تحلیل بازار خودرو در شرایط خاص

در این روزها که بازار خودروی ایران شرایط پر فراز و نشیبی را تجربه می‌کند، به‌ویژه پس از تحولات اخیر و نوسانات ارزی، شاهد اتفاقات جالبی بودیم که کمتر کسی انتظارش را داشت. با وجود افزایش نرخ ارز، بازار خودرو به جای رونق، در رکودی عمیق فرو رفت و حتی شاهد کاهش قیمت‌ها بودیم. این موضوع نشان داد که سرمایه‌گذاران و دلالان، با وجود تلاش برای بالا بردن مصنوعی قیمت‌ها، نتوانستند بر جو عمومی بازار غلبه کنند.

از سوی دیگر، خبر تصویب آیین‌نامه واردات خودرو و تعرفه حقوق گمرکی توسط دولت، کورسوی امیدی برای آینده این بازار روشن کرد. این اتفاق، اگرچه در بحبوحه شرایط پرتلاطم فعلی رخ داد، اما پتانسیل تأثیرگذاری بلندمدت بر بازار را دارد. برای درک بهتر این وضعیت پیچیده، با دو تن از کارشناسان برجسته حوزه خودرو، عماد جعفری و علی خسروانی، به گفت‌وگو نشسته‌ایم تا ابعاد مختلف این تحولات را از زبان آنها بشنویم.

دیدگاه عماد جعفری: عدم قطعیت و رکود بی‌سابقه

عماد جعفری، کارشناس باسابقه بازار خودرو، با تأکید بر عدم قطعیت‌های موجود در مورد وضعیت جنگ، به نکات مهمی اشاره کرد که می‌تواند مسیر آینده بازار خودرو را تحت تأثیر قرار دهد. او معتقد است تا زمانی که وضعیت نهایی جنگ مشخص نشود و احتمال نقض آتش‌بس وجود داشته باشد، نمی‌توان با قاطعیت درباره آینده بازار صحبت کرد.

• اولویت با تحویل خودروهای معوق: جعفری به این نکته اشاره می‌کند که در تعطیلات اخیر، برخی شرکت‌ها تلاش کردند تا هر چه سریع‌تر خودروها را به مشتریان تحویل دهند. به نظر او، در شرایط فعلی که پارکینگ‌های شرکت‌ها مملو از خودروهای تحویل‌نشده است، تمرکز اصلی باید بر رفع معوقات و تحویل خودروها به مشتریان باشد.
• رکود بی‌سابقه در بازار: وی با قاطعیت از رکود شدید و بی‌سابقه در بازار خودرو سخن می‌گوید و پیش‌بینی می‌کند که این رکود به این زودی‌ها شکسته نخواهد شد. نکته قابل توجه اینجاست که حتی با وجود نوسانات ارزی در زمان درگیری‌ها، تغییری در قیمت خودروها مشاهده نشد. دلالان هر روز خودروهایشان را با قیمت‌های نجومی آگهی می‌کردند، اما نبود مشتری مانع از تأثیرگذاری آنها بر بازار شد.
• عدم تمایل خریداران به تحویل خودرو: یکی از نکات جالب توجهی که جعفری به آن اشاره می‌کند، عدم تمایل برخی خریداران به تحویل گرفتن خودروهایشان از شرکت‌هایی مانند کرمان موتور است. بسیاری از این افراد با هدف سرمایه‌گذاری وارد بازار شده‌اند و ترجیح می‌دهند خودروهایشان در پارکینگ خودروسازان باقی بماند تا مسئولیت سلامت و نگهداری خودرو بر عهده خودروساز باشد.
• کاهش ظرفیت تولید و راه‌حل‌ها: او همچنین به کاهش ظرفیت تولید کارخانه‌ها به دلیل تعطیلات تابستانی و ناآرامی‌های اخیر اشاره می‌کند و می‌گوید که شرکت‌ها با تنها یک‌سوم ظرفیت خود مشغول به فعالیت بودند. از نظر جعفری، بهترین راهکار برای ایجاد رونق نسبی در بازار، تسهیل روند ترخیص و تحویل خودروها از سوی نهادهای مربوطه است. او حتی پیشنهاد می‌کند که برای سرعت بخشیدن به این روند، می‌توان از دریافت برخی مالیات‌ها و عوارض گمرکی چشم‌پوشی کرد.

