تغییر الگوی مصرف پس از ماجرای بنزین

در حالی که گمان می‌رفت بازار خودرو پس از ماجرای بنزین با کاهش قیمت رو به رو شود، عکس این اتفاق رخ داد و حتی خودروهای پرمصرف هم در مسیر افزایش قیمت افتادند. طی بیش از دو هفته‌ای که از سهمیه‌بندی و افزایش قیمت بنزین می‌گذرد، منحنی قیمت‌ها در بازار خودرو هم افزایشی شده است. با توجه به ماجرای بنزین، انتظار حداقلی این بود که قیمت خودروهای پرمصرف افت کند، اما این چنین نشد. به نظر می‌رسد تنها اتفاقی که مطابق انتظارات در این دو هفته رخ داد، افزایش قیمت خودروهای کم مصرف‌تر داخلی و همچنین مدل‌های هیبریدی (دو‌سوخته) وارداتی بود. بر این اساس، خودروهایی مثل پراید و تیبا افزایش قیمتی خاص را تجربه کردند و همچنین شنیده شد خودروهای هیبریدی خارجی هم چیزی نزدیک به ۱۰۰ میلیون تومان افزایش قیمت داشته‌اند.

در باب این موضوع که چرا ماجرای بنزین به کاهش قیمت خودرو منجر نشد، سعید لیلاز کارشناس اقتصادی عقیده دارد اصلاح (افزایش) قیمت سوخت در همه جای دنیا بیشتر منجر به تغییر الگوی مصرف می‌شود نه الگوی خرید خودرو.  لیلاز گفت:در بیشتر کشورها وقتی قیمت سوخت بالا می‌رود، این علامت به شهروندان داده می‌شود که باید الگوی مصرف خود را تغییر دهند؛ در واقع اینگونه نیست که وقتی مثلاً بنزین گران می‌شود، شهروندان خودرو پرمصرف خود را فروخته و محصولات کم مصرف‌تر بخرند.  این کارشناس تاکید کرد:هیچ رابطه روشن و مستقیمی بین افزایش قیمت سوخت و کاهش قیمت خودرو وجود ندارد و اگر بازار خودرو در این مدت (بیش از دو هفته گذشته) روندی صعودی داشته، علت آن را باید در مسائلی مثل تورم انتظاری، عدم تعادل عرضه و تقاضا و شرایط اقتصادی کشور جست‌و‌جو کرد؛ در ضمن این را هم نباید فراموش کرد که خودرو هم اکنون دیگر فقط یک کالای مصرفی به شمار نمی‌رود و سرمایه‌ای هم شده است، بنابراین قیمت آن تحت تأثیر شرایط اقتصادی دچار نوسان می‌شود.

وی با ذکر اینکه افزایش قیمت بنزین، الگوی مصرف را تغییر می‌دهد نه الگوی خرید را، افزود:وقتی قیمت سوخت پایین باشد، شهروندان برای خرید از سر کوچه‌شان هم از خودرو استفاده می‌کنند، در حالی که اگر قیمت بالا برود، موجب خواهد شد استفاده از خودروی شخصی به موارد ضروری و سالی یکی دو بار مسافرت محدود شود. این کارشناس اقتصادی تاکید کرد:در کشورهایی که قیمت سوخت واقعی است، استفاده از حمل و نقل عمومی در دستور کار شهروندان قرار می‌گیرد و این یکی از موارد تغییر الگوی مصرف است.اظهارات لیلاز در وضعیتی است که اوضاع حمل و نقل عمومی در ایران با توجه به فرسوده بودن بخش قابل توجهی از ناوگان مربوطه، چندان جوابگوی نیاز شهروندان نیست. در واقع اوضاع ناوگان حمل و نقل عمومی آنقدر مساعد نیست که بخش قابل توجهی از شهروندان را به استفاده کمتر از خودروی شخصی و بهره گرفتن بیشتر از این ناوگان ترغیب کند. در این مورد، لیلاز عقیده دارد دولت می‌تواند با استفاده از عواید ناشی از افزایش قیمت سوخت، اقدام به نوسازی و توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی کند. وی گفت: طبق گفته دولت، عواید حاصل از سهمیه بندی و افزایش قیمت بنزین چیزی نزدیک به ۳۰ هزار میلیارد تومان است؛ به نظر من می‌توان با یک دهم این رقم، ناوگان حمل و نقل عمومی را توسعه داد یا نوسازی کرد.

این کارشناس اقتصادی اما در جواب به این سؤال که خودروسازی کشور تا چه اندازه می‌تواند به کاهش سرانه مصرف سوخت با توجه به سهمیه بندی و افزایش قیمت بنزین کمک کند، تاکید کرد:در این سال‌ها اقدامات زیادی در راستای کاهش سرانه مصرف سوخت خودروهای داخلی انجام شده، به طوری که می‌توان ادعا کرد سه چهار لیتر کاهش مصرف داشته‌ایم. وی گفت:الان در دنیا استاندارد یورو۵ و یورو۶ جاری است و ما هم استاندارد یورو۴ را اجرا می‌کنیم که نشان می‌دهد خیلی از آنها عقب نیستیم.لیلاز در واکنش به انتقادهایی که از دولت و خودروسازان بابت کم توجهی به کاهش مصرف سوخت خودروها وارد می‌شود، تاکید کرد:اگر دولت و خودروسازان نتوانسته‌اند در این مورد اقدامات لازم را انجام دهند، دلیلش این بوده که سوخت را ارزان عرضه کرده و در نتیجه پولی بابت اصلاحات خودرویی نداشته‌اند؛ این در حالی است که الان با توجه به افزایش قیمت بنزین، آن‌ها می‌توانند در مسیر ارتقای موتورهای خودرو، تولید بیشتر محصولات پایه گازسوز و در کل، کاهش سرانه مصرف سوخت گام بردارند.

دنیای اقتصاد