۱.۵ میلیارد دلار صرفه جویی سوخت کجا هزینه شد؟
در سالهای اخیر، موضوع خودروهای فرسوده و آلایندگی گسترده ناشی از آنها به یکی از دغدغههای اساسی محیط زیست و سلامت عمومی تبدیل شده است. با وجود طرحها و وعدههای متعدد برای تسریع روند اسقاط خودرو، شواهد نشان میدهد که این فرآیند بسیار کند پیش رفته و سهم قابل توجهی از منابعی که میتوانستند این مشکل را حل کنند، به این حوزه اختصاص نیافته است.
بررسیها و اظهارات اخیر نمایندگان مجلس، ابهام بزرگی را در خصوص نحوه تخصیص منابع مالی صرفهجویی سوخت ایجاد کرده است.
عملکرد ضعیف در مقابل پتانسیل بزرگ
طبق برآوردها و اظهارات مطرح شده، انتظار میرفت که با صرف ۱.۵ میلیارد دلار از منابع حاصل از صرفهجویی سوخت که به واسطه اسقاط خودروها به دست میآید، امکان اسقاط حدود ۱۰ میلیون دستگاه خودروی فرسوده وجود داشته باشد.
اما آمار عملی نشان میدهد که در سالهای ۱۴۰۳ و ۱۴۰۴، تنها ۵۰۵ هزار دستگاه خودرو اسقاط شده است. این عملکرد، در بهترین حالت، توانسته است حدود ۱۰ درصد از آلایندگی کلی کشور را کاهش دهد که در مقایسه با پتانسیل موجود، بسیار ناچیز است.
همچنین، میرمحمدی، نماینده کمیسیون بهداشت مجلس، اشاره کرده است که طی ۸ ماه گذشته، حدود ۶ میلیارد لیتر بنزین به کشور وارد شده است؛ رقمی که میتوانست به جای واردات، صرف تسریع چشمگیر فرآیند اسقاط و نوسازی ناوگان فرسوده شود.
سؤال کلیدی: ۱.۵ میلیارد دلار به کجا رفت؟
مهمترین پرسش کارشناسان و دغدغهمندان این حوزه این است: این ۱.۵ میلیارد دلار که قانوناً باید برای پروژههای اسقاط و کاهش آلایندگی هزینه میشد، در عمل کجا صرف شده است؟
بررسیها نشان میدهد که متأسفانه بخش عمدهای از این منابع، که ماهیت محیط زیستی و عمرانی دارند، به جای تزریق مستقیم به برنامههای اسقاط یا حمایت از خودروهای کممصرف، به سمت هزینههای جاری دولت و سازمانها سوق داده شده است.
- مصارف غیرمرتبط: این منابع برای هزینههای عملیاتی، پرداخت حقوق و دستمزد و مخارج جاری نهادهای دولتی و شهرداریها مصرف شدهاند.
به عبارت دیگر، بودجهای که قرار بود به عنوان یک محرک اصلی برای نوسازی و کاهش آلایندگی عمل کند، در چرخهی هزینههای روزمره دولت هضم شده و تأثیرگذاری آن در حوزه محیط زیست را از بین برده است.
راهکارها برای نجات طرح اسقاط
کارشناسان معتقدند این عدم تخصیص مناسب بودجه، دلیل اصلی کندی و ناکارآمدی طرح اسقاط خودروهای فرسوده است و برای جبران این وضعیت و نمایان شدن اثرات مثبت صرفهجویی سوخت بر سلامت مردم، باید اقدامات زیر صورت گیرد:
- شفافسازی هزینهکرد: ضرورت دارد که نحوه هزینه کردن این منابع به طور کامل و دقیق شفافسازی شود.
- تخصیص مستقیم بودجه: بودجه حاصل از صرفهجویی سوخت باید به صورت مستقیم و بدون انحراف به پروژههای اسقاط، حمایت از مراکز اسقاط و تشویق مردم به خرید خودروهای کممصرف تخصیص یابد.
- مالیات آلایندگی: باید مالیات صنایع آلاینده به صورت جدی اعمال شود و منابع آن به طور مشخص برای حمایت از برنامههای کاهش آلایندگی اختصاص داده شود.
تنها با اصلاح ساختار تخصیص بودجه و بازگرداندن منابع مالی به هدف اصلی خود، میتوان انتظار داشت که روند اسقاط خودروهای فرسوده سرعت گرفته و شاهد کاهش ملموس آلایندگی هوا و بهبود سلامت عمومی در کلانشهرها باشیم.
دیدگاه بگذارید
اولین نفر باشید که دیدگاه خود را می نویسد