چشم‌انداز آینده: واردات، کلید تحول

جعفری، ابلاغ آیین‌نامه جدید واردات خودرو از سوی دولت را یک اقدام بسیار مثبت برای رونق بازار می‌داند. او معتقد است که اگرچه این آیین‌نامه در شرایط نامناسب فعلی منتشر شد و تأثیر فوری و چشمگیری نداشت، اما به مرور زمان نتایج خود را در بازار نشان خواهد داد.

• کاهش قیمت‌ها با واردات مستمر: وی تأکید می‌کند که در صورت واردات مداوم و با رویکرد صحیح، می‌توانیم در آینده نزدیک شاهد کاهش قیمت خودروها باشیم. این موضوع حتی می‌تواند به کاهش قیمت خودروهای لوکس مانند لندکروز و لکسوس که در حال حاضر با قیمت‌های بسیار بالا به فروش می‌رسند، منجر شود.
• خروج دلالان و ورود به بازار رقابتی: جعفری بر این باور است که ادامه یافتن واردات خودرو به صورت مستمر، بازار را به سمت رقابت و بهبود کیفیت سوق خواهد داد. در چنین شرایطی، دلالان دیگر قادر به کسب سودهای هنگفت نخواهند بود و تجربه نشان داده است که با افزایش واردات، آنها از بازار خارج می‌شوند و مصرف‌کنندگان واقعی از این شرایط بهره‌مند خواهند شد.

دیدگاه علی خسروانی: سرمایه‌گذاری نامناسب و "بمب خبری" واردات

علی خسروانی، یکی دیگر از کارشناسان برجسته بازار خودرو، با تأکید بر شرایط فعلی، به تحلیل چالش‌ها و فرصت‌های موجود در این بازار می‌پردازد. او معتقد است که همان‌طور که پیش‌بینی کرده بودیم، بازار خودرو در حال حاضر گزینه مناسبی برای سوددهی و سرمایه‌گذاری نیست.

• کاهش قیمت و تقاضا در هر سناریو: خسروانی توضیح می‌دهد که چه وضعیت به سمت صلح پیش برود و چه جنگ ادامه یابد، در هر دو حالت شاهد کاهش قیمت خودرو و کاهش تقاضا خواهیم بود. این بدان معناست که خودرو نمی‌تواند یک کالای مناسب برای سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت یا بلندمدت باشد.
• تأثیر جنگ بر تقاضا: او به این نکته اشاره می‌کند که در روزهای اخیر که کشور درگیر جنگ بود، تقاضا برای خرید خودرو به شدت کاهش یافت. حتی زمانی که قیمت دلار افزایش پیدا کرد، باز هم شاهد کاهش قیمت خودروها بودیم؛ چرا که هیچ خریداری وجود نداشت.
• آیین‌نامه واردات: بمب خبری تحت‌الشعاع جنگ: خسروانی، تصویب آیین‌نامه واردات خودرو را یک "بمب خبری" و بهترین اتفاق در زمینه واردات خودرو می‌داند که سال‌ها منتظر آن بودیم. با این حال، او ابراز تأسف می‌کند که تأثیرات مثبت این آیین‌نامه در میانه بحران جنگ کاهش یافته است. به گفته او، اگرچه حدود پنج سال بود که انتظار چنین خبری را داشتیم، اما متأسفانه تأثیر روانی جنگ بر بازار غالب شد و نتوانستیم به طور کامل از مزایای این آیین‌نامه بهره‌مند شویم.

در پایان، با توجه به تحلیل‌های ارائه شده توسط این دو کارشناس، می‌توان گفت که بازار خودروی ایران در حال حاضر در برزخی از عدم قطعیت، رکود عمیق، و امید به آینده‌ای روشن‌تر با واردات خودرو قرار گرفته است. آینده این بازار به شدت به تحولات منطقه‌ای و همچنین جدیت دولت در اجرای سیاست‌های تسهیل‌کننده واردات وابسته خواهد بود.