خود در نیمه دوم ۹۷ را به ثبت رساند و هر سهم آن به قیمت ۱۴۳۶ ریال خرید و فروش شد. پس از آن روز بود که شاخص این شرکت مجدداً روند نزولی به خود گرفت و پارسال را با قیمت ۱۰۹۴ ریال به پایان رساند؛ ولی همزمان با رشد ارزش شاخص بازار سرمایه، قیمت سهام سایپا هم در مسیر رشد قرار گرفت و به ۱۵۴۸ ریال رسید. آخرین گزارش‌های دریافتی حاکی از این است که هر سهم این خودروساز کشور در ۳۱ اردیبهشت ۱۲۴۰ ریال معامله شده است.
باغانی در رابطه با این که چرا قیمت سهام خودرویی‌های در دو ماه اخیر نتوانسته همانند سهام خیلی از شرکت‌های دیگر افزایش یابد، ادامه داد: «هم اکنون خودروسازان با حجم بالای معوقات رو به رو هستند و با وجود افزایش قیمت مصوب در بهمن پارسال، خودروسازان هنوز بخش عمده‌ای از تولیدات‌شان را به قیمت‌های قبلی عرضه می‌کنند؛ همین موضوع باعث شده که ارزش سهام آنها در بورس رشد چندانی نداشته باشد.»
رشد ناشی از افزایش نرخ تورم
اما ایران خودرو هم در یک سال اخیر افت‌وخیز بسیاری را داشته است. نگاهی به گزارش‌های سازمان بورس نشان می‌دهد که هر سهم ایران خودرو که سال ۹۷ را با قیمت ۲۷۳۰ ریال آغاز کرده بود، در آخرین روز کاری اسفند ۲۸۸۴ ریال قیمت خورد. سهام ایران خودرو در ۹ مهر پارسال به بالاترین حد خود رسید و رکورد ۲۹۳۶ ریالی را به نام خود ثبت کرد؛ ولی همزمان با رکوردشکنی‌های شاخص بورس، سهام این شرکت خودرویی در ۱۵ اردیبهشت رکورد ۵۰۴۲ ریال را به نام خود ثبت کرد. از نیمه اردیبهشت قیمت این سهم روند نزولی به خود گرفت و در آخرین روز اردیبهشت ۴۲۸۳ ریال قیمت‌گذاری شد. رشد نزدیک به ۱۴۴۴ ریالی قیمت هر سهم ایران خودرو به گفته باغانی کارشناس بازار سرمایه منبعث از افزایش نرخ تورم بوده و برای کسب آن هیچ رونقی در عملکرد این بنگاه‌های اقتصادی ایجاد نشده است.
واگذاری بیش از ۱۷ هزارمیلیارد ریال از دارایی ایران‌خودرو
اما شرکت صنعتی ایران خودرو هم برای این‌که از زیان مالی خود بکاهد، فروش سهام شرکت‌های زیان‌ده و کم بازده خود را در دستور کار قرار داده است. آن‌گونه که آمارها نشان می‌دهد، شرکت صنعتی ایران خودرو از سال ۹۲ تا پایان سال ۹۷ سهام شرکت‌های زیان‌ده و کم بازده خود را به ارزش ۱۰ هزار و ۹۴۲ میلیارد ریال به فروش رسانده و واگذاری سهام سایر شرکت‌های زیان‌ده و کم‌بازده طبق دستور وزیر صنعت، معدن و تجارت در سال جاری هم ادامه خواهد داشت. فروش املاک و مستغلات مازاد ازجمله سیاست‌های ایران‌خودرو در افزایش بازدهی دارایی‌ها و تزریق منابع مالی حاصله به خطوط تولید بوده است. این شرکت توانسته از سال ۹۲ تا ۹۷ مبلغ بیش از ۷ هزارمیلیارد ریال را از طریق فروش املاک مازاد و مستغلات جذب سرمایه در گردش کند.
اکنون باید منتظر ماند و دید آیا این‌بار دولت از صنعت خودرو کنار خواهد رفت یا باز هم سایه سنگین سیاست‌های دولتی بر سر دومین صنعت بزرگ کشور باقی‌خواهد ماند؟ البته طبق قانون دولت می‌تواند تا ۲۰ درصد از سهام خودروسازان را در اختیار داشته باشد، با این حال ظاهراً قرار است اندک سهام باقیمانده دولت در صنعت خودرو در آینده نزدیک واگذار شود.
شهروند
دیدگاه بگذارید
اولین نفر باشید که دیدگاه خود را می نویسد